Şentop: Önerimiz ABD'deki sistemden bile demokratik

AK Parti'nin istediği Başkanlık sisteminin şifreleri çözüldü: Üniter devlet yapısını esas alacak, tek meclis bulunacak, karşılıklı fesih yetkisi olacak.

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, AK Parti'nin yeni anayasa ve Başkanlık sisteminin detaylarını Millet'e anlattı.

Başkanlık ile federasyon arasında bir bağ olmadığını vurgulayan Şentop, "Osmanlı Devleti'ne geriye dönüp baktığımızda, daha öncesinde bile bu topraklarda federatif bir yapı yok. Çünkü toplumsal yapı federatif değil.Bir parlamenter sistem üniter devlette de olabilir, federatif bir yapıda da olabilir. Onun için Başkanlık ile federasyon arasında ilişki kurmak çok yanlış, bilgisizliğe dayanıyor" dedi.

HALKIN YÜZDE 55'İ BAŞKANLIK İSTİYOR

Şentop, uzlaşma komisyonunda AK Parti'nin Başkanlık Sistemi önerisinde değişiklikler yapılabileceğini ve alternatif önerilerin de gündeme getirilebileceğini kaydederek, "Bizim sunduğumuz model ile halen ABD'de kullanılan model arasında farklı üç temel yön var; üniter yapı, tek meclis ve karşılıklı fesih..." diye konuştu. Halkın yüzde 55 oranında Başkanlık istediğini bildiren Şentop, Uzlaşma Komisyonu'nda kabul edilmemesi ihtimali için,"Başkanlığın değil yeni anayasanın reddedilmesi olur. O zaman da başka formüller düşünülür"yorumunu yaptı.

KİLİDİ FESİH AÇACAK

"Sunduğumuz model esasen ABD'deki modeldir. Ama ondan farkları var. Fesih yetkisini devreye sokacağız. Yani ülke ancak çok sıkıntılı bir döneme girerse, bir kilitlenmeyi aşmak için fesih yetkisi kullanılabilecek. Böyle bir şey olduğunda Başkan kendi görevini de sona erdirmek şartıyla parlamentoyu feshedebilir. Tersi de mümkün."

KUVVETLER AYRILIĞI VAR

"Parlamentonun da Başkanı; gensoru, soru önergesi gibi yollarla denetlemesi mümkün değil. Çünkü Başkan ve dolayısıyla hükümet meşruiyetini doğrudan milletten alıyor, parlamentodan almıyor. Bu anlamda kesin bir kuvvetler ayrılığı var; görevler belli, ama işbirliği

içerisinde çalışma mecburiyeti var. Kanunları parlamento yapacak."

İLK DÖRT MADDE SORUNSUZ

Yeni anayasa çalışmalarına değinen Şentop, AK Parti'nin ilk 4 madde ile sorununun olmadığını ancak cumhuriyetin niteliklerinin sıralandığı 2. maddeye 12 Eylül döneminde yerleştirilen ideolojik ifadelerin çıkartılmasından yana olduklarını söyledi. 'Türk vatandaşlığı' kavramının da 'vatandaşlık' ifadesi ile değiştirilmesi gerektiğini belirten Şentop, pek çok ülke anayasasında vatandaşlık tanımı olmadığının altını çizdi.

TÜRK TİPİ BAŞKANLIK SİSTEMİNİN BAZI İLKLERİ ŞÖYLE

Mustafa Şentop, Uzlaşma Komisyonu'nda görüşmeye açılacak Türk tipi Başkanlık Sistemi'nin bazı ilkelerini şöyle sıraladı:

*ABD'deki gibi federasyonu değil, üniter devlet yapısını esas alacak.

*ABD'deki gibi çift meclisli bir yapıyı değil, tek meclisli bir yapıyı öngörecek.

*Başkan ve parlamentoyakarşılıklı fesih yetkisi verilecek. Yani sistem kilitlendiğinde veya kriz çıktığında Başkan kendi seçimlerinin yenilenmesine karar verebilecek. Sistem aynı fesih yetkisini parlamentoya da tanıyacak.

KUVVETLER AYRILIĞI...

*Başkanın görev süresi 5 yıl olacak ve bir kişi en fazla 2 defa seçilebilecek.

*Geçerli oyların salt çoğunluğunu, yani yüzde 50+1 oy alan Başkan seçilebilecek.

* Sistemde kesin kuvvetler ayrılığı olacak.

* Başkanın yürütme görevini yaparken ihtiyaç duyduğu kanunları parlamento yapacak.

* Yüksek yargı üyelerini Başkan ve parlamento seçecek.

* Başkanlık Sistemi uygulamalarında bugün olduğu gibi parti disiplininin çok katıolduğu bir yapı olmayacak.

Kaynak: Millet