Polisin sorunu: Az maaş çok mesayi
Bu dizi yazıyı okuduğunuz anda kendimizi, ailemizi ve bulunduğumuz ortamı güvende hissediyorsak, bunu günde 12-16 saat mesai yapan polis teşkilatına borçluyuz. Polislik, profesyonel bir meslek olmasına rağmen, bir "iş"e yönelik değil, bir "yardım"a, "koruma"ya ve "güvenliğe" yönelik hizmet olduğu için, daha çok "fedakarlık mesleği" olarak değerlendiriliyor. Ancak "güvensizlik" hissettiğimiz zamanlar da oluyor. Güvenliğimizi emanet ettiğimiz polis teşkilatı, "en güvenilen kurumlar" listesinde üst sıralara gelemiyor. Zaman zaman en çok polislerden şikayet ediyoruz veya medyada gösteri yapan öğretmenleri, öğrencileri coplarken görüyoruz onları. İşte bu dizi, polis teşkilatının yapısını, memurların eğitim, sosyal ve psikolojik durumunu, neden en çok intihar olayının görüldüğü meslek grubu olduğunu, polise yönelik suçlamaların nedenlerini ve çözüm önerilerini masaya yatıracak.
16 saat mesai yıpratıyor
İntiharlarla sarsılan polis teşkilatında, maaş yetersizliği, uzun süreli çalışma ve yetersiz izinler tartışılıyor. Günde en az 12 saat mesaiye karşılık haftada sadece bir gün dinlenebilen polisler, özlük haklarında düzenleme bekliyor.
PSİKOLOJİK SAĞLIK ŞART
Lise ve üniversite mezunu olan, herhangi bir sabıkası ve ciddi bir ruhsal ve
bedensel sağlık sorunu bulunmayan her Türk vatandaşı polis olabiliyor. Lise
mezunları 2 yıl, üniversite mezunları da 6 aylık polis okulu eğitiminden sonra
göreve başlıyor. Ayrıca ilköğretim sonrası sınavla girilen 4 yıllık polis kolej
ve akademileri, teşkilata komiser yetiştiriyor. İhtiyaç halinde polis okulu
mezunları, amirlik makamına yükselebiliyor. Müdürlük makamına ise sadece kolej
ve akademi mezunları yükselebiliyor.
HALKLA ERKEN KARŞILAŞMA
Son iki dönemdir, yönetmelikte olmamasına rağmen, özellikle büyük şehirlerde, polis okulunu bitiren genç memurlar için ilk durak Çevik Kuvvet. Çevik Kuvvet aslında emniyet teşkilatının en hassas birimi. Çünkü burada görev yapan genç insanlar, doğrudan toplumsal gösterilerde görev alıyorlar. Fanatik grupların gösterileri, maçlar ve kaçak bina yıkımı gibi olaylarda doğrudan sivil halkla karşı karşıya gelen tecrübesiz polisler, zaman zaman, kameralara 'vatandaş coplayan polis' görüntüsü verilmesine neden oluyor.
Mesleğe teşkilatın en gerilimli noktasında başlama, genç polislerin psikolojik dengesinin bozulması yönünde ilk adım olarak değerlendiriliyor. Evlenme çağı olan bu dönemde alınan yeni sorumluluklar da üzerine eklendiğinde, polis memurlarının mesleğe olan bakışları kısa sürede olumsuz yönde değişmeye başlıyor.
İKİNCİ BİR EMRE KADAR MESAİ
Mesleğe yeni başlayan bir polis memuru 800 YTL maaş alıyor. Örneğin 8 yıl görev yapan bir polisin eline ayda sadece 912 YTL geçiyor. Ekonomik yetersizliğin üzerine sabah saat 08.00'den akşam 20.00'ye kadar 12 saat mesai de eklenince, fiziksel yorgunluğa ruhsal yorgunluk da ekleniyor. Üstelik, özellikle hassas birimlerde çalışan polis memurları için mesai saati bitimi "ikinci bir emre kadar"...
MAAŞ, KİRA VE FATURALARA
Yan ödemeler eklense de, özellikle büyük şehirlerde yaşayan polis memurlarının kazançları hayatın gerçekleriyle uyuşmuyor. Örneğin İstanbul'da 28 bin polis görev yapıyor ama buna karşılık sadece 4 bin 200 polis lojmanı bulunuyor. Mevcut lojmanların 850'si istihbarat ve terör gibi hassas birimlerde çalışan personele tahsis ediliyor. Yani geriye kalan 24 bin polis kirada oturuyor. İstanbul'da alt-orta sınıf daire kiraları 400 ila 700 milyon lira arasında değişiyor. Maaşın yarısı kiraya, kalanı da telefon, elektrik, yakıt gibi harcamalara gidiyor.
Eğitimli ailelerin çocukları polis olmak istemiyor
Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı tarafından 1997-98 eğitim öğretim yılında, Türkiye'deki tüm polis okullarında okuyan 9 bin 19 polis adayıyla anket yapıldı. Buna göre, adayların yüzde 84'ünün babası memur, çiftçi, işçi veya emekli, yüzde 94,8'inin annesi ev hanımı. Evli adayların yüzde 90'ının eşi ev hanımı. Bekarların yüzde 56'sı da eşinin ev hanımı olmasını istiyor. Araştırmaya göre, eğitim seviyesi yüksek aileler, çocuklarını polisliğe yönlendirmiyor.
Cerrah'ın maaşı net 1.780 YTL
4. sınıf tabir edilen en alt düzey emniyet müdürlüğü kademesi için, teşkilatta en az 14 yıl çalışmak gerekiyor. İlçe ve şube müdürleri, bu sınıftan tayin ediliyor. Meslekte en az 20 yıl görev yapan birinci sınıf emniyet müdürleri arasından, il emniyet müdürü, daire başkanı ve müfettiş tayini yapılıyor. 'Sınıf üstü' tabiri ise Emniyet Genel Müdürü için kullanılıyor. 4. sınıf emniyet müdürü, bin 400 YTL maaş alıyor. İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah'ın maaşı ise net bin 780 YTL. Ancak şube müdürleri yaptıkları operasyonlardan maddi taltifler alabiliyor. İstanbul Emniyet Müdürü ise tüm şube ve ilçelerin yaptığı operasyonlardan taltif alabiliyor. İstanbul'da Emniyet Müdürülüğü'nün Jandarma'daki karşılığı olan Alay Komutanlığı görevini üstlenen kıdamli albayın maaşı ise 2 bin 874 YTL. Polisteki başkomiserin karşılığı sayılabilecek kıdemli binbaşının maaşı da bin 840 YTL.
Polis intiharları mercek altında
Son iki ayda art arda gelen 4 polis intiharı, polisin çalışma koşulları ve ekonomik sıkıntılarını gözler önüne serdi. Emniyet Genel Müdürlüğü'nün 1992-2006 yılları arasında yaşanan 380 polis intiharı üzerinde yaptığı araştırma, sorunun temelinde ücret yetersizliği ve çalışma şartlarının ağırlığının yattığını ortaya koydu. Polis intiharları 2000 yılındaki ekonomik krizden sonra ciddi artış gösterirken, ekonomik ve siyasi istikrarın hissedilmeye başlandığı geçen yıl ise ciddi oranda azalma gösterdi.
Psikolojik yardım sürekli olmalı
Polis Koleji ve Polis Akademisi'ne başvurularda "ruh sağlığının yerinde olması ve daha önce intihar girişiminde bulunmamış olma" şartı aranıyor. Adaylar bu konuda çok sıkı kontrolden geçiriliyor. Ancak mesleğe başladıktan sonra bu konuda düzenli bir kontrol ve destek sistemi oluşturulmuş değil. Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Kurtman Ersanlı, "Emniyet mensuplarının aldıkları eğitim gereği olayları önleme, sorunları çözmede güç kullanımı söz konusu. Kendi sorunlarını çözerken de bu gücü kendilerine karşı kullandıklarını görüyoruz. Ağır stres altında çalışan polislerin bu mesleğe hazırlanırken ve mesleklerini yaptıkları sürece psikolojik destek almaları şart" diyor. Polislere yönelik psikolojik ve rehberlik eğitimleri de veren Ersanlı, polislere mesleki eğitimle birlikte kişisel gelişim, sorunlarla başetme, öfkeyi kontrol, kendisini ve karşısındakini anlama eğitiminin de verilmesi gerektiğini özellikle vurguluyor.
Polisin 4 temel sorunu...
AK Parti Milletvekili Muharrem Tozçeken'e göre, polisin 4 ana sorunu var. Polisi etkileyen bu sorunlar şöyle saralanıyor:
Memurlar yılda 2 bin 20 saat çalışırken, polis 3 bin 756 saat çalışıyor. Bu
da polisleri önemli derecede etkiliyor.
En az üç kişinin çalışması gereken yerde sadece bir polis görev yapıyor.
Üstçavuş bin 317 YTL, aynı derecedeki polis bin 41 YTL maaş alıyor.
Emekli Sandığı'ndan ise en az maaşı personel polis memurları alıyor.
Emeklilerin durumu eşit değil
Maaşın büyük bölümü mesai, tayin bedeli, yol ücreti gibi, güvenlik tazminatı gibi ek ödentilerden oluştuğu için düşük temel maaştan kesilen emeklilik ödentisi, emekli maaşlarının da düşük kalmasını getiriyor. Bu şartları, orduda daha iyi durumda. Kıdemli başçavuşun ek göstergesi 3 bin 600 iken, 30 yıllık üst düzey yöneticilik yapan İl Emniyet Müdürün ek göstergesi ise 3 bin. Bu da emekli maaşına yansıyor.
yenişafak