Anayasa, İlk dört maddeye hassas rötuşlar

Hakkı Kurban

Genel Başkan Yardımcısı Ömer Çelik başkanlığındaki komisyon, yeni anayasa yazma çalışmalarını sürdürürken, tartışmalı maddeler üzerinde de beyin fırtınası yapılıyor. 1982 Anayasası'nda "değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez" olarak görülen ilk dört maddede "rötuş" yapılması düşünülüyor. AK Partili kurmaylar, "Darbecilerin iradesi millet iradesinden üstün olamaz" diyerek "rötuş" çalışması başlattı.

İLK MADDE SABİT

AK Parti'nin taslak yazım çalışmasında, 'Devletin şekli'nin vurgulandığı "Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir" şeklindeki Anayasa'nın 1'inci maddesi aynen korunuyor. "Cumhuriyetin nitelikleri" başlıklı 2'nci maddedeki bazı ifadelerin daha da güçlendirilmesi planlanıyor. Mevcut anayasanın 2'nci maddesinde belirtilen "insan haklarına saygılı" ifadesi yerine, "insan haklarına dayanan" ibaresinin getirilmesi öngörülüyor.

'RESMİ DİL' DENECEK

"Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti" başlıklı 3'üncü maddeye de, 1961 rötuşu gelecek. Mevcut anayasada "Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçe'dir" ifadesi yer alıyor. 1961 yılındaki Anayasa'da ise bu maddedeki ifade "Resmi dil Türkçe'dir" şeklinde. AK Parti'nin yazımını yaptığı anayasada da "Resmi dil Türkçe'dir" ifadesinin yer alması üzerinde duruluyor.

Türk-ABD modeli sistem

AK Parti'nin üzerinde çalıştığı yeni anayasa metninde yönetim modeli olarak "başkanlık" öngörüldü. 2012'de olduğu gibi Amerikan modelinin esas alındığı sistemde, Türkiye'nin hassasiyetleri gözetilerek düzenleme yapılıyor. AK Partili kurmaylar, farkları şöyle özetliyor:

- ABD'de idari sistem olarak federasyon var. Türkiye'nin yeni anayasasında "üniter yapı"ya dayalı başkanlık sistemi öngörülüyor.

- ABD'den ikinci önemli fark, orada hem Temsilciler Meclisi hem senato bulunuyor. AK Parti'nin yazılmakta olan metninde ise "tek Meclisli yapı" planlanıyor.

Vatandaşlık tanımı bitmedi

Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nda üzerinde mutabakata varılamayan maddelerden biri de "Vatandaşlık tanımı" konusuydu. AK Partili kurmaylar, henüz bir tanımın yapılmadığını, yazım çalışmaları sırasında, gerekli hassasiyetin gözetileceğini vurguladı.

KOMİSYON ÇALIŞIYOR

Anayasa yazım çalışmaları, Genel Başkan Yardımcısı Ömer Çelik koordinasyonunda, aralarında Cemil Çiçek, Mustafa Şentop, Burhan Kuzu, Abdülhamit Gül, Ahmet İyimaya'nın da bulunduğu hukukçulardan oluşan bir ekip tarafından sürdürülüyor.