Askerli diplomasinin kırmızı pasaport çekişmesi
Pasaport Yasası'nda değişiklik yapılması için yaklaşık 2 yıl önce TBMM'ye gelen
tasarının görüşüldüğü İçişleri Komisyonu'nda, askerlerle Dışişleri Bakanlığı
temsilcisi arasında kırmızı pasaport çekişmesi yaşandı. Kabul edilen önergeyle,
Genelkurmay Başkanı'nca NATO'da daimi göreve atananlara yeniden kırmızı pasaport
verilmesi uygulamasına geri dönüldü. Ancak tasarının 9 maddesinde çalışmaya
ara verilerek görüşmeler ertelendi.
Pasaport Yasası'nda değişiklik öngören tasarı 16 Ocak 2004'te Meclis'e gönderildi.
İçişleri Komisyonu 3 Kasım 2004'te altkomisyona havale ettiği tasarıyı bugün
nihayet
gündemine alarak görüşmeye başladı. Ancak tasarının Diplomatik pasaportları
düzenleyen 3'üncü maddesine gelindiğinde yoğun görüş farklılıkları ortaya çıktı.
ASKERLER KIRMIZI PASAPORTUN DEVAMINI İSTEDİ, ALDI
MSB temsilcileri, tasarıyla kimi durumlarda askerlere verilen kırmızı pasaport
uygulamasının kaldırılmasının, NATO'da görevli subayların Barış Gücü de dahil
olmak üzere kimi operasyonlar için görev yapılan yabancı ülkeden bir diğerine
gidildiğinde sınırda sorun yaşanmasına yol açtığını belirtti. Dışişleri Bakanlığı
Protokol Genel Müdür Yardımcısı Hayri Hayret Yalav ise NATO'da bu şekilde kırmızı
pasaport verilen başka bir AB ülkesi olmadığını belirtirken, NATO'da görevlilerin
ikiye ayrılmasını gerektiğini, ilk grupta daimi temsilcilikte çalışanların zaten
kırmızı pasaportu bulunduğunu söyledi. "Bu pasaportun ayrıcalıkları var,
aynen diplomat gibidirler. İkinci gruptakilere, Türkiye dışında kırmızı pasaport
veren başka ülke yok. Türkiye'nin, turistik seyahatte karşılaşan güçlükler için
kırmızı pasaport vermesi doğru değil. Zaten bu askerlerin NATO Seyahat Kartı
var" dedi.
MSB temsilcileri ise Türkiye'nin NATO'ya üye olmasından bu yana 50 yılı aşkın
süregelen uygulamanın devamını istedi.
Dışişleri temsilcisi Yalav ise "Önemli olan diplomatik pasaportun saygınlığının
devam etmesi. Bir ülkedeki telsiz başçavuşuna seyahat kartı varken kırmızı pasaport
vermek olmaz. Yurt dışında çalışan polisler, maliyeciler de var hepsine verirsek
kırmızı pasaportun anlamı kalmaz" diye konuştu. Yalav, ANAP İstanbul Milletvekili
Göksal küçükali'nin "Dışişleri görevlileri kendilerinden başkasına kırmızı
pasaport verilmesini istemez" sözlerine ise "Kıskanç davrandığımız
iddiasını kabul etmemiz mümkün değil" diyerek yanıtladı. Küçükali ise askerlerin
turistik ziyaret şeklinde gösterdiği görevleri de olabileceğini vurguladı. Ancak
AKP Adana Milletvekili Ali Küçükaydın ve arkadaşlarının "Genelkurmay Başkanınca
NATO ve diğer uluslararası kuruluşların daimi görev kadrolarına atama şeklinde
belirtilen personele görevleri süresince geçerli olmak üzere" kırmızı pasaport
verilmesi önergesi kabul edildi. Böylece şimdiki uygulamanın devam etmesi benimsenmiş
oldu.
Komisyon'da on yıllık avukata yeşil pasaport önerisi benimsenmedi.
DIİŞLERİ: YEŞİL PASAPORT DA DARALTILMALI
Avrupa Konseyi ülkelerinin vizesiz giriş olanağı sağladığı yeşil pasaport da
komisyonda tartışma yarattı.
İçişleri Bakanlığı temsilcileri de halen 1 milyon 100 bin civarında yeşil pasaport bulunduğunu, tasarının bu haliyle kabul edilmesiyle 2 ve 3'ncü derecedeki devlet memurlarına artık verilmemesi durumunda sayısının 700 bine düşeceğini söyledi. Ancak gelen önergelerle yeşil pasaportta eskiye dönerek kapsamın genişletilmesi istendi. Dışişleri temsilcisi Yalav da buna tepki olarak, "Bir vize sorunumuz var, durum böyle olunca vatandaşlarımız bunu aşmaya çalışıyor. İnşallah AB'ye girdiğimizde veya girmeden anlaşmalarla bunu çözeriz de buna gerek kalmaz. Bunu genişleterek uluslararası saygınlığımızı kaldırıyoruz. Neredeyse normal pasaportun yarısı kadar yeşil pasaport oldu. Muhakkak bunun daraltılması lazım. Yakında buna da vize getirilmesi söz konusu zaten" şeklinde konuştu.