Türkiye AİHM'de ikincilikten 5. sıraya geriledi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) 2013 yılı istatistikleri geleneksel olarak her resmi adli yıl açılışı öncesi düzenlenen basın toplantısı ile Mahkeme Başkanı Dean Spielmann tarafından 30 Ocak 2014 tarihinde kamuoyuna açıklandı. 2013 yılı istatistik analizi ile aynı yıla ait geçici rapor da Mahkemenin web sayfasında yayımlandı.

AİHM tarafından açıklanan verilere göre, 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla, Mahkeme önünde derdest başvuru sayısı bakımından 16.813 başvuru ile Rusya Federasyonu ilk sırada, 14.379 başvuru ile İtalya ikinci sırada, 13.284 başvuru ile Ukrayna üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye ise 10.931 başvuru ile, 11.230 başvuruya sahip Sırbistan'ın ardından beşinci sırada bulunmaktadır.

Basın toplantısında yaptığı konuşmada AİHM Başkanı Spielmann, AİHM önünde derdest başvuru sayısı bakımından uzun bir süre ikinci sırada yer alan ülkemizin 2013 yılında beşinci sıraya inmesini, yapılan reformlara ve özelikle yeni iç hukuk yolları oluşturulmasına bağlamış ve bunların doğru yönde atılmış adımlar olduğunu kaydetmiştir.

AİHM'in geçen yıl açıkladığı verilere göre, 31 Aralık 2012 itibariyle ülkemiz aleyhine yapılan ve AİHM önünde 16.876 derdest başvuru sayısı ile ikinci sırada iken, 31 Aralık 2013 tarihi itibariyle bu sayı 10.931'e düşerek beşinci sıraya gerilemiştir. Derdest başvuru sayısında 2012 yılı ile karşılaştırıldığında 2013 yılında % 35,23 azalma gerçekleşmiştir.

AİHM'in Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne taraf devletlerin nüfus sayılarına göre başvuruların dağılımına ilişkin verilerinde de 2013 yılında derdest sayısındaki bu düşüşün önemli yansımaları görülmektedir. Buna göre, 10.000 kişiye düşen başvuru sayısı bakımından 2012 yılı sonu itibarıyla 1.22 oranıyla ülkemiz 47 üye ülke arasında 15'inci sırada yer almakta iken bu yılsonunda bu oran 0.47'ye gerileyerek 30'uncu sıraya düşmüştür.

Derdest başvuru sayısı bakımından kaydedilen bu önemli ilerlemelerde Anayasa Mahkemesine bireysel başvurunun 23 Eylül 2012'den itibaren işlemeye başlaması, 6384 sayılı Kanunla kurulan İnsan Hakları Tazminat Komisyonunun 20 Şubat 2013 tarihinden beri başvuruları incelemeye başlaması ile birlikte çok sayıda başvuruda AİHM tarafından kabul edilmezlik kararı verilmesinin önemli katkısı olduğu değerlendirilmektedir. Öte yandan çıkarılan yargı paketleri ile yargısal içtihatlarda AİHM standartları doğrultusunda kaydedilen gelişmelerin ve Adalet Bakanlığı bünyesinde ülkemiz aleyhine yapılan başvuruların savunmaların hazırlanmasından ve AİHM kararlarının icrasından sorumlu İnsan Hakları Daire Başkanlığının kurulmasının da ülkemizin AİHM önündeki görünümünün iyileşmesine önemli destek sağladığı düşünülmektedir. Atılan bu adımların ülkemizde insan hakları standartlarının korunması ve güçlendirmesine olan katkılarının ilerleyen süreçte de artarak devam etmesi beklenmektedir.