Bir kısım borç ve alacakların düzenlenmesine dair kanun tasarısı

BAZI KAMU KURUM VE KURULUŞLARININ BİR KISIM BORÇ VE ALACAKLARININ DÜZENLENMESİNE DAİR KANUN TASARISI

Amaç ve kapsam

MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; enerji alanında faaliyet gösteren bazı kamu kurum ve kuruluşlarının mali yapılarını güçlendirmek üzere bir kısım borç ve alacaklarının takas, mahsup ve terkin suretiyle tasfiye edilmesine ilişkin esasları düzenlenmektir.

(2) Bu Kanun; enerji alanında faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşlarından Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi, Elektrik Üretim Anonim Şirketi ve bağlı ortaklıkları, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi ile Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi ve sermayesinin tamamı Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketine ait dağıtım şirketlerini kapsar.

Tasfiye edilecek borç ve alacaklar

MADDE 2- (1) Bu Kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının 31/12/2009 tarihi itibarıyla birbirlerine olan borç ve alacakları, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre hesaplananlar dahil olmak üzere, herhangi bir faiz ve gecikme zammı uygulanmaksızın takas ve mahsup suretiyle tasfiye edilir ve oluşan bakiye Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin bilançosunda muhasebeleştirilir.

(2) Bu Kanun kapsamında, Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi, sermayesinin tamamı kendisine ait dağıtım şirketlerine; Elektrik Üretim Anonim Şirketi ise bağlı ortaklıklarına ilişkin muhasebeleştirme işlemlerini kendi içinde yönetmeye yetkilidir.

Mahsup ve terkin

MADDE 3- (1) 31/12/2009 tarihi itibarıyla doğmuş ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ödenmemiş;

a) Yeniden yapılandırılanlar dahil olmak üzere, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketinin Gümrük Müsteşarlığına bağlı tahsil dairelerine olan asli ve fer'i tüm borçları ile 31/12/2009 tarihi dahil daha önceki tarihlerdeki gümrük işlemlerinden doğacak vergi ve diğer mali yükümlülükler,

b) Yeniden yapılandırılanlar dahil olmak üzere, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketinin Maliye Bakanlığına olan asli ve fer'i tüm borçları,

c) Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketinin mülga Kamu Ortaklığı Fonuna olan asli ve fer'i tüm borçları,

ç) Bu Kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının Hazine Müsteşarlığına olan temettü borçları,

terkin edilir. Fer'iler hariç olmak üzere terkin edilen tutar, Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin bilançosunda gösterilecek borç bakiyesinden mahsup edilir. Ancak 31/12/2009 tarihi dahil daha önceki tarihlerde 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamındaki gümrük işlemlerinden dolayı geri verme yapılmaz.

(2) Terkin işlemi sonucunda oluşacak gelirler, dağıtılabilir ticari kârın ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınmaz.

(3) Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketinin Aralık 2009 vergilendirme dönemine ait katma değer vergisi beyannamesinde, devreden katma değer vergisi olarak yer alan tutar sıfır kabul edilir ve bu Kanunun yürürlük tarihine kadar verilen katma değer vergisi beyannameleri buna göre düzeltilir. Bu düzeltme neticesinde, ödenecek katma değer vergisinin ortaya çıkması halinde, bu vergi tutarlarına gecikme faizi ve vergi cezası uygulanmaz ve bu Kanunun yürürlüğünü takip eden ayın sonuna kadar ödenir. Bu vergilerin süresinde ödenmemesi halinde, 6183 sayılı Kanuna göre gecikme zammı ile birlikte takip ve tahsil edilir.

(4) 31/12/2009 tarihi itibarıyla tahakkuk eden ve vadesi geldiği halde Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketine ödenmemiş olan;

a) İl özel idareleri ve belediyelerin genel aydınlatma bedeli,

b) İbadethanelerin aydınlatma bedeli,

c) Köylerin içme suyuna ilişkin elektrik kullanım bedeli,

borçlarının tamamı, herhangi bir faiz tahakkuk ettirilmemek kaydıyla, öncelikle kuruluşun Özelleştirme İdaresi Başkanlığına olan borçlarından, daha sonra bilançosunda öz kaynaklar altında yer alan hesaplardan mahsup edilir; bakiye tutar ise terkin olunur. Mahsuba ve terkine konu alacaklar konusunda Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin kayıtları esas alınır.

(5) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde sayılan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar adına, 31/12/2009 tarihinden önceki dönemler için Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi tarafından tahakkuk ettirilen ve vadesi geldiği halde ödenmemiş olan elektrik kullanım bedellerinin tamamı terkin olunur. Terkine konu alacaklar konusunda Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin kayıtları esas alınır.

(6) Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları çerçevesinde yapılacak terkin işlemlerinden doğan zararları, işlemin yapıldığı ve bunu izleyen vergilendirme dönemlerinde dağıtılabilir ticari kârın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılmaz.

(7) Bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre terkine konu olacak bedellerden bu Kanunun yürürlük tarihinden önce tahsil edilenler iade edilmez.

Usul ve esaslar

MADDE 4- (1) Bu Kanun kapsamında yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esasları, Maliye Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının görüşlerini almak suretiyle belirlemeye Hazine Müsteşarlığı yetkilidir.

(2) Bu Kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşları arasında, bu Kanun uyarınca yapılan işlemlere ilişkin olarak ortaya çıkabilecek ihtilafların çözümünde Hazine Müsteşarlığının görüşü esas alınır.

(3) Bu Kanun kapsamında mahsup ve terkine konu alacak ve borçlara ilişkin olarak yargı mercilerinde bulunan davalardan vazgeçilir ve verilmiş olan kararlar üzerine ayrıca bir işlem yapılmaz.

Yürürlük

MADDE 5- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 6- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

GENEL GEREKÇE

Enerji alanında faaliyet gösteren Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ), Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ), Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (TETAŞ) ile Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) arasındaki borç ve alacak sorunu yıllardan bu yana kronikleşmiş olup borç ve alacak tutarları çok büyük meblağlara ulaşmıştır. Öte yandan, BOTAŞ'ın vergi borçları ile TETAŞ'ın mülga Kamu Ortaklığı Fonuna ait borcu da büyük meblağlara ulaşan ve bu nedenle kamu mali dengesini olumsuz etkileyen diğer borçlar arasında yer almaktadır. Söz konusu tahsil edilemeyen borçlar yanında, yine tahsil edilmesinde büyük sıkıntılar yaşanan TEDAŞ'ın geçmişe yönelik genel aydınlatma alacakları ile kamu kurum ve kuruluşlarından olan alacakları da büyük tutarlara ulaşmış bulunmaktadır. Gelinen nokta itibarıyla, mali açıdan daha sağlıklı bir enerji sektörü yaratılmasını teminen, adı geçen borç ve alacak tutarlarına ilişkin yaşanan sorunların ortadan kaldırılması gerekmektedir. Söz konusu sorunların çözülmemesi durumunda, yukarıda adı geçen kurum ve kuruluşların içinde yer aldığı tedarik zinciri borç ve alacak üretmeye devam edecektir.

Enerji alanında faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşlarına ilişkin son dönemde önemli düzenlemeler yapılmıştır. Başta Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizmasının tesis edilmesi ve otoyollar hariç, kamunun genel kullanımına yönelik cadde ve sokak aydınlatması ile trafik sinyalizasyonlarına ait tüketim giderlerinin 1/1/2009 ila 31/12/2015 tarihleri arasındaki dönem için Hazine Müsteşarlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanması olmak üzere hayata geçirilen birçok düzenleme ile mali açıdan sağlıklı ve sürdürülebilir bir enerji sektörünün tesis edilmesi amaçlanmıştır. Tüm bu önlemler, cari döneme dönük olup, bundan sonraki süreçte yeni borç ve alacak birikiminin önüne geçmeyi hedeflemektedir. Dolayısıyla bu Tasarı ile geçmişe dönük olarak biriken borç ve alacaklar da ortadan kaldırılacağı için hedeflenen sağlıklı ve sürdürülebilir piyasa yapısı tamamlanmış olacaktır.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- Maddenin birinci fıkrası ile Kanunun amacının; enerji alanında faaliyet gösteren bazı kamu kurum ve kuruluşlarının mali yapılarını güçlendirmek üzere bir kısım borç ve alacaklarının takas, mahsup ve terkin suretiyle tasfiye edilmesine ilişkin esasları düzenlenmek olduğu ifade edilmektedir.

Maddenin ikinci fıkrası ile Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşları belirtilmektedir.

MADDE 2- Madde ile 31/12/2009 tarihi itibarıyla kamu kurum ve kuruluşlarının birbirlerine olan borç ve alacaklarının, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre hesaplananlar dahil olmak üzere, herhangi bir faiz ve gecikme zammı uygulanmaksızın takas ve mahsup suretiyle tasfiye edilmesi ve oluşan bakiyenin Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin bilançosunda muhasebeleştirilmesi amaçlanmaktadır.

MADDE 3- Maddenin birinci fıkrası ile 31/12/2009 tarihi itibarıyla doğmuş ve Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ödenmemiş bazı kamu alacaklarının terkin edilmesi amaçlanmaktadır.

Maddenin ikinci fıkrası ile terkin işlemi sonucunda oluşacak gelirlerin, dağıtılabilir ticari kârın ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınmaması amaçlanmaktadır.

Maddenin üçüncü fıkrası ile Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş.'nin Aralık 2009 vergilendirme dönemine ait katma değer vergisi beyannamesinde ?Devreden katma değer vergisi? olarak yer alan tutarın sıfır kabul edilmesi ve Kanunun yürürlük tarihine kadar verilen katma değer vergisi beyannamelerinin buna göre düzeltilmesi, bu düzeltme neticesinde ?Ödenecek katma değer vergisi?nin ortaya çıkması halinde, bu vergi tutarlarına gecikme faizi ve vergi cezasının uygulanmaması ve Kanunun yürürlüğünü takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi, bu vergilerin süresinde ödenmemesi halinde, 6183 sayılı Kanuna göre gecikme zammı ile birlikte takip ve tahsil edilmesi amaçlanmaktadır.

Maddenin dördüncü fıkrası ile 31/12/2009 tarihi itibarıyla tahakkuk eden ve vadesi geldiği halde Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye ödenmemiş olan; il özel idareleri ve belediyelerin genel aydınlatma bedeli borçlarının, ibadethanelerin aydınlatma bedeli borçlarının ve köylerin içme suyuna ilişkin elektrik kullanım bedeli borçlarının tamamının, herhangi bir faiz tahakkuk ettirilmemek kaydıyla, kuruluşun bilançosunda öz kaynaklar altında yer alan hesaplar ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığına olan borçlardan mahsup edilmesi, bakiye tutarın ise terkin olunması, mahsuba ve terkine konu alacaklar konusunda Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin kayıtlarının esas alınması amaçlanmaktadır.

Maddenin beşinci fıkrası ile 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde sayılan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar adına, 31/12/2009 tarihinden önceki dönemler için Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından tahakkuk ettirilen ve vadesi geldiği halde ödenmemiş olan elektrik kullanım bedellerinin tamamının terkin olunması ve terkine konu alacaklar konusunda Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş'nin kayıtlarının esas alınması amaçlanmaktadır.

Maddenin altıncı fıkrası ile Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları çerçevesinde yapılacak terkin işlemlerinden doğan zararlarının, işlemin yapıldığı ve bunu izleyen vergilendirme dönemlerinde dağıtılabilir ticari kârın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılmaması amaçlanmaktadır.

Maddenin yedinci fıkrası ile bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre terkine konu olacak bedellerden Kanunun yürürlük tarihinden önce tahsil edilenlerin iade edilmemesi amaçlanmaktadır.

MADDE 4- Maddenin birinci fıkrası ile Kanun kapsamında yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esasları belirleme hususunda Hazine Müsteşarlığına yetki verilmektedir.

Maddenin ikinci fıkrası ile kapsamdaki kamu kurum ve kuruluşları arasında yapılacak işlemlere ilişkin olarak ortaya çıkabilecek ihtilafların çözümünde Hazine Müsteşarlığının görüşünün esas alınması amaçlanmaktadır.

Maddenin üçüncü fıkrası ile Kanun kapsamında mahsup ve terkine konu alacak ve borçlara ilişkin olarak yargı mercilerindeki davaların sonlandırılmasıyla ihtilaflı dosyaların tasfiye edilerek yargı mercilerinin iş yükünün hafifletilmesi hedeflenmekte, verilmiş kararlar üzerine ayrıca işlem yapılmaması ile de kamu idareleri arasındaki ihtilafın kanun hükmüyle nihai olarak çözümlenmesi amaçlanmaktadır.

MADDE 5- Yürürlük maddesidir.

MADDE 6- Yürütme maddesidir.