IMF bile, TOKİ modeline şaştı
Dünya, ABD'de konut kredi sisteminde başlayan çöküş ile büyük bir kriz yaşarken, TOKİ Türkiye'de dar gelirliye ev satıyor. IMF heyeti, Ankara'da TOKİ'den sistemin incelikleri öğrenip ders aldı
Başbakan Erdoğan'ın dünyadaki krizi değerlendiriken ?Onlarda konut krizi yaşanırken, çok şükür bizim TOKİ'miz var, bizde böyle sorun yok? demesi boşuna değilmiş... IMF heyeti Ankara'da TOKİ yetkilileriyle buluşup, TOKİ'de gerçekten bir sorun olup olmadığını sorguladı, sistem hakkında bilgi aldı. ABD'de mortgage sistemi ile konut sektöründen başlayan kriz dünya genelinde bir ekonomik çöküşe yol açarken, Ankara'da bulunan IMF heyeti, hükümetin konut politikalarının uygulanmasından sorumlu olan Toplu Konut İdaresi'ne giderek sistemin inceliklerini sordu.
?KAYNAK YARATIYORUZ'
IMF Türkiye Masası Şefi olması beklenen Rachel Van Elkan ve IMF yetkilisi Davide Lombardo'nun katıldığı toplantıda TOKİ'nin kurumsal yapısı ve faaliyetleri hakkında kısa bilgi verildi. IMF yetkilileri, ?TOKİ'nin merkezi bütçeden pay almadan bu faaliyetleri nasıl gerçekleştirdiği, TOKİ'nin kaynak yaratma mekanizması ve hasılat paylaşım modeli'' hakkında sorular sordu.
?ZARARINA SATIŞ YOK'
IMF yetkililerine, gelir paylaşımı modeli hakkında ayrıntılı bilgi verilirken, bu kapsamda kamu arazilerinin de değerlendirildiği belirtildi. Emlak Bankası'ndan kalan arsalardan TOKİ'nin çok ciddi gelir sağladığı, İzmir Mavişehir, Ankara Eryaman ve İstanbul Kayabaşı'nda kaynak yaratan projeler üretildiği anlatıldı. Ayrıca TOKİ'nin konutları hiçbir zaman zararına satmadığı, satış gelirlerinden de önemli ölçüde para kazandığı tablolarla aktarıldı. Heyettekiler, pazartesi günü 1,5 saat süren sunumu dikkatle dinledi.
Bayraktar: Size yardımcı olalım
İLK kez bir IMF heyeti TOKİ'de incelemelerde bulundu. Türkiye'deki konut finansman modeli hakkında bilgi aldı. IMF heyeti ?Başka ülkelerin bu modeli örnek alıp almadığını'' sordu, TOKİ yetkilileri ?Rusya, Ukrayna, Romanya, Kuzey Afrika ve Orta Asya ülkelerinden bazıları bu model hakkında TOKİ'de incelemeler yaptığını'' aktardı. Yakında, IMF Türkiye Masası Şefi olacak Rachel Van Elkan'ın da katıldığı toplantıda TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar bir ara yabancı konuklara dönüp şu espriyi yaptı: Dünyada yaşanan ekonomik krizde IMF'ye önemli görevler düşüyor. Bizde çok iyi bir ekip var, TOKİ olarak gelelim size yardımcı olalım...
Geri dönüş binde 1'den az
IMF heyeti ?Sizde konut finansmanında nasıl sorun yaşanmıyor, konutlar hiç iade edilmiyor mu?'' sorusu üzerinde çok durdu.
TOKİ yetkilileri bu soruyu şöyle cevapladı: Biz konutları gerçek değeri üzerinden sattığımız için vatandaş ödemekte zorlanmıyor. Zaten girişte bir miktar peşin veriyor, zorlandığı zaman da konutu vermektense başka yerden para bulup konutun borcunu kapatıyor. Bizde geri dönüşler binde 1 bile değil. Bu nedenle de bir gayrimenkul krizi olmadı, hiç de ödeme sorunu yaşanmıyor.
TOKİ'nin farkı ne?
TOKİ, maliyet üzerinden konut satıyor. Taksitler memur maaş artış oranı düzeyinde artırılıyor. Bu şekilde ailenin konut alım için ayırdığı pay, vade boyunca aynı kalıyor. Buna karşın ABD ve Avrupa'da konuta kredi sağlayan bankalar, ekspertiz üzerinden para veriyor. Bu da balon oluşmasına ve konutların normal değerinin çok üzerine çıkmasına yol açıyor.