Depremde telefon çekmemesi ulusal güvenlik sorunu

İstanbul'da yaşanan deprem binaları değil ama GSM firmalarını doğrudan vurdu. Saatlerce yakınlarına ulaşamayan vatandaşların ödediklerini faturaların karşılığını alamadığını savunurken, ilgili GSM firmaları sorunun kendilerinden kaynaklanmadığını iddia etti.

Yenisafak.com, sürecin askeri-istihbari boyutunu, mevcut sistemin aksaklıklarını ve çözümün neler olabileceğini farklı isimlerle konuştu.

Yaşananlar bir ulusal güvenlik sorunu
Terör ve Güvenlik Uzmanı, E. İstihbarat Albayı Coşkun Başbuğ, sürecin bir 'ulusal güvenlik sorunu' olduğunun altını çizerek, kesintinin neden kaynaklandığının ilgili kurumlar tarafından muhakkak ortaya çıkarılması gerektiğine vurgu yaptı.

Devletin bu tür durumlar için B ve C planlarının hazır olduğunu anlatan Başbuğ, sadece deprem için değil, herhangi başka bir afet, savaş durumu ya da iç karışıklık gibi durumlarda da iletişimin nasıl sağlanacağının net bir şekilde belirlendiğini anlattı.

Başbuğ, TSK'nın bu konuda oldukça yetkin çalışmalar yaptığına işaret ettikten sonra, "Milyonlarca kişinin birbiriyle bağlantısının koptuğunu düşünün. Bunun nasıl bir kaosa neden olabileceğini tahmin edebiliyorsunuzdur." şeklinde konuştu.

İstihbarat kurumları 'sabotaj' boyutunu ele alacak
MİT başta olmak üzere ilgili kamu kurumlarının dün yaşanan süreçte içeriden ya da dışarıdan bir müdahale olup olmadığını araştırdığını açıklayan Başbuğ, şunları söyledi:

"Kimi firmalar sıkıntının kendilerinden kaynaklanmadığı iddiasında. Tabi bu araştırılıyor şuan. Ben bunu bir fırsat olarak görüyorum. Dünkü yaşananların ardından tüm kurumlar kendi görev ve sorumluluklarını bir kez daha net bir şekilde anlamıştır.

Telefon kesintisi ulusal güvenlik sorunu: MGK'da ele alınmalı
Eğer araştırmalar sonunda zafiyet olduğu ortaya çıkarsa bu konu mutlaka MGK'da ele alınacaktır. Tabi devletin nasıl önlemler aldığını bizim bilmemiz mümkün değil. Zaten doğru olan da bunların gizli kalması. Ulusal güvenlik sorunu olan bu tür durumların yüksek sesle konuşulmasını beklememek lazım. Savunma planları, gelişen teknolojiye göre mutlaka değişecek ve güncellenecektir. Devletin bu konuda gerekli adımları atacağına inanıyorum."

Servis sağlayıcılar da yedek üniteler de aynı deprem bölgesinde
Türkiye'de 'Yerli WhatsApp' programını yapan kişi olarak bilinen Kamaap uygulamasını üreten yazılım firmasının sahibi Nihat Cindioğlu ise sürecin altyapı noktasındaki eksikliklerine dikkati çekti.

GSM firmalarının hizmet sağlayıcılarının İstanbul'da yani deprem bölgesinde olduğuna işaret eden Cindioğlu, "Sistemi İstanbul merkezli kurdular. Peki yedekleri nerede tutuyorlar? Onun da yüzde 80'i aynı yerde. Yani hem asıl unsurlar hem yedekler ikisi birden deprem bölgesinde. Yüzde 20'lik bir kısım Ankara'da. Ama beyin İstanbul'da olduktan sonra diğer kalan yerlerin bir önemi kalmıyor." dedi.

Depremin ardından 'Alo' diyemedik
GSM firmalarının sürekli fiber internet ve 5G reklamları verdiğine ancak gerçeğin depremin hemen ardından ortaya çıktığına değinen Cindioğlu, "Depremin ardından 'Alo' bile diyemedik. En basit şey ses aktarımı. Sesi aktaramadıktan sonra sabaha kadar 5G ya da fiber reklamı yapsanız da boşa." şeklinde konuştu.

Drone'lar ile bu sorun çözülebilir
Siber Güvenlik Uzmanı Üzeyir Destan ise 'Çözüm ne olabilir' sorusunu 'Drone' projesi üzerinden anlattı.

Sistemin 'uçan ağlar' üzerinden kurgulandığını vurgulayan Destan, "Afet ya da benzer bir sıkıntı durumunda uçurulacak drone'lar bu sorunu çözebilir' ifadesini kullandı.

Siber Güvenlik Uzmanı Üzeyir Destan'ın üzerinde durduğu sistem, havada birbirleri ile iletişim halinde olan ve sahip oldukları sistemler sayesinde mini birer baz istasyonu olan drone'lar üzerine kurulu.
Tasarladıkları projede drone'ların kabaca A, B ve C olarak adlandırıldığını, A'nın C'yi görmediği durumda B'nin A ile C arasında bir köprü görevi gördüğünü kaydeden Destan, şöyle devam etti:
Milli Amfibi Hücum Gemilerine özel görev: Deniz Kuvvetleri depreme hazır

Valilik ve Belediye emir yayınlayınca drone'lar havalanır
Drone'lar üzerine yerleştirilecek modem ve mikro bilgisayarlar ya da baz istasyonları ile kendi içlerinde bir ağ oluşturmasını sağlayabilirsiniz. Kulaktan kulağa oyunu gibi düşün sistemi. Hepsi birbirine bilgi aktarıyor.

Eğer bir drone sorun yaşarsa, hemen yanındaki drone onun görevini üstleniyor ve sistem kesintiye uğramıyor.

Kimi GSM firmaları drone'lar üzerinden servis sağlayacaklarının reklamını yapsa da, depremin ardından en basit aktarım olan 'ses aktarımını' dahi bir süre gerçekleştiremedi. Uzmanlar, Türkiye'de GSM firmalarının deprem sınavını iyi veremediği konusunda hemfikir.

Sistem kurulduğunda, aksi bir durumda Valilik ya da Belediye emir yayınlayınca drone'lar havalanabilir. İlk etapta çok önemli yerlerde ANKA ve Bayraktar gibi uzun süre havada kalan araçlarımızla bunları halledebiliriz. Daha az öncelikli yerlerde ise küçük drone'lar kullanabiliriz. AR-GE sonrasında belki küçük drone'ların güneş enerjisi ile çalışması ve havada çok uzun süre kalması da sağlanabilir.

Sistem tüm bu birimleri içine alacak bir komuta merkezi kurulmasını ve merkezden tüm drone'ların yönlendirilmesi üzerine kurulu olacak."