Vekiller 'etik'ten pastırma anlamış
Sık sık malvarlığı ve haksız kazanç tartışmalarıyla gölgelenen siyaseti şeffaflaştırmak amacıyla hazıralanan 'siyasi etik yasa teklifi' TBMM Anayasa Komisyonu'nda 'Pastırma-sucuk dağıtmak da mı yasak,' 'Komşusuna tokat atanın durumu ne olacak' gibi itirazlarla karşılaştı. Tasarı kahvehane sohbetlerini andıran bir oturumun ardından alt komisyona gönderildi.
Meclis Anayasa Komisyonu'nda dün AKP'li Ayhan Sefer Üstün'ün Siyasi Etik Komisyonu Kurulması ve Mal Bildirimi Yasası'nda değişiklik öngören teklifi ele alındı. Teklif görüşülürken gelen itirazlar, milletvekillerinin 'siyasi etik' konusuna ne kadar yabancı olduğunu ortaya koydu.
Hediye güzel alışkanlık
İlk tartışma teklifte yer alan "Milletvekilleri ve bakanlara gönderilecek her türlü hediye ve hibe niteliğindeki eşya, komisyonun izni olmadan dağıtılamayacak" şeklindeki hükme geldi. İtirazı yapan ise komisyonun AKP'li başkanı Burhan Kuzu idi. Kuzu, şöyle dedi: "Türk töresinde hediye alıp vermek güzel bir alışkanlık. Kayseriliyim, Kayseri'den pastırma geliyor, bunu yasaklamak doğru mu? Hediyeleri neye göre sınırlandırmak gerekir, onu çok iyi analiz etmek lazım. Tamamen bunu kaldırmak doğru değil."
Kuzu'nun ardından söz alan AKP'li Ertuğrul Yalçınbayır'sa sözü 'Ali Dibo'lara getirdi. Yalçınbayır, "Ali Dibo'ların yaygınlaştığı bir dönemde bu teklifi yasalaştırmalı ve bunları tasfiye etmeliyiz" diye konuştu. 'Ali Dibo' yerel dilde eş-dost kayırma anlamına geliyor ve AKP'li belediyelerdeki yolsuzluklar için kullanılıyor.
Komşuya tokat
CHP'li Oya Araslı ise teklifteki hükümler nedeniyle komşusuna tokat atan milletvekilinin durumunun da komisyon gündemine gelebileceğini ifade ederek, "Bu da komisyonu yargı alanına taşır. Hoş geldin 27 Mayıs öncesi tahkikat komisyonu..." dedi. Araslı, komisyonda iktidar partisinin çoğunlukta olmasını da eleştirdi.
Söz alan AKP'li Ersönmez Yarbay mal bildiriminde bulunacaklar arasına köşe yazarlarının da alınmasını esleştirdi, bunun 'Onları tek başına cezalandıramayız, yanımıza alalım' mantığıyla yapıldığını savundu. Yarbay, düzenlemenin köşe yazarına 'Milletvekili hakkında yazı yazarken dikkat et' anlamı taşıyacağını ve bu yüzden bir nevi sansür olduğunu söyledi.
Yarbay, gazetecilerle milletvekilleri için ayrı düzenleme istedi.
Komisyonda partilerin eşit temsili gerektiğini de belirten Yarbay, milletvekilliğiyle bağdaşmayacak işlerin Anayasa'yla sınırlanmasını istedi.
Vekiller hep hırpalanıyor
Yarbay, diğer bir endişesini "Milletvekilinin kardeşi, çocuğu bir yere atanırsa, bu ahlaki mi olur" diye dile getirince CHP'li Tuncay Ercenk, "Şimdi olduğu gibi" diye laf attı. Yarbay'ın "Evet şimdi olduğu gibi" demesi üzerine Kuzu, "Geçmişte olduğu gibi" deme gereği hisseti. Bunun üzerine Yarbay, "Tarihte olduğu gibi" dedi.
AKP'li Mevlüt Akgün'se komisyonun ihbar hattına dönüşebileceği uyarısı yaptı, "Zaten milletvekilleri hep hırpalanıyor. Kuralları açık koymalıyız" dedi. Akgün, milletvekilinin eşiyle kavgası, vergi, trafik cezası ve telefon gibi borcunun bu teklifin kapsamına girip girmeyeceğini sordu.
CHP'li Tuncay Ercenk de teklifin zamanlamasını eleştirerek "Komisyon dört yıl önce kurulsa, şimdi Tüpraş, Lala Park ve Kuşadası ihalelerinin müsebbibi olanlar bu komisyonun gündemine gelecekti" diye konuştu.
Kamu Görevlileri Etik Kurulu Başkanı Mehmet Sağlam ise üniversite, yargı ve TSK'nın da etik kurallarla ilgili düzenlemelerin kapsamına alınmasını istedi.
CHP'li Araslı, bu üç kurumun özel yapıları olduğunu, bu nedenle teklif kapsamında değerlendirilmediğini söyledi. Komisyon Başkanı Kuzu da, bu kurumların hükümet tasarısında olduğunu, Araslı'nın söylediği gerekçeyle Meclis'te çıkarıldığını söyledi.
Teklif neler getiriyor?
Tartışmaların ardından oybirliğiyle alt komisyona havale edilen teklifteki bazı düzenlemeler şöyle:
TBMM'de siyasi parti gruplarının sandalye sayısı oranında temsil edileceği 'Siyasi Etik Komisyonu' kurulacak.
Komisyon, milletvekilleri ve dışarıdan atanmış Bakanlar Kurulu üyelerinin, siyasi etik kuralları ve diğer kanunlardaki ilkelere uyup uymadığını inceleyecek.
Milletvekilleri ve bakanlara gönderilecek her türlü hediye ve hibe komisyonun izni olmadan dağıtılamayacak.
Milletvekilleri, TBMM üyesi olmaktan kaynaklanan konum ve yetkilerini, menfaat sağlamak amacıyla kullanamayacak.
Bilirkişiler, parti yöneticileri, medya sahipleri, başyazarlar, sorumlu müdürler, meslek kuruluşlarıyla sendikaların yöneticileri mal bildiriminde bulunacak.
Milletvekilleri, menfaat sağlayarak başka bir siyasi partiye geçmeleri halinde, menfaat tutarı kadar haksız mal edinmiş olacak. Haksız mal edinen kişi, üç yıldan beş yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak. Haksız edinilmiş mallar, müsadere edilecek.