Pembe domates ağına 2 bin 800 üye
Çerkezköy’de 50 yıl pembe domates yetiştiren merhum Hafize Baliç’in evladiyelik tohumları Avniye ve Mehmet Tansuğ çiftinin kurduğu Pembe Domates Ağı sayesinde 8 yılda Türkiye’nin dört köşesine dağıldı. Pembe domates tohumları şimdi yerel ve doğal tarımda dönüşümün başını çekiyor
CEREN BÜYÜKTETİK
Avniye ve Mehmet Tansuğ çifti, Hafize Baliç'in çocukları tarafından kendilerine hediye edilen üç tohumla pembe domates macerasına başladı. Çift, Pembe Domates Ağı (PDA) adlı internet sitesini kurarak deneyimlerini dostlarıyla paylaşmaya başladı. Kısa sürede Türkiye'nin pek çok şehrinden pembe domates üretmek isteyenler ağa katılınca Tansuğ çifti ve dostları kendi domateslerinden çıkan tohumları paylaşmaya başladı. Sekiz yıl içinde üye sayısı 2 bin 800'ü geçen PDA aracılığıyla evinin balkonunda, bahçesinde ya da tarlasında pembe domates üretmek isteyenler tohum temin edebiliyor.
GDO'ya karşı bilinç oluştu
Amaçlarının ticari kaygı gütmeden, interneti de işin içine katarak doğal ve yerel tohumların paylaşılmasını sağlamak ve balkon tarımını geliştirmek olduğunu belirten Mehmet Tansuğ, “Doğallığını bozmadan, ilkelliğini koruyarak, toprağına katkı maddeleri karışmadan üretilen tohumlara evladiyelik deniyor. Bu tohumlar çok kıymetli. İşin püf noktası ürünü metalaştırmamak. Pembe domatesler tabii ki yerel pazarlarda alınıp satılıyor, ancak kabuğunun ince olmasından dolayı uzak mesafelere götürülemiyor.
Pembe Domates Ağı etkin hale geldikten sonra çiftçilerde bu konuda bilinçlendi. Bugün pembe domatesin ne olduğu öğrenildi ve GDO meselesi gündeme geldiğinde direnci örgütleyenler pembe domates örneğinden çok faydalandılar. Her mevsim paket tohum alarak ekmeye çalışıyorlardı.
Ancak bunlar genetiğiyle oynanmış hibrit tohumlar ve bir sonraki sene ürün vermiyor. Doğal bir tohumun ise devamlılığı vardır ve yıllarca üretebilirsiniz. Kışın ortasında bazı marketlerde, hatta organik pazarlarda bile pembe domates satıldığını görüyoruz. Bunlar kesinlikle doğal değil” dedi.
Yasalar çeşitliliği engelliyor
Dört yıldan beri evinin balkonunda pembe domates yetiştiriciliği yapan ve platformda tohum dağıtımını üstlenen Ayşen Ertür ise, yılda 6 kök pembe domates ürettiğini ve üç kişilik bir aile olarak tüm yıl yetecek kadar ürün aldıklarını belirterek, “Yasalar çeşitliliği engelliyor. Tohum Patent Yasası ve Tohum Islah Yasası tohumu patent alan kuruluşa 10 sene boyunca tescilliyor. Bu da tarımın tek tipe girmesine neden oluyor. Bir türün başına bir şey geldiğinde, öbür türün varlığını koruması açısından çeşitlilik bir güvence.
Tohuma patent almak küçük yerel çiftçi için zor. Bizim gibi tohumu takas yoluyla dağıtan, çoğaltan ve paylaşan insanlar tohum şirketlerinin karşısındaki yegane güvenlik duvarı. Yasa düzelene kadar tohumların yok olmasını önlemeye çalışıyoruz. Ağa katılan üyelere bir manifesto imzalatıyoruz. Amacımız sadece tohumu korumak değil, aynı zamanda temiz toprakta korumak. Saksıda küçük bir toprakta bile olsa kesinlikle suni gübre ve kimyasal ilaç kullanılmasına engel olmak” diye konuştu.