Teziç: Anayasa paketi sakat
fikret bila
CHP, cumhurbaşkanını halkın seçmesini de öngören Anayasa değişikliği paketinin iptal edilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurmaya hazırlanıyor. CHP, tümü üzerindeki oylamada 370 oyla TBMM'den geçmesine karşın, 1. maddesinin 366 oyda kalmış olması nedeniyle, değişiklik paketinin bütün maddeleriyle iptalinin gerekeceğini savunuyor.
Bu sav hangi gerekçelere dayanıyor:
'Biçim aykırılığı'
YÖK Başkanı ve Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Erdoğan Teziç, profesörlük takdim tezi olarak sunduğu "Türk Parlamento Hukukunun Kaynakları ve İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları" başlıklı kitabında, CHP'nin bu görüşünü destekleyen örnekler sunuyor.
Prof. Dr. Teziç, dün bu konudaki sorularımızı yanıtlarken şu yorumu yaptı:
"Anayasa değişikliği paketi biçim yönünden sakattır. Kitabımda örneğini sunduğum, Anayasa Mahkemesi'nin E.1970/1, K.1970/81 no.lu kararında, tümü üzerindeki oylama dışında her maddenin oylamasında da 2/3 oy aramıştır. Bu koşul yerine getirilmediği için de Anayasa değişikliği paketinin tümünü iptal etmiştir. Son Anayasa değişikliği paketi oylamasında da durum aynıdır. Bu nedenle paket sakattır."
Seçenekler ne?
Prof. Dr. Erdoğan Teziç, değişiklik paketi için Anayasa Mahkemesi'ne başvuru hakkı olanların bu karara dayanarak iptal başvurusunda bulunabileceklerini belirtti.
Prof. Dr. Teziç, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in yetkileri açısından da iki yol gelişebileceğini şöyle ifade etti:
"1- Anayasa paketinin bir maddesi 367 oyun altında olduğu için paket aynen yasalaşmamış oluyor. Bu durumda Cumhurbaşkanı, aynen yasalaşmadığı gerekçesiyle paketi TBMM'ye gönderebilir,
2- Paketi halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlar ve arkasından Anayasa Mahkemesi'ne götürebilir."
Prof. Dr. Teziç, kitabında irdelediği Anayasa Mahkemesi kararının gerekçesini ise şöyle özetliyor:
"Anayasa Mahkemesi'ne göre Anayasa değişikliği tekliflerinin görüşme ve usul konularıyla ilgili kararlar, Anayasa'nın 86. (yeni 175) maddesindeki genel kurala bağlı oldukları halde, tekliflerin birinci ve ikinci görüşmeler sonucu kabulünde olduğu gibi, teklifin içerdiği maddelerin oylamalarında da 2/3 çoğunluğa uyulması zorunludur. Buna aykırı bir yol izlenmesi Anayasa'yı değiştiren kanunların biçim yönünden iptali sonucunu doğurur."
Prof. Dr. Teziç, söz konusu Anayasa Mahkemesi kararındaki şu hükme de dikkat çekiyor:
"...Bir kanun teklifinin kabulü için Anayasa'da özel bir yeter sayının öngörülmesi hallerinde, teklifin kabulü işlemini oluşturan ve sonunda kanun niteliği kazanmasında vazgeçilmez bir unsur olan her oylamada söz konusu yeter sayının aranmasının zorunlu olduğu üzerinde en küçük bir kuşkuya bile düşmek mümkün değildir."
'Eski hüküm geçerli'
Prof. Dr. Teziç, söz konusu kararı incelediği kitabının 175. sayfasının dipnotunda iptal edilen Anayasa değişikliği hükümleriyle ilgili bir konuya daha açıklık getiriyor.
Teziç, dipnotta verdiği bilgide, Anayasa Mahkemesi'nin kanun düzeyinde değişiklik hükümlerini iptal etmesi halinde eski hükmün yürürlüğe girmediğini, eski hükmün canlılık kazanmadığını vurguluyor. Ancak Anayasa değişikliği yapan yasaların iptal edilmesi halinde Anayasa'nın eski hükmünün yürürlüğünü sürdürdüğünü, canlandığını belirtiyor.
Teziç'in bu yaklaşımı ve verdiği bilgilere göre eğer CHP'nin veya Cumhurbaşkanı'nın başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi değişikliği iptal ederse, Cumhurbaşkanı'nı TBMM'nin seçmesini öngören madde yeniden yürürlüğe giriyor.
CHP başvuracağını açıkladığına göre, bu konu yine Anayasa Mahkemesi'nin kararıyla açıklığa kavuşacak.