Kabine revizyonu üzerine 9 temel soru

Ruşen Çakır'ın yazısı

Başbakan Erdoğan'ın bu hafta, hatta belki de bugün yeni kabine listesini Cumhurbaşkanı Gül'e sunmasını bekliyoruz. Medyada gidecekler, kalacaklar, yerleri değişecekler ve yeni gelecekler hakkında çok şey yazıldı, çizildi; resmi açıklamaya kadar da ?revizyon toto? nun sürmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Bu yazıda, her ne kadar bazı isimleri zikredecek olsam da, esas olarak yaşanacak revizyonunun anlamını tartışmak istiyorum. Böyle bir tartışmayı bazı sorular ekseninden yürütmek isabetli olacaktır:

1?Göstermelik? bir revizyon mu olacak?

AKP'nin 29 Mart yerel seçimlerinden, birinci olmakla beraber mağlup çıktığı göz önüne alınırsa, 60. Hükümet'teki revizyonun ?göstermelik? olmaktan öte ?işlevsel? olması beklenir. Yani Erdoğan'ın, birilerini sırf kızdığı için bakanlıktan alıp, sırf şu ya da bu dengeyi gözetmek veya gönüllerini hoş tutmak için birilerini bakan yapacağını düşünmek doğru olmaz. Zira AKP'nin önünde çok ciddi sorunlar var. Bunların üstesinden gelebilmek için Erdoğan elindeki tüm kozları kullanmak isteyecektir. Aksi takdirde partisinin gerileyişi devam eder ve gelecek seçimlerden yeniden tek başına iktidar olarak çıkamayabilir.

2 Revizyonun çapı ne olacak?

Yeni bakan olacaklar ve yerleri değiştirilecek bakanlarla birlikte yaklaşık 10 bakanlıkta değişikliğe tanık olabiliriz. Hatta sayı 10'u bile aşabilir.

3 Seçim performansları bakanların kaderinde belirleyici olur mu?

Erdoğan'ın sırf seçimde başarısız oldukları için bazılarını bakanlıktan alacağını sanmıyorum. Fakat seçim bölgelerindeki performanslarının bazı bakanların kaderinde bir şekilde etkili olabileceğini de kabul etmek lazım. Başarısızlık bağlamında akla ilk gelenler Mehmet Ali Şahin (Antalya), Hüseyin Çelik (Van), Kürşat Tüzmen (Mersin), Mehdi Eker (Diyarbakır), Hilmi Güler (Ordu), Kemal Unakıtan (Eskişehir) ki Unakıtan'ın zaten sağlık sorunları nedeniyle bakanlığı bırakabileceği söyleniyor. Buna karşılık Recep Akdağ (Erzurum), Nafiz Özak (Trabzon), Faruk Çelik (Bursa) gibi seçimde göz dolduran bakanlar olduğunu da akılda tutmak lazım.

4 Gül dönemi bakanlarının durumu ne olur?

Gül'ün başkanlığındaki 58. Hükümet'in yarıdan fazlası, yani 13 kişi, bazılarının görev yerleri değişse de kesintisiz olarak bakanlık yapıyor. Bunlar: Cemil Çiçek, Mehmet Aydın, Murat Başesgioğlu, Kürşat Tüzmen, Mehmet Ali Şahin, Vecdi Gönül, Beşir Atalay, Ali Babacan, Kemal Unakıtan, Hüseyin Çelik, Recep Akdağ, Binali Yıldırım ve Hilmi Güler. Görüldüğü gibi çok sayıda kilit isim söz konusu fakat içlerinden en az beşinin, yenilere yer açmaları için kabine dışı kalması, bazılarının da yerlerinin değişmesi kuvvetle muhtemel.

5 Ertuğrul Günay gider mi?

Muhsin Yazıcıoğlu'nun defni ve Ergenekon konusundaki çıkışlarıyla son günlerde dikkati çeken Kültür ve Turizm Bakanı Günay'a ?gidici? gözüyle bakan çok. Fakat böylesi bir uygulama hem AKP içindeki az sayıdaki ?sol? kökenli transferleri rahatsız eder, hem iktidar partisinin ?merkeze açılma? iddiasını ciddi ölçüde zedeler, hem de Erdoğan'ın ?tekseslilik? istediği suçlamalarını güçlendirir. Bu nedenle Günay'ın belki yeri değişerek kabinede kalması ihtimali daha yüksek gözüküyor. Kaldı ki kısa sürede turizmin yasayla ayrılıp yeni bir bakanlık oluşturulması da bekleniyor.

6 Kimler bakanlık bekliyor?

Birbirinden farklı kategorilerde bakanlık bekleyenler var. Bunlara sırayla bakacak olursak: a) Bülent Arınç, Dengir Fırat, Salih Kapusuz gibi ağır toplar; b) İdris Naim Şahin, Necati Çetinkaya, Reha Denemeç, Edibe Sözen, Fatma Şahin, Nükhet Hotar Göksel gibi parti üst düzey yöneticileri; c) Başta Nihat Ergün ve Nurettin Canikli olmak üzere TBMM Grup Başkanvekilleri; d) Burhan Kuzu, Mehmet Sağlam, Ahmet İyimaya, Murat Mercan gibi TBMM komisyon başkanları. Bunlara Taner Yıldız, Ömer Çelik gibi güçlü milletvekillerini de eklemek gerek.

7 Dışardan bakan olur mu?

Bütün bu kalabalığa rağmen Meclis dışından bakan olma ihtimalinin bu defa bu kadar yüksek olması şaşırtıcı. Ahmet Davutoğlu'nun dışişlerine, Menderes Türel'in de bu hafta veya hemen olmasa bile Turizm Bakanlığının ayrılması durumunda kabinede yer almaları pekala mümkün.

8 Kaç kadın bakan olur?

AKP hükümetlerinde bugüne kadar hep tek bir kadın, o da hep Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı oldu. Bu kez sayı ikiye çıkabilir. Erdoğan'ın çok güvendiği Nimet Çubukçu'nun daha etkili bir bakanlığa taşınıp yerine muhtemelen parti yönetiminden bir kadın milletvekili getirilebilir.

9 Kilit bakanlıklar kimlere emanet edilecek?

Kabinede Milli Savunma dışında kilit bakanlıkların (İçişleri, Adalet, Dışişleri. Milli Eğitim, Maliye) hemen hepsi değişikliğe uğrayabilir. Örneğin Ali Babacan'ın yeniden ekonomiye kaydırılması bekleniyor. Nazım Ekren'in de kabinede kalması durumunda temel önceliğin ekonomide olacağını söyleyebiliriz. Dışişleri'nde gözü ve gönlü olan çok kişi var ancak Erdoğan'ın böylesine çetin bir dönemde risk almayıp Babacan'ın yerine Davutoğlu'nu getirmesi daha makul gözüküyor. İçişleri ve Adalet bakanlıklarında değişiklik olacaksa muhakkak bunun Ergenekon soruşturmasıyla bir bağlantısı olduğu yorumlar yapılacaktır.