Enflasyon sürpriz yaptı, Ağustos'ta eksi çıktı
Piyasalar ağustosta enflasyonun az da olsa yükseleceğini tahmin ederken hem üretici hem de tüketici enflasyonunun düştüğü açıklandı. TÜFE 2 ay, ÜFE de 10 ay aradan sonra eksi değerleri gördü
Enflasyon ağustosta düştü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ağustosta tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) yüzde 0.24, üretici fiyatları endeksinin (ÜFE) yüzde 2.34 azaldığını açıkladı. Piyasa uzmanları ağustosta hem üretici hem tüketici enflasyonun bindeli oranlarda da olsa artacağını tahmin ediyorlardı. Açıklanan verilere göre, TÜFE 2 ay, ÜFE de 10 ay aradan sonra eksi değerleri görmüş oldu.
TÜİK'in 2003 baz yıllı verilerine göre, ağustos itibarıyla yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 11.77, ÜFE'de yüzde 14.67 oldu. Ocak-ağustos döneminde, TÜFE yüzde 6.35, ÜFE yüzde 12.49 artış gösterdi. Ağustos itibarıyla 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında yüzde 9.43, üretici fiyatlarında yüzde 10.68 oldu.
Gaz zammı da olmasaydı...
1 Ağustos itibariyle konutlarda kullanılan doğalgazın yüzde 16.88 zamlanması ağustosta tüketici enflasyonun daha düşük çıkmasını engelledi. TÜFE'de ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış tüketicinin kullandığı doğalgazı da kapsayan konut grubunda görüldü. Konut grubunda aylık yüzde 2.12, sağlıkta yüzde1.54, lokanta ve otellerde yüzde 0.78, eğitimde yüzde 0.51, haberleşmede yüzde 0.45, eğlence ve kültürde yüzde 0.24, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0.01 artış oldu. Giyim ve ayakkabıda yüzde 6.05, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2.02, ulaştırmada yüzde 1.55, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0.03 düşüş gözlendi.
Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE'de en yüksek artışlar yüzde 23.56 ile konut, yüzde 14.92'yle lokanta ve oteller, yüzde 13.33'le gıda ve alkolsüz içecekler gruplarında gerçekleşti.
Gerilemeye sanayi desteği
Ağustosta TÜFE gibi düşen ÜFE'deki gerileme ise ağırlıklı olarak sanayi sektöründen kaynaklandı. Aylık bazda tarım sektörü fiyatları yüzde 1.99, sanayi sektörü fiyatları ise yüzde 2.41 düştü. Tarım endeksinde, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 6.03, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11,46 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 15.12 artış gerçekleşti. Sanayi endeksi ise aralık ayına göre yüzde 14.08, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15.42 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 9.66 arttı.
ÜFE, sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artışın yüzde 6.16 ile elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında gerçekleştiği gözlendi. Fiyatlar, madencilik ve taşocakçılığında yüzde 0.40, elektrik, gaz, su sektöründe yüzde 5.69 artarken, imalat sanayiinde yüzde 3.14 düştü.
Endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (yüzde 6.16), suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı (yüzde 2.45), maden kömürü ve linyit (yüzde 2.39) oldu. Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (yüzde -13.38), ana metal sanayi (yüzde -10.09), iletişim teçhizatı imalatı (yüzde -4.33), metal cevheri (yüzde -3.89) endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu.
Çekirdekler de geriledi
Çekirdek enflasyon yerine açıklanan TÜFE göstergeleri geçen ay, mevsimlik ürünler hariç yüzde 0.62 arttı, işlenmemiş gıda ürünleri hariç ise 0.15 azaldı. Fiyatlar, enerji hariç yüzde 0.37, işlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç yüzde 0.28, enerji hariç ve alkol-tütün ürünleri hariç yüzde 0.40 geriledi.
Ayrıca, enerji hariç ve alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve fiyatları yönetilen/yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç enflasyonda da yüzde 0.54, enerji hariç ve alkollü içkiler ve tütün ürünleri, işlenmemiş gıda ürünleri hariç yüzde 0.46, işlenmemiş gıda ürünleri, enerji ve alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç yüzde 0,16, enerji hariç, gıda ve alkolsüz içecekler, alkol-tütün ürünleri ve altın hariç fiyatlar yüzde 0.41 düşüş yaşandı.
Şampiyon yumurta ve gaz
Ağustosta tüketici fiyatları endeksi kapsamındaki mal ve hizmetler içinde en yüksek fiyat artışı yüzde 22.80'le yumurtada görüldü. Yumurtayı, yüzde 17.08'le doğalgaz, yüzde 8.02'yle mercimek, yüzde 6.37'yle kömür ücreti, yüzde 5.87'yle spor müsabakalarına giriş ücreti izledi. TÜFE kapsamında en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 16.35'le çarliston biberde görüldü. Bunu yüzde 11.67'yle kavun, yüzde 11.45'le patlıcan, yüzde 11.05'le mücevher izledi.
ÜFE kapsamında ise en çok fiyat artışı yüzde 24.15'le taze fasulyede görüldü. Taze fasulyeyi, yüzde 12.42'yle çocuk ve genç odası takımı, yüzde 11.82'yle tütün alım fiyatı izledi. ÜFE'de en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 22.46'yla inşaat demirlerinde, yüzde 18.80'le muzda, yüzde 18.30'la dizel yakıtta (motorin) oldu.
Maliyet enflasyonu umudu
Uzmanlar ağustosta enflasyonun düşmesini, talebin yeterince canlı olmamasına, petrol fiyatlarındaki gerilemeye ve giyim-ayakkabı indirimlerinin erken başlamasına bağladı. Eylül ayında ramazan ve okulların açılmasının enflasyonu artırabileceğini belirten uzmanlar, buna rağmen ağustosta ÜFE'deki yüksek oranlı düşüşün maliyet enflasyonunu azaltabileceğini söylediler. Ata Yatırım Başekonomisti Nurhan Toğuç, ?Üretici tarafındaki maliyet düşüşlerinin bir süre sonra TÜFE'ye de yansımasını ve yılın kalan kısmında daha olumlu rakamlar görmeyi umut ediyoruz. Maliyet enflasyonunda ciddi düzelme Merkez Bankası'nın faiz indirimlerini erkene alma konusunda elini güçlendirebilir? dedi.