Başkanlık, TBMM'nin gücünü artıracak

Şerife Güzel

Cumhurbaşkanlığı ve AK Parti'deki hukukçu kurmayların üzerinde çalıştığı 'Türkiye modeli başkanlık sistemi'nin detayları netleşmeye başladı. Buna göre Türkiye modeli başkanlık sistemi, 'üniter yapı' üzerine kurulacak. Sistemin 4 ana temelini ise 'Tek millet', 'Tek devlet', 'Tek bayrak' ve 'Tek vatan' ilkeleri oluşturacak. Kesinlikle federal yapı öngörülmeyecek. Barajın olmadığı 'dar bölge seçim sistemi uygulamaya konulacak. Böylelikle daha zengin bir Meclis aritmetiğine kavuşma imkanı doğacak. Türkiye modeli başkanlık sistemi, TBMM'nin varlığını daha güçlü ve etkin şekilde sürdürmesini sağlayacak. ABD'deki gibi senato tipi ikinci bir Meclis olmayacak.

ÖRNEKLERİNDEN FARKLI

Üzerinde çalışılan sistemin detaylarında, Türkiye'deki başkanlık sisteminin diğer dünya örneklerine göre farklılıkları yer alıyor. Federal bir yapıya sahip olmanın, sistemin temel ve zorunlu bir unsuru olmadığı vurgulanarak, "Federal yapı başkanlık sisteminin zorunlu bir sonucu değildir" deniliyor. Sistemde yürütme yetkisi tek bir kişide olduğu için Başbakan olmayacak. Başkan, kabinesini Meclis dışında bulunan uzmanlardan seçecek. Bakanların atanması ve görevden alınması yetkisi başkanda olacak. Milletvekilleri bakan olarak atanamayacak. Türkiye modeli başkanlık sistemi, kuvvetler ayrılığı prensibine dayanacak. Hükümet ile parlamento birbirinden kesin hatlarla ayrılacak. İkisi de yetkisini halktan aldığı için doğrudan doğruya halka karşı sorumlu olacak.

Sistemin faydaları

Başkanlık sistemine geçilmesi durumunda sağlayacağı faydalar da şu şekilde özetleniyor:

- Türkiye'nin siyasi ve sosyal istikrarı güçlenecek.

- Ekonomik kalkınma ve refah artacak.

- Uzlaşma kültürü yerleşecek.

- Demokrasinin tüm kurumları işleyecek.

- Hukuk devletinin kökleşmesi temin edilecek.

- Başkan seçilebilmek iç in toplumun en az yarısının desteği alınmak durumunda olacağı için sistem uzlaşma kültürünü de geliştirecek.

Denge-denetim sistemi

Başkanlık sisteminde denetim ve denge başkan ile Meclis arasında konulacak kesin kurallarla işleyecek. Türkiye modeli başkanlık sisteminde başkan, sınırsız yetkilere sahip olmayacak.

Başkan ile Meclis arasında denge ve kontrolü, 'veto yetkisi', 'kararname' ve 'bütçe' sağlayacak. Başkan, Meclis'in kabul ettiği yasaları veto etme hakkına sahip olacak, ancak Meclis veto edilen yasa üzerinde direnmek isterse bunu ancak nitelikli çoğunluk ile yapabilecek. Yasama ve yürütme birbirinden tam anlamıyla ayrı ve bağımsız olacak. Parti disiplini üzerine kurulmuş parlamenter sistemde milletvekillerinin iradesi genel merkezlere göre şekillendirilirken, başkanlık sisteminde milletvekilleri, halk desteğine göre şekillenecek.