İdare mahkemesi hakimi, terör mağdurları için manevi tazminat istiyor

Gökçer Tahincioğlu

Elazığ İdare Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi'ne başvurarak terör mağdurlarına maddi tazminatın yanı sıra manevi tazminat da ödenmesini, ödenecek tazminat miktarlarının da valilikler bünyesinde oluşturulan komisyonlar tarafından üst sınır olmaksızın hesaplanmasının yolunun açılmasını istedi.

Devletin zirvesinde Kürt açılımı tartışmaları yürütülürken, Elazığ İdare Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi'ne, terör nedeniyle boşaltılan köylere dönüşün yolunu açacak, terör mağdurlarının devlete olan küskünlüğünü giderebilecek bir başvuru yaptı.

Anayasa Mahkemesi, başvuru doğrultusunda karar verirse, devletin terör mağdurlarına manevi tazminat ödemesinin ve ödenecek tazminat miktarının komisyonlarca üst sınır olmaksızın hesaplamasının yolu açılacak.

Hükümet, AB'ye uyum çalışmaları kapsamında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) yapılacak başvuruların da sayısını azaltmak amacıyla Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun'u çıkardı.

Ancak terör mağdurlarına sadece memur gösterge sayısına bağlı olarak hesaplanan oranda maddi tazminat ödenmesini ve bu tazminata faiz uygulanmamasını öngören düzenleme mağduriyetleri gideremedi.

Valilikler bünyesinde kurulan zarar tespit komisyonları, hızlı bir biçimde görüşülerek karara bağlanması gereken başvuruları yıllardır gündemine almadı.

Komisyonlar, görüştükleri dosyalarda da mağdurların köye dönüşü için nakliye masrafına bile yetmeyecek tazminat kararlarına imza attı. Komisyonların bazı örnek kararları şöyle:

- Mardin'de, 1994'te dükkânı kundaklanan N.M.'nin başvurusu, kundaklama olayının faili meçhul olduğu gerekçesiyle reddedildi.

- 1992'te Mardin'de sırtından ve ayağından vurulan H.K.'ye sadece hastanede yattığı 6 günün asgari ücret karşılığı olan 216 TL tazminat ödendi.

- Mardin'de iki Hizbullah üyesi tarafından kaçırılan taksi şoförü sırtından ve boynundan vuruldu. Yüzde 30 malul hale gelen şoföre sadece 5 bin 243 TL tazminat ödendi.

- Kızıltepe'de oğluyla yolda yürürken Hizbullah mensuplarının açtığı ateş sonucunda sakat kalan Gülistan Y.'ye 1872 TL ödenmesine karar verildi.

- 1993'te Mardin'de köyü boşaltılan N.A.'ya 16 yıllık zarar bedeli olarak 2 bin 872 TL teklif edildi.

- Komisyonlar, öldürülen kişilerin mesleklerine, yaşam koşullarına, gelirlerine bakmaksızın tüm faili meçhul cinayetler için 18 bin TL ödeme yapılacağını karara bağladı.

Elazığ İdare Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi'ne kanunla ilgili eleştirileri önemli ölçüde sonlandırıp, özellikle köye dönüşün yolunu açacak bir başvuru yaptı. Mahkeme, terör mağdurlarına manevi tazminat da ödenmesi gerektiğini belirterek, sadece ?maddi? tazminat ödeneceğine ilişkin yasa hükmünün iptalini istedi. Mahkeme, ayrıca ölüm ve yaralanma hallerinde ödenen tazminatın memur aylık katsayısına göre belirleneceğine yönelik düzenlemenin de iptalini talep etti.

Bu düzenlemeler iptal olursa, 1990'lı yıllardan itibaren yakınlarını kaybeden, sakat kalan, köyleri boşaltılan terör mağdurlarına yüksek miktarlarda tazminat ödenmesinin yolu açılacak.

?Eve dönüşü kolaylaştırır'

Mardin Valiliği'ne yıllardır karara bağlanmayan dosyalar ve hükmedilen tazminat rakamları nedeniyle çok sayıda başvuru yapan Avukat Medeni Ayhan, yasadan kaynaklı sorunlar için, ?Yaralanan sakat kalmış kişilere 200 TL maddi tazminat ödeniyor. Köyü boşaltılana 2 bin TL veriliyor. Bu para nakliye parasına bile yetmez. Manevi tazminat ödenmiyor. Yıllarca davalar sürüncemede bırakıyor, sonra da komik tazminatlar ödeniyor. Tüm bunlar, mağdurların evlerine dönememelerine yol açıyor? dedi.