Dolaylı vergi yükü yüzde 68.7'ye kadar çıktı
Kayıt dışının vergilendirilmesi amacıyla IMF'nin de ısrarıyla kurumlar ve
gelir vergisinde yeni bir vergi reformu daha Türkiye'nin gündemine alınırken,
yüksek kayıtdışının bir sonucu olarak olarak gösterilen dolaylı vergi yükünün
gelecek yıllarda da artırılması öngörülüyor.
Maliye Bakanlığı verilerinden yapılan belirlemelere göre 2004 yılında
yüzde 67.8'e kadar yükselen, dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri (vergi
iadeleri dahil), içerisindeki payı bu yıl yüzde 68.4'e kadar yükseldi. Geçen
yıl yüzde 32.2 olan gelir ve servet üzerinden alınan dolaysız vergilerin payı
ise yüzde 32.2'den yüzde 31.6'ya kadar geriledi. 2004 yılı gerçekleşmeleri ve
bu yıla ilişkin gerçekleşme tahminleri dikkate alınarak yapılan hesaplamaya
göre 2004 yılında 32.6 milyar YTL olan dolaysız vergiler bu yıl yüzde 16.5 oranında
artarak 37.8 milyar YTL'ye çıkarken, dolaylı vergiler ise yüzde 19.5 oranında
büyüyerek 81.8 milyar YTL'ye kadar yükseldi.
Her hangi bir gelir ve servet unsuruna bağlı olmadan mal ve hizmetlerle çeşitli
işlemler üzerinden alınan dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki
payının gelecek yıl ise yüzde 68.7'ye kadar yükselmesi, dolaysız vergilerin
payının ise yüzde 31.3'e gerilemesi öngörülüyor.
Vergi iadeleri dahil 2006 yılında 156.2 milyar YTL olarak gerçekleşmesi beklenen
toplam vergi gelirlerinin 42.5 milyarının dolaysız, 91.1 milyarının da dolaylı
vergilerden oluşması bekleniyor.
Dolaylı vergiler, başta KDV ve özel tüketim vergisi olmak üzere özel iletişim,
şans oyunları, resim ve harç gibi isimlerle alınan vergilerden oluşuyor. Gelir,
kuramlar ve servet üzerinden alınan vergiler ise dolaysız vergi olarak sınıflandırılıyor.
Dolaylı vergiler vatandaşların servet ve geliriyle ilişkili olmadığı için eleştirilirken,
Türkiye'de bu ölçüde yüksek seyretmesinin nedeni ise yüksek kayıt dışı nedeniyle
vergi sisteminin gelir ve servetin tümünü vergilendirememesinin yarattığı vergi
açığının bu yolla karşılanmasıyla açıklanıyor.
2007 VE 2008'DE DE YÜKSELECEK
Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payının 2007 ve 2008
yıllarında da yükseleceği öngörülüyor.
Maliye Bakanlığı'nın, gösterge niteliğinde belirleyerek 2006 yılı bütçe yasa
tasarısıyla açıkladığı verilere göre, vergi iadeleri ile mahalli idareler ve
fonların vergi gelirlerinden aldığı pay da dahil edildiğinde, dolaylı vergilerin
toplam vergi gelirleri içerisindeki payı 2006 yılında yüzde 66.7 olarak gerçekleşecek.
Dolaysız vergiler ise toplam vergi gelirlerinin yüzde 33.3'ü kadar bir büyüklük
oluşturacak. 2006 yılında vergi iadeleri mahalli idareler ve onların vergi gelirlerinden
aldığı pay da dahil toplam vergi gelirlerinin 171.3 milyar YTL olarak gerçekleşmesi,
bunun 48.8 milyarının dolaysız, 97.6 milyarının da dolaylı vergilerden oluşması
bekleniyor.
Aynı bazdaki vergi gelirleri dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre dolaylı
vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı 2007 yılında yüzde 67.4'e,
2008 yılında ise yüzde 67.9'a çıkacak. Buna karşılık dolaysız vergilerin payı
2007'de yüzde 32.6'ya, 2008'de de yüzde 32.1'e inecek.
2007 yılında vergi gelirlerinin (vergi iadeleri, mahalli idarelere ve fon payları
dahil) 178.4 milyar, 2008 yılında da 188.9 milyar YTL olarak gerçekleşmesi,
dolaylı vergilerin 2007'de 50.9 milyar, 2008 yılında da 53.2 milyar YTL olması
öngörülüyor. Dolaylı vergilerin ise sırasıyla 105.3 milyar ve 112.8 milyar YTL
olacağı tahmin ediliyor.
hürriyet