Maliye'de birinci ve ikinci grup ayrışması

Gelir İdaresi Yasa Tasarı bugünlerde ön plana çıkmış durumda. Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer'in önünde. Yasalaşırsa, ?Denetim Mekanizmasına' yeni bir şekil verecek. Ancak, her tasarı öncesi ?mutlu' olmayacak veya ?mağdur' olan kesimlerin ortaya koyduğu eleştiriler, bu defa da söz konusu oluyor.

Özellikle vergi incelemelerinin yüzde 90'ını yaptıklarını savunan ve sayıları üçbinleri bulan vergi denetmenleri yeni tasarıda kendilerinin yine ?mağdur' duruma sokulmamasını bekliyor. Bu grupta yer alan Metin Mertoğlu da sıkıntılarını şöyle dile getiriyor: ?Vergi incelemesi kamusal denetimin en önemli alanlarından biridir. Mevcut yasalar gereği herkes kamu giderlerini karşılamak için vergi ödemesi yapar. Buna zorunludur. Yasalara uygun vergi ödenip ödenmediğini saptama ve sorgulama yetkisi ise vergi denetimi yapmakla görevlendiren denetçilere aittir. Bu yetki Maliye Bakanlığı bünyesinde yer alan Hesap Uzmanı, Maliye Müfettişi, Gelirler Kontrolörleri ve Vergi Denetmenleri'ne aittir. Ancak, yapılan iş aynı olmasına karşın özlük hakları farklı yürütülür. En mağdur duruma düşenler de, Vergi Denetmenleri olur. Diğerlerini nek göstergeleri ve maaşları iyileştirilirken vergi denetmenlerinin durumları iyileştirilmez. Bu nasıl bir adalet anlayışı, nasıl bir personel politikasıdır anlaşılmaz.' Tasarının özlük hakları açısından sıkıntısı özetle bu.

Vergi denetmelerinin haklı bir yakınması olduğu görülüyor. İsterseniz olayı biraz açalım. Denetim mekanizması iki ayrı kulvardan yürütülüyor. Birinci ayrımda ?Merkez Denetçileri' bulunuyor. Bunlara bir başka tanımla ?Türkiye Denetçileri' de diyebiliriz. Hesap Uzmanları, Maliye Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri bu ayrımda yer alıyor. Bunlar doğrudan Maliye Bakanı'na bağlı olarak çalışıyor. İkinci kulvarda ise ?Bölge Denetçileri' diye tanımlayacağımız yetkileri sadece görev verilen şehirle sınırlı olan ve Vergi Denetmenleri Bölge Müdürlüğüne bağlı olan Vergi Denetmenleri bulunuyor. Her iki gruba girmek için özel imtihandan geçmek şart. Aranan eğitim şartı farklı değil. Üç yıllık bir dönemden sonra yetkili denetçi sıfatını alıyorlar. Bu anlamda, anayasal olarak aralarında bir fark olmaması gerekiyor. Ama var. Hem yetki hem de maaş olarak fark yaşanıyor.

Bu yönetimde görev alanların hemen hemen tamamına yakın kısmının ?üst düzey bürokrasiyi' oluşturan ?Hesap Uzmanı, Müfettiş ve Gelirler Kontrolörü' olmasından kaynaklanıyor. Bu nedenle sadece ?tanım' farklılığından dolayı ?mağdur' olan Vergi Denetimcileri, yeni tasarıda bu ayrımın ortadan kalkmasını bekliyor. Haklılar da. Konuya, kendisi de hesap uzmanı kökenli olan Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ile Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer'in dikkatlerini çekmek istedim. Yıllardır tartışılan ve ayrım yaratan bu duruma bu kez bir çözüm bulunur belki. Zira ortada bir anayasal haksızlık ve ?ikinci sınıf muamelesi' durumu bulunuyor.

Düşündüren sözler

Daima dürüst insanların gözü önünde bulunmak istemek, gerçekten dürüst olmak demektir. La Rochefoucauld

Star Gazetesi'nden Ömer Faruk GÜNEL'in köşesinden (17.2.2005)