Aylıklarda yeni düzenleme haberi 3 milyon emekliyi sevindirecek
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer'in emekli maaşlarındaki adaletsizliğin giderilmesi için çalışma başlatıldığını açıklaması, emekliler arasında sevinçle karşılandı.
'İntibak yasası' olarak adlandırılan düzenlemenin hayata geçmesi durumunda 5 milyon 202 bin SSK emeklisinden 3 milyonu bundan faydalanacak. Emeklilerin maaşlarında, ödedikleri prim gün sayısına göre bir miktar iyileştirme olacak. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), önceki Çalışma Bakanı Faruk Çelik döneminde de intibak yasasının maliyeti konusunda bir çalışma yapmıştı. Buna göre düzenlemenin devlete ayda 3 milyar, yılda ise 36 milyar TL'lik ek maliyet getireceği hesaplanmıştı. Bu tutarın bütçe dengeleri açısından tek seferde karşılanmasının mümkün olmadığını ifade eden Türkiye İşçi Emeklileri Derneği Başkanı Kazım Ergün, "Ortaya çıkan adaletsiz durumun bu hükümetin suçu olmadığını da biliyoruz. Ancak düşük maaşlı emeklilere seyyanen yapılacak bir zam, adaletsizliği gidermek için ilk adım olabilir." dedi. Sosyal Güvenlik Kurumu'na devredilen SSK'nın maaş bağlama sisteminde yıllar içinde sık sık değişiklik yapılması, birden fazla maaş yelpazesine yol açtı. Yeni değişikliklerin önceki emeklilere yansıtılmaması sebebiyle eski emeklilerle yenileri arasında yıllar içinde önemli farklar oluştu. Hükümetin yeniden gündeme aldığı intibak düzenlemesi, 2000'den önce emekli olan SSK'lıları ilgilendiriyor. Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'da ise böyle bir sorun yok.
SGK, SSK emeklileri için aynı süre çalışıp aynı prim gün sayısıyla emekli olanların maaşlarının eşitlenmesi üzerinde duruyor. 2000 yılı öncesinde SSK'da iki ayrı gösterge tablosunun uygulanması ve 1987 sonrası intibakların yapılmaması sonucu, emekli aylıklarında farklılıklar oluştu. Emekli aylıkları, 1950'den 1978'e kadar son üç yıldaki prime esas kazançların ortalaması üzerinden yüzde 70 aylık bağlama oranıyla belirleniyordu. 1978'de ise katsayı ve gösterge sistemine geçildi. 1982'de de aylık bağlama oranı yükseltilirken eski emekliler için intibak yapılmadı. İlk fark o tarihte doğdu. 1987 yılında da kamuoyunda 'süper emeklilik' olarak bilinen düzenleme getirildi. 1999'da kabul edilen yasa ile 1 Ocak 2000'den itibaren aylık hesaplama yöntemi yine değiştirildi. 2000 öncesi aylıklarının TÜFE artışına endekslenmesi sonucu büyük eşitsizlik oluştu. Halen emekliler arasında 13 ayrı maaş düzenlemesi mevcut. İşçi Emeklileri Derneği Başkanı Kazım Ergün önceki Bakan Faruk Çelik döneminde yapılan intibak çalışmasının maliyet sebebiyle askıya alındığını ifade ediyor. Bu rakamın bir kerede verilmesini beklemediklerini dile getiren Ergün, "Birden intibak düzenlemesinin tamamlanması mümkün değil belki. Ama bir iyileştirme yapılabilir. Düşük alana seyyanen bir artış olabilir. Zamana yayarak bu intibak düzenlemesi hayata geçirilebilir." diye konuştu.
İntibak yapılsaydı aylığı 778 TL'den 1.695 liraya çıkacaktı
Anadolu Ajansı'nın dün geçtiği bir habere göre, TİED Genel Eğitim ve Teşkilatlanma Sekreteri ve Erzurum Şube Başkanı Enver Ağcakale, kendi durumunu SGK'ya sorarak hesaplattırdı. 25 yıl çalışıp 7 bin 239 gün tavandan prim ödeyerek 1996'da emekli olan Ağcakale, halen 778 lira aylık alıyor. Yapılan hesaba göre Enver Ağcakale, aynı çalışma ve prim ödeme şartlarıyla bugün emekli olsa, bin 695 lira aylık alacaktı.
Çalışma ve prim ödeme koşullarını eşit düzeyde gerçekleştiren kişiler arasındaki emekli aylığı farklılığının giderilmesi gündemde
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, farklı uygulamalar nedeniyle emekli aylıkları arasında oluşan dengesizliği gidermeye yönelik bir çalışma başlattı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer'in talimatıyla daha önce pek çok kez başlatılan, ancak sonuçlandırılamayan ?emekli aylıklarının intibakının sağlanması' konusu ele alındı.
Bu doğrultuda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), aynı emeklilik koşullarına sahip olmalarına rağmen farklı düzeylerde emekli aylığı alanların durumunu ele alacak ve bu durumu ortadan kaldırmaya yönelik hazırlık yapacak.
İntibak olsaydı...
Çalışma, emekli aylıklarının tüm emekliler için eşitlenmesini içermiyor. Bunun yerine, çalışma ve prim ödeme koşullarını eşit düzeyde gerçekleştiren kişiler arasındaki aylık farklılığının giderilmesi üzerinde duruluyor. Kurumun yapacağı çalışma gerekçesi ve maliyetiyle Bakan Ömer Dinçer'e sunulacak.
Türkiye İşçi Emekliler Derneği (TİED) Genel Eğitim ve Teşkilatlanma Sekreteri ve Erzurum Şube Başkanı Enver Ağcakale, 7 bin 239 gün tavandan prim ödeyip 25 yıl çalışmayla 1996'da emekliliğe hak kazandığını ve halen 779 lira aylık aldığını söyledi.
İntibakları yapılmadığı için 2000'den önce emekli olanların aylıklarının bugünkülere göre son derece düşük kaldığını vurgulayan Ağcakale, aynı çalışma ve prim ödeme koşullarıyla bugün emekli olsa 1.695 lira aylık alacağını kaydetti.
Emekli-Sen Başkanı Veli Beysülen, intibak yasasının yıllardır sürüncemede olduğunu belirterek şöyle dedi:
?Bu konuda en baştan çalışma yaparak zaman yitirmek yerine önceki çalışmalar gözden geçirilmeli. Ancak bizim endişemiz, hükümetin bu çalışmaları olası bir erken seçimde malzeme olarak kullanıp daha sonra yine rafa kaldırması. Ayrıca Türkiye'nin çekince koyduğu, ?Yaşlılara yaşamını devam ettirecek düzeyde gelir sağlanmalı' şeklindeki Avrupa sosyal şartı da bu düzenlemeyi gerektiriyor. AB müzakerelerinde 19'uncu başlığın açılması için bu yönde adım atılmalı.?
İntibak yasasının, konunun muhataplarının görüşleri alınarak çıkarılması gerektiğini vurgulayan Beysülen, ?Bugünkü şartlarda en düşük emekli aylığı 1.500 lira düzeyinde olmalı? dedi.
Atilla Özsever: Emekli adaleti için çok büyük kaynak gerek
Sosyal güvenlik uzmanı ve Maltepe Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Atilla Özsever, emekli aylıkları arasındaki adaletsizliklerin giderilmesi için çok büyük kaynağa ihtiyaç olduğunu söyledi. Dr. Atilla Özsever, işçi, memur ve Bağ-Kur emekli aylıkları arasında önemli farklılıklar olduğu gibi sadece işçi (SSK) emeklileri arasında 13 çeşit maaş düzenlemesi olduğuna dikkat çekti. Özsever şunları söyledi:
?Çalışma Bakanlığı'nın emekli aylıkları arasındaki adaletsizliği gidermek amacıyla bir çalışma yaptığı ifade ediliyor. Hükümet, Temmuz 2009'da işçi ve Bağ-Kur emekli aylıklarına sadece yüzde 1.83 zam yaptı. Bunun işçi emekli aylığındaki karşılığı sadece 11 TL. Son dönemde emekli aylıklarına yapılan artış yüzde 2'ler dolayında. Emekliler arasındaki adaletsizliğin giderilmesi için en az yüzde 25-30 dolayında bir artış yapılması gerekiyor ki bu da büyük miktarlara ulaşıyor.?
?SGK'nın açığı hızla artıyor'
Türk-İş'in sosyal güvenlik uzmanı Celal Tozan'ın da emeklileri ilgilendiren bir intibak yasasının çıkarılması halinde çok ciddi bir kaynağa gereksinim olacağını belirttiğini söyleyen Özsever şöyle devam etti:
?Sosyal Güvenlik Kurumu bütçesinde 30 milyar liraya yakın bir açığın oluşması beklenirken gelirlerin giderleri karşılama oranı yüzde 74'lerden yüzde 43'lere düştü. Ayrıca hükümet sağlık yardımlarından kısıntı yaparken, emeklilerin muayene ve tedavi katkı paylarını artırırken emekli aylıklarını artırmaya gitmesi çok zor gözüküyor. Önümüzdeki yıl erken seçim olursa emeklilere göstermelik bir zam yapılması gündeme gelebilir.?
Özsever, 2000 öncesi dönemde SSK'da iki ayrı gösterge tablosunun uygulanması ve 1987 sonrası intibakların yapılmaması sonucu emekli aylıklarında farklılıklar oluştuğunu belirtti.
SSK'da 13 ayrı emekli maaşı var
Özsever şunları söyledi:
?Türkiye İşçi Emeklileri Derneği'nin yaptığı bir çalışmaya göre, SSK'da tam 13 ayrı maaş türü bulunuyor. 1950 - 1978 arası son üç yıldaki prime esas kazançların ortalaması üzerinden yüzde 70 aylık bağlama oranı ile SSK emekli aylıkları belirlenirken 1978'de katsayı ve gösterge sistemine geçildi. 1982'deki düzenleme ile eski ve yeni emekliler arasında gerekli intibak yapılmadı. 1987'de de süper emeklilik adıyla yeni bir düzenleme yapılarak yeni bir adaletsizlik yaratıldı. 1999'da kabul edilen yasayla katsayı ve gösterge sistemi kalktı yerine TÜFE ve milli gelirdeki artışı esas alan bir sistem getirildi. Bu yöntem eski emekli aylıklarına uygulanmadığından bu kez 2000 öncesi emekliler açısından mağduriyetler oluştu. 1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren yasayla da emeklilerin refah payı artışından yoksun kalması sonucu yeni bir mağduriyet ve adaletsizlik ortaya çıktı. Tüm bu adaletsizliklerin giderilmesi için çok büyük kaynaklara ihtiyaç bulunuyor ki hükümetin bu kaynağı yaratması mümkün gözükmüyor.?