Doktor adaylarının kadavra sorununa kampanyalı çözüm

Türk Anatomi ve Klinik Anatomi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Hamdi Çelik, AA muhabirine yaptığı açıklamada İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yakup Tuna'nın kendi vücudunu kadavra olarak bağışlamasının tıp eğitiminde kadavra sorununa dikkat çekmek için çok önemli bir eylem olduğunu söyledi.

Kadavra temini için bağış olgusunun en önemli sağlıklı kaynak olması nedeniyle bir anatomi hocası olarak yaptığı bağışın önem kazandığını dile getiren Çelik, basına da yansıyan bu bağışın ardından Hacettepe Üniversitesi'nin değişik fakültelerinden üç öğretim üyesinin de kadavra bağışı yapmak istediğini kendisine sözel olarak bildirdiğini aktardı.

-"Beş yıllık uzman hiç kadavra görmemiş"-

Tıp eğitiminde pratik eğitimin son derece önemli olduğuna işaret eden Çelik,

"Doğal olarak kadavra ve hasta üzerinde gerçekleştirilmesi gereken bu pratik eğitim yasal ve etik değerler açısından bazı sıkıntıları da beraberinde getirebilmektedir. Ancak pratik tıp eğitimi, tıp eğitimin kesinlikle ayrılmaz ve olmazsa olmaz bir parçasıdır. Pratik eğitimlerin gerektiği kadar verilememesi veya hiç olmaması, hekimlerin tam yetişememesi anlamına geleceği de aşikardır" dedi.

Bazı hekimlerin anatomi bilgisinden yoksun şekilde mesleklerini devam ettirdiklerini belirten Çelik, şunları anlattı:

"Birkaç sene önce ürologlara yönelik düzenlediğimiz kadavra kursunda beş senelik Anadolu'da uzmanlık yapan bir hekim, kurs sonrasında teşekkür için ayağa kalktı. 'Ben öğrenciliğimde hiç kadavra görmedim, dolayısıyla hiç prostat da görmedim, ihtisasımı yaptım, bu sırada hiçbir hocam bununla ilgili bir şey öğretemediğini' itiraf ederek, ilk defa bu kursta prostatı gördüm öğrendim ve üzerinde detaylı cerrahi girişimde bulundum diyerek teşekkür etti."

Türkiye'de üç ayrı fakültede başarılı komposit doku nakilleri yapıldığını anımsatan Çelik, "Bu üç öğretim üyesi de Hacettepe'de kadavra üzerine çalışmış cerrahlardır. Kadavra eğitimi, dünyadaki meslektaşları ile yarışan, iyi cerrahların yetişmesini sağlıyor" dedi.

-"Çabalarımız sonuçsuz kaldı"-

Çelik, kadavra bağışı konusunda yıllardır çaba sarfettiklerini, ancak bu konuda başarılı olamadıklarını söyledi.

Bunun en büyük sebebinin kadavra bağışına organ bağışında olduğu gibi toplumsal ilgisizliğin, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın olumlu ve teşvik edici görüşlerine rağmen bağnazlığın ve çok sayıda tıp fakültesinin açılması olarak açıklayan Çelik, "Türkiye'de 85 tıp fakültesi var. Bunun karşılığında yıllık kadavra bağış oranı beş ya da altı" dedi.

Adalet Bakanlığı'nın yönergesinde adli tıp kurumlarındaki sahipsiz cenazelerin otopsilerinin ardından tıp fakültelerine verilmesi konusunun bulunduğunu belirten Çelik, buna rağmen üniversitelere haber bile verilmeden bu cenazelerin defnedildiğini kaydetti.

Adli tıp verilerine göre Türkiye'de her ay ortalama 100'e yakın sahipsiz cenazenin defnedildiğini aktaran Çelik, şöyle dedi:

"Bunların bir kısmının sahipleri var ancak paraları olmadığından belediyenin imkanları ile defnediliyor. Bunlara Adalet Bakanlığı'nın yönergesi ve Diyanet İşleri Başkanı'nın 'sahipsiz cenazelerin bilimde kullanılması caizdir' sözü uyarınca tıp fakültelerine verilirse, biz bunların eğitim sonrasında defin işlemlerini de üstlensek Türkiye'de ihtiyaç olan yıllık 300 kadavranın belki yarıya yakını bu şekilde karşılanabilir."

Çelik, Sağlık Bakanlığı'nın da bu konuya önem verdiğini, ancak yurt dışından ithalat durumunda, bunların karşılıklarının sağlık hizmeti verilerek ödenmesi koşulunun bulunması sebebiyle bir buçuk yıldır takas yapılacak merkez bulunamadığını bildirdi.

-"Siyasi iradenin desteğini bekliyoruz"-

Çelik, birkaç yıldır kadavra bağışına yönelik bir kampanya başlatmayı istediklerini belirterek, "Ancak bir siyasi iradenin bize destek vermesini bekledik. Ancak bunu kimse sahiplenmeyecek gibi duruyor" diye konuştu.

Çelik, Prof. Dr Yakup Tuna'nın bağışının ardından dernek yönetim kurulu olarak tüm anatomi anabilim dalı içeren üniversiteleri kapsayacak, birkaç yıldır tüm hazırlıklarını tamamlandığı halde bekledikleri bağış kampanyasının tarihini ilan ettiklerini açıkladı.

Kampanyada, slogan ve logosu yaklaşık iki yıl önce meslektaşlarımız arasında düzenlenen bir yarışma ile belirlenen görsel çalışmalarla afişler hazırlanarak ve kadavra bağışını özendirici seminerler düzenlenerek halkımızın aydınlatılacağını dile getiren Çelik, kampanyanın bir hafta süreceğini söyledi.

Çelik, şunları kaydetti:

"Amacımız bu haftanın 'Dünya Anatomi Haftası' na dönmesi. Bilindiği gibi 24 Ekim tarihi aynı zamanda Birleşmiş Milletler Günü. Bağış kampanyasının da 'Dünya Anatomi Haftası' etkinliklerine dönüştürecek girişimlerde bulunacağız. Türkiye Eylül 2015 de ISMS Uluslararası Morfolojik Bilimler Sempozyumunu gerçekleştirecek ve 2019 da IFAA Dünya Anatomi Kongresi'nin ev sahipliğini yapmaya en kuvvetli aday ülke. Bu tarihi ev sahipliklerine kadar kampanyalarımızı etkin bir şekilde sürdürmek ve uluslararası seviyede tanıtmak istiyoruz."

Prof. Dr. Hamdi Çelik, bağışların www.anotomidernegi.org adresinden yapılabileceğini belirterek, bağışın takibinin de tıp fakültesi dekanlıklarının, anabilim dalı başkanlarının ve bağış yapanların yakınları tarafından yapıldığını sözlerine ekledi.

Yayıncı: Ziver Büyüktaş