Akademik personel alımında özel şart getirilebilir! Ancak

İlk derece mahkemesi: Ek koşullar için YÖK'ten onay gerekir
İlanda belirtilen ek koşula ilişkin olarak Yükseköğretim Kurulundan onay alınması gerekirken Kanunda öngörülmeyen ve de Yükseköğretim Kurulundan onay alınmadan ek koşullar getirilerek ilan edilen profesörlük kadrosuna yapılan atama işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Danıştay: YÖK'ün onayına ihtiyaç yoktur
Profesörlüğe atamaya ilişkin asgari koşulların ilgili mevzuatta belirlendiği ve üniversitelere bunların haricinde Yükseköğretim Kurulu'nun onayını almak şartıyla ek koşullar belirleme yetkisi tanındığı açık olup, 2547 sayılı Kanun'un işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 26. maddesinde yer alan "bilim disiplinleri arasındaki farklılık" ibaresi dikkate alındığında, bahsedilen ek koşulların o bilim alanı için genel nitelikteki koşullar olarak anlaşılması gerekmektedir.

Bu itibarla, profesör kadrolarına yapılacak atamalar için 2547 sayılı Kanun'da belirtilen koşulların dışında, üniversitelerin senatoları tarafından, anılan kadrolara yapılacak atamalar için belirlenen ve yasada yer almayan genel ve objektif nitelikteki ek kriterler için Yükseköğretim Kurulu'nun onayının alınması zorunludur. Ancak, üniversiteler tarafından ilan edilen bir kadro için, ihtiyaç ve hizmet gerekleri göz önünde bulundurularak getirilen özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik koşulların ise, Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi olmadığı kuşkusuzdur.

Bu durumda, üniversiteler tarafından ilan edilen bir kadro için getirilen, özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik koşulların Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi olmadığı anlaşıldığından; dava konusu edilen ek koşulun; objektif ve denetlenebilir, kişileri tanımlar nitelikte olup olmadığı, ihtiyaç ve hizmet gerekleri gözetilmek suretiyle getirilip getirilmediği yönlerinden hukuka uygunluk denetimi yapılması gerekmektedir.

T.C.
DANIŞTAY
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2020/2164
Karar No: 2023/1938

İSTEMİN KONUSU:
. Bölge İdare Mahkemesi... İdari Dava Dairesinin . gün ve E:., K:. sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: ... Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mineroloji-Petrografi Anabilim Dalında açık bulunan Profesörlük kadrosuna atanmak için başvuruda bulunan davacı tarafından, söz konusu kadroya Doç. Dr. ...'nin atanmasının uygun bulunmasına ilişkin . tarih ve . sayılı ... Üniversitesi Yönetim Kurulu kararının Rektörlük tarafından onanması suretiyle yapılan atama işleminin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
... İdare Mahkemesince verilen . tarih ve E:., K:. sayılı kararda; ilanda belirtilen ek koşula ilişkin olarak Yükseköğretim Kurulundan onay alınması gerekirken Kanunda öngörülmeyen ve de Yükseköğretim Kurulundan onay alınmadan ek koşullar getirilerek ilan edilen profesörlük kadrosuna yapılan atama işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:
İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
DAVACININ İDDİASI: Atanan ...'nin akademik çalışmalarında intihal bulunduğu, intihal nedeniyle bir karar verilmesi gerektiği iddia edilmektedir.

DAVALININ İDDİASI:
Dava konusu işlemin mevzuata uygun olarak tesis edildiği, davacı ve Doç. Dr. ...'nin aynı kadro için başvuruda bulunduğu, beş kişiden oluşan profesörlük jürisinin tamamının Doç. Dr. ...'nin ilgili kadroya atanması yönünde görüş bildirdiği, Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun . tarih ve . sayılı kararı ile şikayete konu Doç. Dr. ...'nin makalelerinde bilirkişi raporları ve etik kurulunun incelemeleri doğrultusunda ... Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi kapsamında etik ihlal olmadığı yönünde karar verildiği ileri sürülmektedir.

MÜDAHİLİN BEYANI:
Dava konusu atama işleminin hukuka, mevzuata uygun olduğu, akademik ve bilimsel açıdan profesörlük kadrosuna atanmış olmasının davacıya göre daha uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI:
Müdahil tarafından istemin reddi gerektiği savunulmakta olup, davacı ve davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ .'IN DÜŞÜNCESİ:
Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Dava, ... Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mineroloji-Petrografi Anabilim Dalında açık bulunan Profesörlük kadrosuna atanmak için başvuruda bulunan davacı tarafından, söz konusu kadroya Doç. Dr. ...'nin atanmasının uygun bulunmasına ilişkin . tarih ve . sayılı ... Üniversitesi Yönetim Kurulu kararının Rektörlük tarafından onanması suretiyle yapılan atama işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun " Profesörlüğe yükselme ve atama" başlıklı 26. maddesinde, "a) Profesörlüğe yükseltilerek atamada;
1) Doçentlik unvanını aldıktan sonra en az beş yıl süreyle, açık bulunan profesörlük kadrosu ile ilgili bilim alanında çalışmış olmak,
2) Doçentlik unvanını aldıktan sonra, ilgili bilim alanında özgün yayınlar veya çalışmalar yapmış olmak, gerekir.

Yukarıdaki (2) numaralı bentteki yayınlardan biri, başvuru dosyasında başlıca araştırma eseri olarak belirtilir.
Üniversiteler, profesörlüğe yükseltilerek atama için aranan bu asgari koşulların yanında, Yükseköğretim Kurulunun onayını almak suretiyle, münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebilirler.
b) Profesörlüğe yükseltilerek atama yapılabilmesi için:
1) Üniversitelerde veya yüksek teknoloji enstitülerinde atama yapılacak olan profesörlük kadroları, rektörlük tarafından ilan edilir.
2) Profesörlük kadrosuna başvuran adayların durumlarını ve bilimsel niteliklerini tespit etmek için üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunca en az üçü başka üniversitelerden veya yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen kadronun bilim alanıyla ilgili beş profesör seçilir. Bu profesörler her aday için ayrı ayrı olmak üzere birer rapor yazarlar ve kadroya atanacak birden fazla aday varsa tercihlerini bildirirler. Üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunun bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar.
c) Profesörlüğe yükseltilerek atanan kişi, bir başka yükseköğretim kurumunda veya bir başka bilim dalında boş bulunan profesörlük kadrosuna, ancak (a) ve (b) fıkralarında belirtilen esas ve usullere uygun olarak atanabilir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davalı ... Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, 13/01/2016 tarihinde Mühendislik Fakültesi Akademik İlan Teklifi ile Jeoloji Mühendisliği Mineroloji-Petrografi Anabilim Dalı'nda açık bulunan Profesörlük kadrosunun ilan edildiği, söz konusu kadro için "granit jeokimyası ve petrojenezi konularında çalışmalar yapmış olmak" ek koşul olarak arandığı ve açık bulunan Profesörlük kadrosuna davacı ile Doç. Dr. ...'nin başvuru yaptığı, jüri üyelerinin her iki adayın raporlarını incelemeleri sonucunda beş jüri üyesinin ... lehine görüş bildirmesi akabinde . tarih ve . sayılı ... Üniversitesi Yönetim Kurulu kararı ile Doç. Dr. ...'nin Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mineroloji-Petrografi Anabilim Dalında açık bulunan Profesörlük kadrosuna atamasının uygun bulunduğu, davacının Doç. Dr. ...'nin eserlerinde intihal olduğu yönündeki iddialarını davalı idareye bildirdiği, ... Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun . tarih ve . sayılı yazısı ekinde yer alan Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu'nun . tarih ve . sayılı kararı ile şikayete konu Doç. Dr. ...'nin makalelerinde bilirkişi raporları ve etik kurulunun incelemeleri doğrultusunda ... Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi kapsamında etik ihlali olmadığı yönünde karar verilmesi üzerine Rektörlük Makamınca . tarih ve . sayılı Kararname ile münhal kadroya Doç. Dr. ...'nin atanmasının uygun bulunmasına yönelik işlemin tesis edildiği, anılan işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer alan mevzuatın değerlendirilmesinden, profesörlüğe atamaya ilişkin asgari koşulların ilgili mevzuatta belirlendiği ve üniversitelere bunların haricinde Yükseköğretim Kurulu'nun onayını almak şartıyla ek koşullar belirleme yetkisi tanındığı açık olup, 2547 sayılı Kanun'un işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 26. maddesinde yer alan "bilim disiplinleri arasındaki farklılık" ibaresi dikkate alındığında, bahsedilen ek koşulların o bilim alanı için genel nitelikteki koşullar olarak anlaşılması gerekmektedir.

Bu itibarla, profesör kadrolarına yapılacak atamalar için 2547 sayılı Kanun'da belirtilen koşulların dışında, üniversitelerin senatoları tarafından, anılan kadrolara yapılacak atamalar için belirlenen ve yasada yer almayan genel ve objektif nitelikteki ek kriterler için Yükseköğretim Kurulu'nun onayının alınması zorunludur. Ancak, üniversiteler tarafından ilan edilen bir kadro için, ihtiyaç ve hizmet gerekleri göz önünde bulundurularak getirilen özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik koşulların ise, Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi olmadığı kuşkusuzdur.

Bu durumda, üniversiteler tarafından ilan edilen bir kadro için getirilen, özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik koşulların Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi olmadığı anlaşıldığından; dava konusu edilen ek koşulun; objektif ve denetlenebilir, kişileri tanımlar nitelikte olup olmadığı, ihtiyaç ve hizmet gerekleri gözetilmek suretiyle getirilip getirilmediği yönlerinden hukuka uygunluk denetimi yapılması gerekmektedir.

Uyuşmazlıkta; profesörlük ilanında yer alan "granit jeokimyası ve petrojenezi konularında çalışmalar yapmış olmak" koşulunun ihtiyaç ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirilebilecek özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik bir koşul olduğu, dolayısıyla Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi olmadığı anlaşılmakla birlikte; Mahkemece ilanda yer alan koşulun hizmet ve ihtiyaç gerekleri doğrultusunda getirilmiş olup olmadığına dair araştırma yapılarak, ek koşulun hizmet ve ihtiyaç gerekleri doğrultusunda getirildiği kanaatine varılırsa kadroya atanan kişinin eserlerinde intihal olup olmadığına ilişkin bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. . Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin . gün ve E:., K:. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 11/04/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.