Ford Otosan, Oyak Renault Tofaş ve Bosch duruyor
Geçen yıl bu zamanlarda siparişlere yetişemeyen, bayramda ara vermeyen otomotiv fabrikaları kriz nedeniyle uzun molalara hazırlanıyor. Oyak Renault dün itibariyle durdu
Global kriz, yalnızca ABD'nin, Avrupa'nın otomotiv devlerini değil, Türkiye'nin devlerini de durduruyor. Dün, Türkiye'nin en büyük otomotiv üreticileri, Ford Otosan, Tofaş, Oyak Renault ve en büyük yan sanayici Bosch peş peşe üretime ara verme kararları açıkladı.
Otomotiv Sanayii Derneği otomotiv sektöründe kasımda toplam pazarın yüzde 58, otomobil pazarının da yüzde 56.6 küçüldüğünü duyurmuştu. 2001 krizinden ihracata yüklenerek çıkan sektör, şimdiki krizde hem iç hem de dış piyasaların aynı anda daralması sonucu büyük sıkıntı yaşıyor. Bu durum uzun üretim aralarına yol açıyor.
Ford Otosan'ın, Kocaeli ve İnönü fabrikalarında 20 Aralık 2008 - 12 Ocak 2009 arasında araç üretimi yapılmayacağı bildirildi.
Oyak Renault ve Tofaş fabrikaları da 27 Aralık 2008 - 12 Ocak 2009 arasında üretime ara verecek. Oyak Renault'da tatil kademeli uygulanacak. Birkaç gün daha motor ve vites kutusu üretimi yapacak olan Oyak Renault, tüm bu faaliyetlerini 27 Aralık'ta durduracak. 12 Ocak'tan yeniden üretim başlayacak. Fabrikada 5 binden fazla işçi çalışıyor.
Sınırlı çalışan kalacak
Tofaş'ta da üretime ara veriliyor. Yaklaşık 7 bin kişinin çalıştığı fabrikada 27 Aralık 2008 - 12 Ocak 2009 arasında araç üretimi yapılmayacak. Bursa'da bulunan yan sanayi firması Bosch da 27 Aralık 2008 - 12 Ocak 2009 arası üretimi durduracak.
Mercedes - Benz Türk'ün Aksaray Kamyon Fabrikası'nda da 25 Aralık 2008 - 2 Şubat 2009 arasında ara verileceği açıklanmıştı. Hyundai Assan da Accent modelinin üretimine 24 Aralık'a kadar ara verdiğini duyurmuştu. Goodyear da bu ay belirli sürelerde aralar veriyor. Bu uygulama 7 Ocak 2009'a kadar sürecek.
12 bin kişi işsiz kaldı
Geçen yıl 1 milyonun üzerinde üretim yapan, bu yıl üretim rekoru kırmaya hazırlanan otomotiv sanayindeki kan kaybı yan sanayi firmalarını da etkiliyor. Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri Özlem Gülşen, ?12 bine yakın kişi işsiz kaldı. Bazı yan sanayi firmaları, sendikalarla da konuşarak üç gün işbaşı yapıp, üç gün ara vererek yaşamaya çalışıyorlar? dedi.
Uzun molalar, toplam üretim rakamlarını da etkileyecek. Bu yıl 1.4 milyon olarak öngörülen üretimin 1.2 milyon düzeyinde kalması beklenirken, 2009 için biri ?kötümser', iki tahmin yapılmakta. Kötü senaryo, 2009'da toplam üretimin 460 bini binek otomobil olmak üzere 963 bin dolayına kadar gerilemesi. İyimser senaryoya göreyse 567 bini binek olmak üzere toplam 1 milyon 140 bin adet üretim yapılması. En iyi senaryo bile, bu yılın rakamlarının altında kalmış olacak.
ABD'de kapanıyorlar
Zordaki Amerikan otomotiv devleri, hâlâ kurtarma paketini bekliyor. Pek çok fabrika uzun sürelerle üretime ara verdi. Chrysler 30 fabrikasında üretime en az bir aylığına ara vereceğini duyururken, GM de 20 fabrikasının büyük bölümünü ocakta kapalı tutacak. Ford fabrikalarından 10'unda üretime, ocakta bir hafta ara verileceğini duyurdu.
Düzenli iflas gündemde!
Öte yandan ABD Başkanı George Bush, otomotiv endüstrisini kastederek, yeni başkan Barack Obama'nın kucağına ?büyük bir felaket? bırakmayı düşünmediğini söyledi. Beyaz Saray yetkilileri, Bush yönetiminin ciddi bir biçimde endüstri için ?düzenli iflas? seçeneğini değerlendirdiğini açıkladı.
İhracatı sırtlayan sektör
Türkiye'de otomotiv, en fazla ihracat yapan sektör konumunda. Üretiminin yaklaşık yüzde 70'ini dış pazarlara satan sektörün ihracatı son 4 yıldır sürekli artıyor. 2004 yılında 10 milyar dolarlık ihracat yapan sektör, bu rakamı 2005'te 11.7 milyar dolara, 2006'da 15 milyar dolara, 2007'de ise 21 milyar dolar seviyesine çıkardı.
Böylece 2007'de Türkiye'nin toplam ihracatı 105.9 milyar dolarken, otomotiv sektörü bunun beşte birini tek başına gerçekleştirdi.
Türkiye, Kasım 2008'de toplam 8.6 milyar dolarlık ihracat yaparken, bunun içinde en fazla payı otomotiv sektörü aldı. Sektör, Kasım 2008'de gerçekleştirdiği 1.33 milyar dolarlık ihracatıyla bir zamanların ihracat şampiyonu tekstilin bile önüne geçti. Bununla birlikte krizin etkisiyle otomotiv ihracatı geriliyor. Kasımda genel ihracat yüzde 22, otomotiv ihracatı ise yüzde 38 düştü.