Jandarmada insan hakları ihlali yapanların yüzde 30'u için adli işlem başladı
Jandarma İnsan Hakları İhlallerini İnceleme ve Değerlendirme Merkezi (JİHİDEM)'ne yapılan şikayetler sonucu personelin yüzde 30'u hakkında adli işlem başlatıldı.
Jandarma sorumluluk bölgesinde veya jandarmayla ilişkili olarak, görevlerin icrası esnasında meydana gelebilecek insan hakları ihlalleri iddialarıyla ilgili şikâyet ve müracaatları belli bir sisteme göre kabul etmek, bu iddiaları araştırmak, iddiaların doğruluğu halinde hukuki çerçevede adli ve idari soruşturma yapılmasını başlatmak, yapılan işlemlerle ilgili gelişmelerden ve sonucundan başvuru sahibine bilgi vermek ve bu çalışmaların kamuoyuna açıklanmasını sağlamak amacıyla JİHİDEM kuruldu.
JİHİDEM'in görevleri ise şöyle: Çeşitli kanallardan (telefon, faks, mektup, dilekçe, şahsi müracaat vs.) intikal eden insan hakları ihlalleri ile ilgili şikâyet ve müracaatları kabul etmek. Kabul edilen şikâyet ve müracaatların insan hakları ihlali kapsamında olup olmadığını değerlendirmek. Bu iddiaları araştırmak, iddiaların doğruluğunda hukuki prosedür çerçevesinde adli ve idari soruşturma başlatılmasını sağlamak. İncelenip değerlendirilen şikâyet ve müracaat konuları ile ilgili olarak ilgilisine cevap verilmesini sağlamak. Yapılan şikâyet, müracaat ve bunlara verilen cevaplarla ilgili raporların hazırlanmasını, istatistikî bilgilerin düzenlenmesini ve bunların kamuoyuna duyurulmasını sağlamak.
JİHİDEM'in 10 Haziran 2007 tarihi itibariyle düzenlendiği istatistik verilere göre şikayetlerin yüzde 19'u JİHİDEM kapsamında, JİHİDEM kapsamında olmayıp jandarma ile ilgili olan başvuruların oranı ise yüzde 47. Başvurularda jandarmayla ilgili olmayan şikayetlerin oranı da yüzde 34.
JİHİDEM kapsamındaki başvurularla ilgili yapılan işlemlerin oranı şöyle: İnsan hakları ihlalleri konusunda yapılan şikayetler üzerine personel hakkında adli işlem başlatılanların oranı yüzde 30 iken; doğru olmayan ihbarların oranı yüzde 70.
JİHİDEM'e konu insan hakları ihlalleri şunlardan oluşuyor: "Eylemi yapan kişinin jandarma personeli olması; bu jandarma personeline yasalarla öngörülen bir görevin verilmiş olması; eylemin görevin ifası sırasında icra edilmesi veya göreviyle ilgili olması; bu eylemin insan onurunu incitici olması veya temel hak ve özgürlüklerin özüne dokunması; bu eylemin Türk Ceza Kanunu'na, diğer kanunlara veya ülkemizin taraf olduğu uluslar arası sözleşmelere göre suç teşkil etmesi; ayrıca başvurunun, iddia edilen olayın meydana geldiği tarihten itibaren suçun nev'ine göre kanuni süresi içinde yapılmış olması gerekiyor."
26 Nisan 2003 yılında faaliyete geçirilen JİHİDEM'de; Merkez Amiri yönetiminde İnceleme ve Değerlendirme Uzmanları (Hukukçular Grubu) ile santral memurları görev yapıyor. Vatandaşlar tarafından; insan hakları ihlâlleri ile ilgili başvurular, bulundukları illerdeki il jandarma komutanlıklarına, aynı zamanda 24 saat boyunca JİHİDEM'e de yapılabiliyor. JİHİDEM'in faaliyete geçirilmesiyle ise vatandaşların doğrudan doğruya Jandarma Genel Komutanlığı ile temas kurarak insan hakları ihlali iddialarıyla ilgili tereddütlerini birinci elden giderebilmeleri amaçlanıyor.