Tekrarlayan idrar yolu iltihabı
Son iki yıl içinde yedi defa idrar yolu iltihabı ve sistit nedeni ile tedavi gördüm.
Genç kızlığımda da sık olurdu ama ikinci çocuğumdan sonra artık nerdeyse hiç geçmez hale geldi. Bir seferinde ateşim de çok yükseldiğinden hastanede yatırdılar ve damardan antibiyotik verdiler. Arada sırada akıntım da oluyor. Acaba bu kadar çok hasta olmamın sebebi o olabilir mi?
Sistit mesanenin akut veya kronik iltihabına verilen isimdir. Bakterilerle, virüslerle veya bilinmeyen nedenlerle ortaya çıkabilir.
İdrar yolu enfeksiyonunun kadınlarda daha sık görülmesinin en önemli nedeni kadın ile erkek anatomisi arasındaki farklılıklardır. İdrar normalde sterildir; hiçbir mikrop içermez. İdrar dışarıya doğru akarken dış idrar yolunda birikmiş olan ve yukarıya çıkmaya çalışan mikroorganizmaları temizler. Ancak bazen bu mekanik temizleme yeterli olmaz ve enfeksiyon etkenleri yukarıya sızabilir. Normalde barsaklarda bulunan Koli basili isimli bir bakteri dışkı ile vücudu terk ettikten sonra bu kez dış idrar yolundan vücuda girer ve mesaneye kadar ulaşarak sistite yol açar. İşte anatomik fark burada devreye girer. Kadın dış idrar yolu erkeğinkine göre çok daha kısa olduğundan bakterinin kat etmesi gereken mesafe ve bu iş için geçen süre çok daha azdır.
Kadınlarda sistit oluşumda rol oynayan bir diğer faktör tuvalet alışkanlıklarıdır. Tuvalet sonrası temizliğin arkadan öne doğru yapılması anüs civarındaki organizmaları vajinaya taşır. Ayrıca anüs çevresi temiz tutulsa da iç çamaşıra yerleşen bakteriler vajinaya kadar ulaşabilir.
Cinsel ilişki esnasında meydana gelen küçük tahrişler de enfeksiyona olan eğilimi arttırır. İlk kez cinsel ilişkide bulunan yada her zamankinden daha yoğun cinsellik yaşayan pek çok kadında 12-24 saat içinde yanma başlar. Özellikle balayında görülen bu durum nedeni ile tabloya ?balayı sistiti? denmektedir. Doğum kontrolünde kullanılan prezervatif ve sperm öldürücü maddeler enfeksiyona eğilim yaratır.
Gebelik esnasında meydana gelen hormonal değişimler tüm düz kaslarda olduğu gibi idrar yollarında da yavaşlamaya yol açar. Bu yavaşlamanın sonucu olarak mesane tam boşaltılamaz, bir miktar idrar sürekli mesanede kalır ve enfeksiyon oluşur. Gebelerin yaklaşık %15'i sistit olduklarını fark etmezler. Bu nedenle kontrollerde gebenin herhangi bir yakınması olmasa dahi idrar tetkiki yapılmalıdır.
Mesane boşalmasının bozulduğu bir diğer durum da menopozdur. Yaşlanmaya bağlı olarak mesane esnekliğini kaybeder ve tam boşalamaz. Gebelikte olduğu gibi biriken idrar enfeksiyon için uygun zemin hazırlar.
İdrar yollarında taş bulunması hem erkekte hem de kadında enfeksiyon olasılığını arttırır. Böbreklerden dışarıya doğru ilerleyen taşın yarattığı küçük travmalar ve kısa süreli tıkanıklıklar iltihap nedenidir.
Vajinal doğum sonrası dokular asla eski esnekliğine dönmezler. Bir yada birkaç doğum sonrasında vajina dokusundaki bu gevşeme neticesinde mesane sarkması denen durum ortaya çıkar. Sistosel adı verilen bu durum kadınlarda idrar yolu enfeksiyonunun daha sık görülmesinin bir başka nedenidir.
SİSTİT TEDAVİSİ
Sistit tedavisi, diğer idrar yolu enfeksiyonlarında olduğu gibi antibiyotik tedavi ve kronik vakalarda hastanede klinik tedavidir.
İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI VE SİSTİT'TEN NASIL KORUNABİLİRSİNİZ?
1. Günde 6-8 bardak su için.
2. Alkol ve kafein içeren içecekleri aşırı tüketmeyin.
3. İdrarınızı tutmayın, tuvalete gitmek için idrar hissini gelmesi beklemeyin ve her 3-4 saatte bir idrara çıkmaya çalışın.
4. Temizlik sırasında arkadan öne doğru değil önden arkaya doğru temizlik kuralına uyun.
5. Genital bölgenizi temiz tutun, günlük olarak hafif sabunlu suyla temizleyin ve temizlik için sentetik kimyasal maddelerin kullanmayın.
6. Adet dönemlerinde tampon ve bağları sık aralıklarla değiştirin.
7. Naylon yerine pamuklu çamaşır kullanın.
8. Genital bölgenizin uzun süre nemli kalmasına izin vermeyin. Denizden çıkınca ıslak mayo ile kalmayın, mutlaka aralarda mayonuzu değiştirin.
9. Cinsel ilişkiden sonraki on dakika içerisinde idrarınızı yapmaya çalışın.
10. Cinsel ilişki esnasında yeterli kayganlığı sağlayın; bu dış idrar yolunun zedelenmesini azaltacaktır.