Akaryakıtta oyun vergi kaybına neden oluyor
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) düşük, "10 numaralı yağ", "baz yağ", "yağlama müstahzarları" gibi ürünlerin, akaryakıta karıştırılması veya akaryakıt gibi kullanılmasının önemli bir vergi kaybına neden olduğu tespit edildi.
Edinilen bilgiye göre, tekstil, deri sektörü, boya sanayi gibi stratejik endüstri kollarının hammadde olarak kullandığı yağlama müstahzarlarındaki vergi avantajının akaryakıta katılarak ya da akaryakıt gibi kullanılarak kötüye kullanıldığı belirlendi.
5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanunla birlikte dokumaya elverişli maddelerin, deri ve köselenin, post ve kürklerin veya diğer maddelerin işlenmesine mahsus müstahzarlar ve diğer yağlama müstahzarları, 28 Şubat 2009 tarihinde Özel Tüketim Vergisi listesine girdi ve ÖTV'si motor yağları, hidrolik amaçlı yağlar gibi kilogram başına 0,9345 lira olarak belirlendi.
Söz konusu yağları üretimlerinde ham madde olarak kullanan tekstil, iplik, deri sanayicilerinin belirlenen ÖTV oranlarının kendilerini sıkıntıya sokacağı, girdi maliyetlerini yükselteceği ve bunun özellikle ihracatta rekabet kaybına neden olacağı iddialarıyla Maliye Bakanlığına başvurması üzerine de, Bakanlık bu yağ çeşitlerinde ÖTV rakamlarını yeniden belirleyerek, 15 Temmuz 2009'da tecil/terkin kapsamı içinde olmak üzere kilogram başına 0,30 liraya çekti.
Stratejik endüstri kollarına bir anlamda teşvik sağlamayı amaçlayan bu düzenlemenin ise akaryakıt sektöründe kötüye kullanıldığı anlaşıldı.
Akaryakıt sektöründe daha çok 10 numaralı yağ, baz yağ gibi adlandırılan bu yağlama müstahzarların ÖTV'si yüksek akaryakıta karıştırılması veya akaryakıt gibi kullanılması yöntemlerle vergi kaybına neden olduğu belirlendi.
Gelen şikayetler üzerine de Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, konuyu değerlendirmeye aldı.
Söz konusu yağlardaki ÖTV tutarlarına ilişkin fayda-maliyet analizi yapacak Bakanlık, daha çok kırsal motorine katılan ya da yerine kullanılan söz konusu yağların satışını takiben de istasyonlarda denetimlere başlayacak.
VERGİ KAYBI 550-600 MİLYON LİRA
İthalat ve üretim rakamları üzerinden Türkiye'de piyasaya sürülen baz yağ ve madeni yağ miktarının toplam 750-800 bin ton dolayında olduğu tahmin ediliyor.
Ülke madeni yağ ihtiyacının 450-500 bin ton dolaylarında olduğu dikkate alındığında yaklaşık 250-300 bin ton dolayındaki baz yağ ve madeni yağın, 10 numara yağ, müstahzar gibi adlar altında direkt akaryakıt piyasasına sunulduğu veya ÖTV farklılıklarından yararlanılarak piyasada tüketicinin aldatılmasına ve haksız rekabete konu olduğu belirtiliyor.
450-500 bin ton madeni yağ kullanımı sonrasında da 170-200 bin ton atık madeni yağ oluşacağı öngörülüyor. Kayıt altına alınarak toplanabilen atık madeni yağın miktarı ise 35 bin ton olduğu dikkate alındığında, kayıt altına alınmayan 150-170 bin tonunun ise motorin ve fuel-oil'e karıştırıldığı, 10 numara yağ gibi isimler altında satıldığı, ısınma amaçlı ya da ekmek fırınlarında, seralarda ve şeker fabrikalarında yakıt olarak kullanıldığı düşünülüyor.
Farklı gümrük tarife pozisyonlarından ithal edilen madeni yağ, baz yağ türleri ve atık madeni yağlar üzerinde yılda en az 500 bin ton düzeyinde motorin yerine kullanma ve karıştırma işlemi olduğu ifade ediliyor.
Baz yağların ve atık yağların illegal kullanımından kaynaklı piyasanın büyüklüğünün yıllık 1,5 milyar liranın üzerinde olduğu, devletin ÖTV ve KDV'den kaynaklı toplam vergi kaybının ise 550-600 milyon ton olduğu tahmin ediliyor. (Ton başına vergi kaybının ise 1200 lira dolaylarında olduğu öngörülüyor