İşyerlerinde psikolojik taciz yaygın
- Bir danışmanlık şirketince İstanbul'da özel sektörde çalışan, 20-60 yaşlarındaki bin 200 kişiye yönelik "kişilere karşı psikolojik, duygusal saldırı" konulu araştırma yapıldı. Rapora göre, "İş yaşamında psikolojik tacize uğradınız mı?" sorusuna kadınların yüzde 73'ü, erkeklerin yüzde 35'i "evet" yanıtını verdi.
Araştırmaya göre, Türkiye'de özel sektörde her 10 kişiden 5'i psikolojik taciz yaşadı. Kadınların psikolojik tacize uğrama oranı çok yüksek. Özel sektörde çalışan her 10 kadından 7'si psikolojik tacize uğruyor. Psikolojik taciz, 20-30 ve 50-60 yaş aralığında daha fazla görülüyor.
Kadınların yüzde 69'u üstleri, yüzde 23'ü kendileriyle aynı düzeydekiler, yüzde 8'i astları tarafından, erkeklerin ise yüzde 40'ı üstleri, yüzde 56'sı aynı düzeydekiler, yüzde 4'ü astları tarafından taciz edildiklerini belirtiyor.
Genel olarak psikolojik taciz, üstler tarafından uygulanıyor. Üstlerin astları tacizinde kadın üstlerin kadın astları taciz oranının yüksek olduğu dikkat çekiyor.
Tacizin en yoğun 6 ay ve 1 yıl sürdürüldüğü görülüyor. Kadınlarda tacizin sürekliliği erkeklere göre daha uzun sürüyor. Bu, iş ortamında kadınların tacize karşı daha fazla direndiğini gösteriyor.
Araştırmaya katılanlar, uğradıkları duygusal tacizleri şöyle sıralıyor:
"Öz güveni yok etme, işe yaramadığını hissettirme, kişilik özelliklerine saldırı, cinsiyete dayalı suçlama, yalnız bırakma, kötüleme, sindirme, iş dışı yaşamını sorgulama, görmezden gelme, zorlama, bağırma, aileye ve yakınlara saldırı, aşağılama, istenmeyen işe zorlama, itibarı zedeleme, ekip içinde küçük düşürme, stres yaratma, sevmediğini gösterme, cinsel taciz, bedensel güç kullanma, hiç yerine koyma."
Tacize uğrayanlar işten ayrılmayı son seçenekler arasında düşünüyor, öncelikle başa çıkmaya çalışıyor, birlikte yaşamayı deniyor, sonraki aşamada pes ediyor ve son olarak ayrılma sürecini değerlendiriyor. Mücadele ve şikayet oranı kadınlarda, pes etme oranı erkeklerde daha fazla görülüyor.
Şirketlerin psikolojik tacizi suç olarak görmediği ve insan kaynakları bölümlerinin bu konuda görev almaya hazır olmadığı belirtiliyor.
Araştırmaya katılanlar, psikolojik tacizin kendilerine etkilerini şöyle açıklıyor:
"Kendimden şüphe etmeye yol açtı, yöneticimden nefret etmeye başladım, şirkete bağımlılığım azaldı, işe olan ilgimi azalttı, yakın çevrem olumsuz etkilendi, depresyona girdim, ilaç bağımlısı oldum, pes etmemeyi öğrendim, mücadele gücüm arttı."
Arıştırmada, Türkiye'de psikolojik tacizin yaygın olduğu ama tanımlanmayan bir suç olması nedeniyle çok fazla dile getirilmediği belirtildi. Rekabetin fazla olduğu finans, perakende, medya, iletişim ve eğitim sektörlerinde taciz daha fazla görülüyor. Psikolojik taciz verimlilik ve performansı düşürüyor, şirketlere maliyetinin milyon dolarları aştığını da ortaya koyuyor.