YSK'nın 12 Eylül'deki referandumda 'evet' yazılı mühür yerine 'tercih' yazılı mührün kullanılmasına dair kararı/Tam Metin

YSK, 12 Eylül'deki referandumda 'evet' yazılı mühür yerine 'tercih' yazılının kullanılacağına karar verdi. İşte YSK'nın aldı kararın tam metni:

T.C Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı

Karar No : 574
Karar Tarihi : 14/08/2010

Kurulumuz Baskanlıgına Demokrat Parti Genel Baskanlıgınca gönderilen 13/08/2010 tarihli,
DP.10.06.14-634 sayılı yazıda; 12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak Anayasa degisikliginin halkoyuna
sunulmasında birlesik oy pusulalarının ?evet? ve ?hayır? dan olusan her iki tercih bölümü için üzerinde
sadece ?evet? yazan mühürlerin kullanılacagı, sınırlarda ise, ?tercih? yada ?evet? mühürlerinin
kullanılacagı hususunun basına yansıdıgı, oysa yerlesik uygulamanın, birlesik oy pusulalarının altında
?evet? ve ?hayır? yazan içi bos iki daireye üzerinde herhangi bir ibarenin bulunmadıgı bir mührün
vurulması seklinde tecelli ettigi, öngörüldügü sekliyle üzerinde sadece ?evet? yazan bir mührün
kullanılmasının örtülü yönlendirme anlamına gelebilecegi ve böylece seçmenin iradesinin fesata
ugratılmasına kadar varabilecek bir tartısmanın baslangıcı olacagından bu konunun mutlaka dikkate
alınmak suretiyle yeniden degerlendirilmesi ve Yüksek Seçim Kurulunun Anayasal sorumlugu ile de
bagdasmadıgı düsünülen bu tek yanlı uygulamanın seçmen iradesinin özgürce yansıması önünde bir
engel teskil edeceginden gereginin yapılması,

Yine, Kurulumuz Baskanlıgına Demokratik Sol Parti Genel Baskanlıgınca gönderilen 13 Agustos
2010 tarihli, 2010/926 sayılı yazıda; 12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak Anayasa degisikliginin
halkoyuna sunulmasında seçmene ?evet? ve ?hayır? olmak üzere iki seçenegin soruldugu, seçmenin
tercihini seçimlerde kullanılan ?evet? yazılı mühürlerle yapmasının ?evet? seçenegi lehine yönlendirici etki
yapacagı, bu nedenle halkoylaması sonucuna haksız bir sekilde etki olacagından, söz konusu
haksızlıgın giderilmesi için Anayasa degisiklikleri ile ilgili halkoylamasında ?evet? yazılı mühür yerine
?tercih? yazılı mührün kullanılması için gerekli kararın alınarak uygulanması,

istenilmis olmakla, konu incelenerek;

GEREG GÖRÜSÜLÜP DÜSÜNÜLDÜ:

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın ?Seçimlerin Genel Yönetimi ve Denetimi? baslıklı
79. maddesinin ikinci fıkrasında; ?Seçimlerin baslamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde
yönetimi ve dürüstlügü ile ilgili bütün islemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra
seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, sikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara baglama ve
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını ve Cumhurbaskanlıgı seçimi tutanaklarını
kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur. Yüksek Seçim Kurulunun kararları aleyhine baska bir
mercie basvurulamaz.?

Son fıkrasında da; ?Anayasa degisikliklerine iliskin kanunların halkoyuna sunulması,
Cumhurbaskanının halk tarafından seçilmesi, islemlerinin genel yönetim ve denetimi de milletvekili
seçimlerinde uygulanan hükümlere göre olur.?

2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun ?Oyların Kullanım Sekli? baslıklı 28. maddesinde;
?Seçmen, Yüksek Seçim Kurulu tarafından yaptırılıp sandık kurullarına kadar ulastırılmıs bulunan
ve sandık kurulu baskanında oy verme süresince bulundurulması mecburi olan ve birlesik oy pusulası ile
birlikte kendisine verilen "Evet" yazılı mühürü alarak oyunu kullanmak üzere kapalı oy verme yerine girer.
Seçmen, "Evet" mührünü sadece tercih ettigi siyasî partiye veya varsa yalnızca oy vermek
istedigi bagımsız adaya ait özel daire içine basmak ve oy pusulasını zarfa koymak suretiyle oyunu
kullanır.

Oyunu kullanan seçmen oy pusulasını katlayarak zarfa koyar ve zarfı yapıstırır. "Evet" yazılı
mühürü sandık kurulu baskanına geri verir ve oyunu sandıga atar.
Seçmen, "Evet" mührünü bastıgı siyasî partiye veya bagımsız adaya oy vermis sayılır.?
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 94/E maddesinin
7. fıkrasına göre;

?Gümrük kapılarında seçmen oy vermek için geldiginde pasaportunu sandık kurulu baskanına
tevdi eder. Sandık kurulu baskanı seçmenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ile adını, soyadını,
baba adını, yasını ve pasaport numarasını tespit eder. Seçmen, sandık kurulu mührüyle mühürlenmis
olan oy pusulası ve oy zarfı ile "Evet" veya "Tercih" yazılı mührü alarak oyunu kullanmak üzere kapalı oy
yerine girer.? Hükümlerine yer verilmistir.

3376 sayılı Kanunun 4. maddesinin 2. fıkrasında; ?Halkoylamasına katılanlar, üzerinde özel isaret
bulunan mühürü birlesik oy pusulasında tercih ettigi kısmın üzerine basarak oyunu kullanır? hükmü yer
almaktadır. Aynı Kanunun 1. maddesinde Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 298 sayılı
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri hakkında Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan
hükümlerinin tatbik edilecegi belirtilmektedir.

Anayasa Degisikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkındaki Kanunda özel isaret bulunan
mühürlerden ne tür bir mühür kullanılacagı açıkça belirlenmediginden 298 sayılı Kanun hükümlerine
gidilmis, bu Kanunun 68. maddesinde teslim edilecek esyalar arasında ?Evet? mührüne yer verilmis,
aynı Kanunun 94/E maddesinin 7. fıkrasında; Gümrük kapılarında seçmen oy vermek için geldiginde
pasaportunu sandık kurulu baskanına tevdi eder. Sandık kurulu baskanı seçmenin Türkiye Cumhuriyeti
kimlik numarası ile adını, soyadını, baba adını, yasını ve pasaport numarasını tespit eder. Seçmen,
sandık kurulu mührüyle mühürlenmis olan oy pusulası ve oy zarfı ile "Evet" veya "Tercih" yazılı mührü
alarak oyunu kullanmak üzere kapalı oy yerine girecegi açıklanmıstır.

Bu hükümler esas alınarak Kurulumuzun 15/06/2010 tarihli, 384 sayılı kararına ekli Örnek:135/1
sayılı 12 Eylül 2010 Pazar Günü Yapılacak Olan Anayasa Degisiklerinin Halkoyuna Sunulmasında
Sandık Kurullarının Görev ve Yetkilerini Gösterir Genelgede karar altına alınmıstır.
Ancak Kurulumuza, siyasi partilerden, il ve ilçe seçim kurullarından uygulamaya yönelik yapılan
basvurular, yazılı ve görsel basında yer alan elestiri ve öneriler dikkate alınarak konunun bir kez daha
degerlendirilmesi gerektigi sonucuna varılmıstır.

l ve ilçe seçim kurullarının uygulamaya iliskin tereddütlerinin giderilmesi, halk oylamasında oy
kullananların oylarını tereddütsüz kullanmaları bakımından, il ve ilçe seçim kurullarının öncelikle ?Tercih?
mührü sayım islemlerini yaparak, varsa eksiklerin il seçim çevresinden giderilmesine, yeterli olanların
öncelikle ?Tercih? mührü kullanmalarına, yeterli olmadıgı ve herhangi bir nedenle eksik kalması
durumunda ?Evet? mührünün kullanılmasına karar verilmesi gerekmistir.

S O N U Ç:

Açıklanan nedenlerle;
1- l ve ilçe seçim kurullarının uygulamaya iliskin tereddütlerinin giderilmesi, halk oylamasında oy
kullananların oylarını tereddütsüz kullanmaları bakımından, il ve ilçe seçim kurullarının öncelikle ?Tercih?
mührü sayım islemlerini yaparak, varsa eksiklerin il seçim çevresinden giderilmesine, yeterli olanların
öncelikle ?Tercih? mührü kullanmalarına, yeterli olmadıgı ve herhangi bir nedenle eksik kalması
durumunda ?Evet? mührünün kullanılmasına,

2- Karar örneginin Resmi Gazetede yayımlanmasına,

3- Karar örneginin Demokrat Parti ve Demokratik Sol Parti Genel Baskanlıklarına gönderilmesine,

14/08/2010 tarihinde oybirligi ile karar verildi.

Baskan Baskanvekili Üye Üye
Ali EM Kırdar ÖZSOYLU Mehmet KILIÇ Muharrem COSKUN
Üye Üye Üye
Turan KARAKAYA Mehmet KÜRTÜL Nilgün PEK