Akdeniz'de petrol umudu artıyor

Yıldız, 'Shell, Antalya açıklarında sondaj yapacak. Konacık'ta 4 bin metre derinlikte gerçek arama kuyusuna giriyoruz' dedi.

Güney Kore'nin Daegu şehrinde dört gün süren 22. Dünya Enerji Kongresi'nin üçüncü günü akşamı görüştüğümüz Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ve Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol bize Türkiye ve dünya enerji piyasasındaki gelişmeleri anlattı.

Enerji Bakanı Yıldız, Antalya-Mersin-İskenderun hattından umutlu olduklarının altını çizerek bölgede Shell ile yapılan ortak çalışmalarda yeni bir sismik sondajı attıklarını bildirdi. Enerji için yapılacak yatırımlarda harcanacak paranın üç kesime adil şekilde dağılması gerekliliğine vurgu yaptı.

Hazırladığı raporlarla dünya enerji piyasasında adından çokça söz ettiren Fatih Birol ise, Türkiye'nin ekonomide Güney Kore gibi sıçrama yapabilmesi için nükleer teknolojiyi geliştirmesinin şart olduğunun altını çizdi. Birol, ABD'nin 5 yıl sonra doğalgaz üretiminde Rusya'yı ve petrol üretiminde Suudi Arabistan'ı sollayarak ekonomisini geri döndüreceğini belirtti.

Türkiye'de doğalgaz ve petrol gerçekten var mı?

Istıranca'nın 64 km kuzeyinde doğalgaza rastlandı. Alev yükseldi. Ama rezervi tespiti demek birden fazla kuyu vurmayı gerektiriyor. Arkadaşların bir kısmı dedi ki bunu hemen açıklayalım. Biz dedik ki hayır. 'Doğalgaza rastlanmıştır ama rezervi ile ilgili çalışmalar tamamlanmamıştır' dedik. Doğrusu ne ise onu aktarıyoruz. Açıklanması için seçimden önce, sonra fark etmez. 400 milyon dolarlık rezerv tespit edilen yere 600 milyon dolar harcaman gerekiyorsa, o proje doğru değildir. Petrol varsa bulacağız, yoksa bulamayacağız. Petrol çıkmadan kimse çıktı diyemez.

GÜLBANKYAN'IN GÖTÜRDÜĞÜ HARİTA 150 MİLYAR DOLAR

Kuzey Irak'ta petrol var, Türkiye'de nasıl olmaz?

Sınır mı petrole göre çizildi, petrol mü sınıra göre çizildi ona bakmak lazım. Düşünün, 1901'de Abdülhamid Han, Alman mühendislerle beraber Türk mühendisleri çalıştırıp bir harita hazırlatıyor. Şu anki haritaya o kadar yakın bir harita ki. Mezopotamya'dan gelip Suriye sınırında Türkiye'yi yalayan ve sol tarafa dönen. Bir de Kafkaslardan gelip Karadeniz'den Romanya'ya doğru uzanan bir hat. Şu anda da gerçek buna yakın. Bize diyorlar, 'siz o haritaya göre mi arıyorsunuz'. Hayır, biz o haritaya göre aramıyoruz ama sismikler o haritayı doğruluyor.

Irak'ın içinde hiç petrol olmayan yerler var, çok petrol olan yerler var. Yağmurun başlayıp bittiği yer gibi. Gülbankyan (Sultan Abdülhamid'in haritalarını alıp giden kişi), meşhur yüzde 5'lik, Portekiz'de vakfı olan, öldüğünde 3 milyar dolarlık fonu vakfa bırakıyor. Yüzde 5'i 3 milyar dolar olan, 150 milyar dolarlık bir rakamdan bahsediyoruz.

DOĞU AKDENİZ'DEN UMUTLUYUZ

Sismik gemimiz Karadeniz'i dolaştı, Akdeniz'e indi. Son gelişmeler nasıl?

İskenderun, Mersin ve Antalya açıkları çalışmalar yapmaya değecek yerler. Neden her yerde arama yapmıyoruz da orada yapıyoruz, 2 ve 3 boyutlu sismikler kullanılıyor. Sismik atmak diyorlar, şimdi bir tane daha atıyoruz. Geminin çalışma şekli, 8 km uzunluğunda 6 tane sensörlü halatı bıraktığını düşünün. Orayı komple süpürüyor. Yerin altında 6 km'ye kadar yerin altını süpürüyor. Sonra verileri işlemden geçiriyorsunuz. Şurada petrol olabilir diyor. Sondaja karar veriyorsunuz. Bir sondaj yaklaşık 20-250 milyon dolar. Sondaja karar verip tabiri caizse kumar oynamaya başlıyorsunuz. Sondajı vurduktan sonra, çıkıyorsa 'var' diyorsunuz, o zamana kadar 'var' diyemiyorsunuz. Ben orada var diyemem ama olma ihtimali olduğu için biz orada çalışıyoruz. Para her yerde harcanmaz. Petrol ihtimali olan yerde harcanır.

SHELL 450 MİLYON DOLAR HARCAYACAK

Akdeniz'in yanısıra Güneydoğu'da petrol ve enerji aramaları ne durumda?

Shell 450 milyon doların bir kısmını Antalya açıklarında harcayacak. 2014'ün Kasım'ına programladılar diye biliyorum. Diyarbakır'da (Shell'in sondajı çalışması) deneme kuyusu bitti, şimdi gerçek arama kuyusuna giriyoruz. 4 bin metre derinliğe. Diyarbakır, Konacıkta.

PARA ÜÇ TARAFA ADİL DAĞILMALI

Taner Yıldız: 'Bir yere para harcayacağım diyorsunuz. Bu para ya vatandaşa sübvansiyon kanalıyla geliyor, ya teknoloji sahibine gidiyor sermaye transferi ile, ya da yatırımcının makul bir karla yapması lazım. O parayı nasıl dağıtacağınız önemli. Biz diyoruz ki, üçüne eşit paylaştırmamız lazım. Bu modeli kurabilen çok az devlet var. İspanya, Almanya, İtalya, Portekiz yenilenebilir enerji için verilmiş sübvansiyonlarını geri almak için uğraşıyor. Güneş fabrikalarından iflas eden var.'

Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol ise Türkiye'nin ekonomide sıçrama yapabilmesi için nükleer teknolojinin olmazsa olmaz olduğunu söyledi.

NÜKLEERDE FİNANSMAN GECİKMEZ

Türkiye sıçrama için enerjide ne yapmalı?

Cari açığımızın büyük bir kısmı enerji ithalatından. 50 milyar dolar enerji ithalat faturamız var. Çok yüksek. Buna karşı yapılan çalışmalar da var. En önemlisi nükleer enerji. 42 seneden beri kullanılıyor. Sadece iki kaza oldu. Biri Fukuşimada, diğeri Çernobil'de. Amerika'da kimsenin ölmediği bir kaza oldu. Bizdeki yeni santral olacak. Yer seçimi kesinlikle doğru. Dünyadaki en kuşkucu yerbilimcilerin bile evet verdiği yerlerde. Asıl endişem projenin zamanında bitmemesi. Fransa'nın şuan enerjinin 4'te 3'ü nükleerden ama orada da gecikmeler olabiliyor. Finansman açısından bir gecikme olmaz. İstanbul'un çevresinde nasıl Adalar varsa Paris'in çevresinde de nükleer santraller var.

MALİYETİ DÜŞÜK OLMALI

Güney Kore de bizim gibi, aynı. Petrol ihtiyacının yüzde 95'ini ithal ediyor. Ama çok hızlı gelişti. Güney Kore'nin gelişmesinin esas nedeni nükleer enerjiye büyük bir

yatırım yapmış olması. Enerji maliyetleri çok düşük kaldı, imalat sektörü çok gelişti. İhracatı artırdılar. Maliyeti düşük enerji kullanmamız lazım Türkiye olarak.

YENİLEBİLİR BİZE YETMEZ NÜKLEER ŞART

Suyumuz, güneşimiz, rüzgarımız var. Bunların ekonomik olanlarını, çok rüzgar esen yerde rüzgar santrali kursak, güneşin en çok olduğu yerde güneş santralleri kursak, suyun en çok olduğu yerde hidroelektrik santralleri kursak bile bu bize yetmiyor. Şundan, Almanya'da elektrik tüketimi yılda 0.5 büyüyor. Bizim elektrik tüketimimiz yılda yüzde 7 büyüyor. Yenilebilir enerjinin esas sorunu pahalı olması, güzel yanı yerli ve çevreci olması. Güneşten elde edilecek bir kilowatt saat elektrik, doğalgazdan elde edilecek elektriğin dört misli.

Irak'tan petrol doğalgaz ne gelirse almak isteriz

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye'nin, Irak'ta üretilebilecek ve ihraç edilebilecek bir doğal gazın taliplisi olacağını belirtti.Yıldız, İran gazı konusunda, 'Daha fazla doğal gaz denirse bu tekliflere de açık olduğumuzu belirtmem lazım' dedi. Yıldız, 22. Dünya Enerji Kongresi için bulunduğu Güney Kore'de basın toplantısı düzenledi ve soruları yanıtladı. Bakan Yıldız, kongre kapsamında çeşitli ülkelerin ve özel şirketlerin yetkilileriyle son derece verimli görüşmeler yaptıklarını söyledi. Yıldız, '2. nükleer güç santraline ilişkin müzakere sürecini kapattık. Bundan sonrasıyla alakalı gelişmeleri hep beraber takip edeceğiz ama Türkiye'nin nükleer hedefleri bununla sınırlı değil. Bundan sonraki yapacaklarımızda yine Çin'le müzakere etmeyi sürecin haricinde bırakmıyoruz' dedi.

İRAN'LA KONTRATIMIZ VAR

Bakan Yıldız, Irak ve İran'dan doğal gaz ithaline ilişkin gelişmelerin sorulması üzerine, Irak'ın üretebildiği doğal gazı, ham petrolü ve pazarlara sunabildiği her türlü mamulle alakalı teklif ve talepleri olabileceğini ifade etti.

Yıldız, 'Kardeş ve komşu ülke Irak şu anda en büyük petrol tedarikçilerimizden bir tanesidir. Bunu artırarak devam etmeyi düşünüyoruz. Türkiye, Irak'ta üretilebilecek ve ihraç edilebilecek bir doğal gazın taliplisi olacaktır. İran'la 10 milyar metreküpe yakın bir kontratımız var ve İran da Türkiye'nin büyük tedarikçilerinden bir tanesidir. Bu alışverişimizden memnunuz.' Çin'in nükleer santral yapımında şansı olup olmadığı sorusuna karşılık Bakan Yıldız, halen Çinli işletmelerin Türkiye'de çeşitli alanlarda yatırımlar yaptıklarını anlattı.