Torpilli emekliliğe son veren madde de Köşk'ten döndü
Bütçenin en büyük karadeliği sosyal güvenlik açıklarını azaltmak için çıkarılan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun on beş maddesi Köşk'ten döndü.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından görüşülmesi için Meclis'e iade edilen maddeler arasında, aylık bağlama oranlarına eşitlik getiren ve kamu kurumlarında yaşanan torpilli emekliliğe son veren 29'uncu madde de yer alıyor. Emeklilik sistemini tek çatı altında toplayan düzenleme esnaf, memur ve işçi arasındaki farklılıkları da ortadan kaldırıyor. Memurların da işçi ve esnaf gibi emekli aylığına bağlanması şartı getiriliyor. Maddeye göre, emekli aylığının belirlenmesinde son yıl alınan maaşın ortalaması yerine çalışma hayatında geçen sürelerdeki kazançların ortalaması dikkate alınacak. Böylece 24 yıl düz memurluk yapıp son bir yıl torpille makam sahibi olanlara, 25 yıl genel müdürlük yapmış gibi 2 bin YTL aylık bağlanmasının önüne geçilecek. Sezer, düzenlemeyi memur emekli aylıklarında düşüreceği gerekçesiyle veto etti. Çalışma hayatı uzmanları her fırsatta Anayasa'nın 10. maddesindeki eşitlik ilkesine vurgu yapan Sezer'in, Emekli Sandığı mensuplarının SSK ve Bağ-Kur'a tabi olanlar gibi emekliye ayrılmasını sağlayan maddeyi veto etmesini eleştiriyor.
Sosyal Güvenlik Reformu'na ilişkin yasalar Cumhurbaşkanı Sezer'den geri dönmeye devam ediyor. Sosyal Güvenlik Kanunu'nun 6. maddesini veto eden Sezer, önceki gün Genel Sağlık Sigortası'nın da 15 maddesini birden Meclis'te görüşülmesi için geri gönderdi. Köşk'ün veto ettiği maddeler arasında, sosyal güvenlik açıklarını önlemek için yapılan düzenlemelerin oranı çok yüksek. Emeklilik yaşının 2036'dan itibaren 65'e yükseltilmesini öngören maddede, prim ödeme gün sayısını kademeli olarak 7 binden 9 bin güne çıkaran düzenleme sosyal güvenlik sisteminin aktüaryal dengesini kurmayı amaçlıyor. 1 çalışanın 4 emekliyi finanse etmeye çalıştığı Türkiye'de prim gün sayısının artırılması ve emeklilik yaşının yükseltilmesi emeklilik sisteminin açıklarını 30 yıl sonra sıfırlama hedefi taşıyor. Aylık bağlama oranlarına da düzenleme getiren 29. madde çalışanlar arasında emekliliği hak etme konusunda yaşanan ayrımı ortadan kaldırıyor. Emekli Sandığı'nda yüzde 3, SSK ve Bağ-Kur'da yüzde 2,6 olan aylık bağlama oranlarını önce 2,5'e, 2016 yılında yüzde 2'ye indiren uygulama, maaş bağlanırken bütün çalışma sürelerinde elde edilen kazancın ortalamasını dikkate alıyor. Mevcut sistemde emekli aylığına bağlama, işçi ve esnafta reformun getirdiği düzenlemeyle aynı.
Devlet kurumlarında çalışanlarda ise emekli olmadan önceki son yıl alınan maaşın ortalaması emekli aylığı olarak bağlanıyor. Bu durumda 24 yıl 500 YTL alan ve düz memur olarak çalışan birisi, son yıl genel müdürlük ya da daire başkanlığı kadrolarına geçiyor. Topladığı primlerle emekli aylıklarını ödeyemeyen Emekli Sandığı'nın açığı bu gibi suiistimaller yüzünden her yıl giderek artıyor. Geçen yılki sosyal güvenlik açığı yüzde 43'e yükseldi. Çalışma hayatı uzmanlarına göre, eşitlik ilkesinin amacı aynı durumda bulunan kişilerin yasalarca aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak ve kişilere yasa karşısında ayrıcalık tanınmasını önlemek. Çalışma hayatı uzmanı Ziya Perver'e göre 29. maddeyle bütün sigortalılara aynı şartlarda emekli aylığı bağlanacak. Böylece yasa karşısında eşitliğin zedelenmesi önlenecek. Öte yandan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, sosyal güvenlikle ilgili irade ve kararlılığın sürdüğünü belirterek, ?Popülizme kaymayacağız. Hiç kimse de bizi popülizme kaymaya zorlamasın.? dedi.
zaman