TAEK'te tabela değişiyor yetki tartışması başladı
Ankara, mazisi 1960'a uzanan nükleer enerji hayalini gerçekleştirmek için gerekli hukuki altyapı çalışmalarına hız verdi.
Halihazırda 'nükleer ve radyasyon güvenliğinden sorumlu' olarak görev yapan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nu, 'Türkiye Nükleer Düzenleme Kurumu'na dönüştürecek kanun taslağı hazırlandı. Böylece kurum, petrol, doğalgaz ve yenilenebilir enerji sektörlerinin otoritesi durumundaki Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na benzer bir yapıya kavuşturulacak. Ayrıca çalışanları yakından ilgilendiren bir başta düzenleme de Başbakanlık'a gönderildi. Personel alımından maaşların belirlenmesine kadar pek çok konuda 'başkan'ı tek yetkili kılan 'TAEK Sözleşmeli Personel Çalıştırma Esasları', kurumda tedirginliğe yol açtı. Her iki düzenleme, 'personel konusunda başkana geniş yetki tanıyor' diyerek eleştiriliyor. Kurum yetkilileri ise konuyla ilgili soruları cevaplamıyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Türkiye'nin ilk nükleer enerji santralının yapımı için 21 Şubat 2008'de yarışma ilanına çıkılacağını açıklamıştı. Ancak daha sonra yaşanan gelişmeler ve mevzuat eksikliği yüzünden Güler, tarihin bir iki ay kadar sarkabileceğini söylemişti. Bu çerçevede gözler, hukuki altyapı ile ilgili çalışmalara hız veren Atom Enerjisi Kurumu'na çevrildi. Kurum son olarak iki önemli düzenlemeyi Başbakanlık'a gönderdi. Ancak her iki taslakta da, eleman alımından maaşların belirlenmesine kadar ilk seçici ve tek yetkili olarak kurum başkanının gösterilmesi endişeyle karşılandı. Söz konusu düzenlemelerin bu haliyle kabul edilmesi durumunda, 'keyfi uygulamalara' sebebiyet verebileceği ifade ediliyor. Atom Enerjisi Kurumu, yürütülen nükleer enerji programında yapılacak müracaatları incelemek ve ihale sürecini yönetmekle de görevli. Bu arada kurumda çalıştırılmak üzere personel alımına da gidilecek.
Kurumun, Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun'un (5710 sayılı) geçici birinci maddesine istinaden hazılayıp Başbakanlık'a gönderdiği TAEK Sözleşmeli Personel Çalıştırma Esasları tepki topluyor. Yeni belirlenen çalışma esaslarında (5710 sayılı kanununun geçici 1. maddesine istinaden) kurum başkanına geniş yetkiler tanınması tartışmaya yol açtı. Taslağa göre, personel alımı başkanın kuracağı komisyonunun belirleyeceği esaslara göre yapılacak. Komisyonun seçeceği personeli atama yetkisi de başkana ait olacak. Başkan ayrıca, uygun vasıflı elaman sayısını belirlemeye de yetkili kılınıyor. Önemli bir ayrıntı yeni kriterlerde iş tecrübesi, özel bilgi ve uzmanlık alanlarının tanımının yapılmayışı. Aralık 2007'de kabul edilen Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun'un geçici birinci maddesi'nde "TAEK, nükleer faaliyetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesi görevini yerine getirecek yeni bir kurum kurulana kadar 9/7/1982 tarihli ve 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu gereğince bu görevine devam eder. TAEK görevlerini yerine getirirken özel bilgi ve ihtisas gerektiren işlerde kadro aranmaksızın uygun nitelikli yerli ve yabancı uyruklu sözleşmeli personel çalıştırabilir. Bunlara ödenecek ücret ve diğer mali haklar başbakan tarafından belirlenir." ifadeleri yer alıyor. Madde kapsamında 3-5 bin yeni eleman alınacağı tahmin ediliyor.
Benzer endişeler kanun taslağı için de duyuluyor. Maddeye göre Türkiye Nükleer Denetleme Kurumu'nda (TNDK) görev yapacak personel, mevcut kurum personeli arasından uzmanlık alan ve deneyimlerine göre seçilecek. Seçilen personel dışında çalışanlar ile önerilen görevi kabul etmeyenler uygun görevlere atanmak üzere kadroları ile birlikte Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na veya Devlet Personel Başkanlığı'na devredilecek. Söz konusu personel seçimi yapılırken net bir kriter ortaya konulmaması eleştiri konusu oluyor.
İsmail Altunsoy