Mandalina tarlada 0.39, markette 1.95 lira
- Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin (TZOB) belirlemelerine göre, Kasım'da, gıda ürünlerinde üretici ve market fiyatları arasındaki fark, mandalinada yüzde 400,16, limonda yüzde 336,50, kuru incirde yüzde 302,12 oldu. Domates, ıspanak, salatalık fiyatı düştü.
TZOB'dan yapılan açıklamaya göre, üretici ve market fiyatları arasındaki fark, yaş sebze-meyvede yüzde 400,2, kurutulmuş ürünlerde yüzde 302,1, baklagillerde yüzde 250,9, pirinçte yüzde 202,8, hayvansal ürünlerde yüzde 206 düzeyinde gerçekleşti.
TZOB'un verilerine göre, geçen ay, üreticiden kilosu ortalama 0,39 liradan alınan mandalina, halde 0,68 liraya, pazarda 1,69 liraya, marketlerde ise 1,95 liraya satıldı. Üretici fiyatı ile aradaki fark, halde yüzde 73,8, pazarda yüzde 252,56, markette yüzde 400,16 oldu. Mandalinanın üretici fiyatı düşerken, markette fiyatının arttığına dikkat çekildi.
Üreticiden kilosu 0,50 liraya alınan limon, halde 0,78 liradan, pazarda 1,75 liradan, markette ise 2,18 liradan işlem gördü ve üretici-market fiyat farkı yüzde 336,50 olarak hesaplandı.
Kuru incirin kilosunu üretici 2,75 liradan satarken, tüketici pazardan 9 liraya, marketten 11,06 liraya, üretici fiyatının yüzde 302,1 üzerinde fiyatla aldı.
Açıklamada, üretici ve market fiyatları birlikte değerlendirildiğinde, pirinç ve patateste üretici fiyatı değişmezken market fiyatının arttığına, fındık, kuru incir, ıspanak ve yeşil fasulyede ise üretici fiyatlarındaki düşüşün markettekinden fazla olduğuna dikkat çekildi.
-MARKET FİYATLARI
Geçen ay, marketlerde, limon, elma, armut, kuru fasulye, nohut, yeşil mercimek, kırmızı mercimek, kuru kayısı, kuru üzüm, tavuk eti ve toz şekerin fiyatında değişim görülmezken, fındıkta yüzde 0,7, havuçta yüzde 2,4, yumurtada yüzde 2,5, patlıcanda yüzde 2,7, dana etinde yüzde 3,7, kuru incirde yüzde 4,3, pırasada yüzde 7,5, sivri biberde yüzde 18,2, salatalıkta yüzde 21,6, yeşil fasulyede yüzde 26,9, domateste yüzde 39,3, ıspanakta ise yüzde 41,2 fiyat düşüşü oldu.
Diğer taraftan, soğanda yüzde 16,4, patateste yüzde 16, mandalinada yüzde 12,1, sütte yüzde 1,3, kuzu etinde ise yüzde 0,7 fiyat artışı kaydedildi. Soğanın marketteki kilo fiyatı 0,98 liradan 1,15 liraya, patatesin fiyatı 1,21 liradan 1,40 liraya, mandalinanın fiyatı 1,74 liradan 1,95 liraya çıktı. Domatesin kg fiyatı 4,82 liradan 2,93 liraya, ıspanağın fiyatı 3,16 liradan 1,86 liraya, salatalığın fiyatı da 2,5 liradan 1,96 liraya düştü.
-ÜRETİCİ FİYATLARI
Açıklamada, Kasım'da, sera ürünlerinin ve kışlık sebzelerin yoğun olarak piyasaya sürülmesi ve hava sıcaklıklarının yüksek seyretmesi nedeni ile başta domates olmak üzere, salatalık, sivri biber, yeşil fasulye, ıspanak gibi ürünlerde fiyatın düştüğü belirtilirken, Ekim ayının ortasında domatesin kilogramı market raflarında 6-7 liraya, hatta ürünün cinsine bağlı olarak 10 liraya ulaşmışken, sera ürünlerinin çıkması ile birlikte üretici fiyatının 1 liraya, market fiyatının ise 2,9 liraya gerilediğine dikkat çekildi.
Limon ve mandalinada, ihracat iadelerinin geç ve düşük ilan edilmesi, iç piyasada fiyatın düşmesinde etkili oldu. Bu ürünlerin ihracatında yaşanan sıkıntılar nedeniyle üretici ve market fiyatlarında önemli düşüşler görülürken, Kurban Bayramı, dana etinin fiyatının düşmesini sağladı.
TZOB'un belirlemelerine göre, Kasım'da, patlıcan, havuç, patates, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç ve yumurtada fiyat değişimi görülmezken, kuru kayısıda yüzde 30, kuzu etinde yüzde 23, soğanda yüzde 19,4, kuru üzümde yüzde 7,1, elmada yüzde 3,6, sütte ise yüzde 0,7 fiyat artışı oldu. Geçen ay, dana etinde yüzde 1,7, kuru fasulyede yüzde 4, nohutta yüzde 4, fındıkta yüzde 6,3, armutta yüzde 6,9, kuru incirde yüzde 8,3, mandalinada yüzde 9,3, sivri biberde yüzde 11,4, pırasada yüzde 15,4, salatalıkta yüzde 22,1, limonda yüzde 26,5, yeşil fasulyede yüzde 32, domateste yüzde 32,1, ıspanakta yüzde 50 fiyat düşüşü kaydedildi.
Takip edilen ürünlerden 7 ürünün üretici fiyatı geçen ay değişmezken, 14 ürünün fiyatında azalma, 6 ürünün fiyatında ise fiyat artış oldu.
TZOB'un açıklamasına göre, seçilmiş ürünlerde, 29 Kasım itibariyle ortalama, üretici, hal, pazar ve market fiyatları, TL-kg olarak şöyle:
Ürünler
Üretici
Hal
Pazar
Market
Hal/Üretici
Pazar/Üretici
Market/Üretici
Fiyatı
Fiyatı
Fiyatı
Fiyatı
Fiyat Farkı (%)
Fiyat Farkı (%)
Fiyat Farkı (%)
Domates
1,09
1,76
2,00
2,93
61,70
83,49
168,46
Salatalık
0,60
0,89
1,68
1,96
47,92
179,17
226,77
Sivri Biber
0,70
1,15
2,38
2,31
64,29
239,29
230,45
Yeşil Fasulye
1,08
1,79
3,38
3,62
66,28
213,95
236,45
Patlıcan
0,59
0,91
1,75
1,97
54,66
196,61
233,90
Havuç
0,57
0,71
1,24
1,67
25,00
117,11
193,31
Ispanak
0,50
0,80
1,19
1,86
60,00
137,50
271,50
Pırasa
0,55
0,89
1,50
1,91
61,36
172,73
246,48
Soğan
0,40
0,70
1,00
1,15
75,00
150,00
186,46
Patates
0,53
0,75
1,17
1,40
42,86
122,22
166,35
Limon
0,50
0,78
1,75
2,18
55,00
250,00
336,50
Mandalina
0,39
0,68
1,38
1,95
73,08
252,56
400,16
Elma
0,72
1,19
1,69
2,68
66,08
136,01
274,83
Armut
1,15
1,79
2,56
3,84
56,11
123,80
234,99
Kuru Fasulye
1,44
1,80
4,00
5,05
25,00
177,78
250,87
Nohut
1,44
2,30
3,63
4,18
59,72
151,74
190,28
K.Mercimek
1,20
1,70
3,88
4,14
41,67
222,92
245,00
Y.Mercimek
1,70
2,40
3,75
4,37
41,18
120,59
157,13
Pirinç
1,65
1,80
4,13
5,00
9,09
150,00
202,80
Kuru Kayısı
6,50
-
8,00
10,53
-
23,08
62,04
Kuru Üzüm
3,00
-
7,00
7,96
-
133,33
165,19
Kuru İncir
2,75
-
9,00
11,06
-
227,27
302,12
Fındık (İç)
7,50
-
16,00
18,42
-
113,33
145,56
Yumurta
0,14
-
0,25
0,24
-
81,16
76,63
1Lt Süt
0,74
-
-
2,25
-
-
205,53**
Dana Eti
17,18
-
-
27,12
-
-
57,88
Kuzu Eti
25,21
-
-
33,42
-
-
32,58
Tavuk Eti
-
-
-
5,56
-
-
-
Toz Şeker
-
-
-
2,79
-
-
-
Not: Veriler Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin illerinden derlenen ortalama fiyatlardır.
Pirinç, kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları, Gimat toptan satış fiyatlarıdır.
Pirinç üretici fiyatları serbest piyasa fiyatıdır. Fındık fiyatı yeni sezona ait serbest piyasa fiyatıdır.
Kuru üzüm ve kuru incir fiyatları yeni sezon fiyatlarıdır. Kuru fasulye, kırmızı mercimek, yeşil mercimek ve nohut üretici fiyatı 2010 sezon ortalamasıdır. Dana eti ve kuzu eti serbest piyasa fiyatıdır.