Talim Terbiye'de neler oluyor?

Türkiye'nin en önemli üç kurumu hangisi diye bir sorgulama yapacak olursanız, bu üç kurum içerisine, Talim ve Terbiye Kurulu (TTK) mutlaka girer. Çünkü Türkiye'nin bugününe ve geleceğine yön veriyor.

Aldıkları her karar derin izler bırakıyor. O bir siyasi kurum değil, Milli Eğitim Bakanlığı'nın beyni. Türkiye Cumhuriyeti'nin, nasıl bir insan ve nasıl bir vatandaş yetiştireceğine yön veren bir kurum. Çağdaş, soran, sorgulayan, üreten nesiller isterse öyle nesiller yetişir, tam tersi öngörülürse öyle bir tablo ortaya çıkar.

TTK, Atatürk'ün en önem verdiği kurumların başında geliyordu. Üye olmak, bakan olmaktan daha zordu. Partilerüstü bir konumu vardı. Genelkurmay neyse Talim Terbiye de o idi. Başkan ve üyeler öyle hükümetle gelip hükümetle gitmezdi. Komisyonlara seçilmek için bile çok başarılı bir çalışma yaşamı ve üstün birikim gerekirdi.

Kadri Yörükoğlu, 1940-1962 yılları arasında, tam 22 yıl Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı yaptı. CHP iktidarları, DP ve 27 Mayıs sonrasını yaşadı. Türk eğitim sistemi onun döneminde altın yıllarını yaşadı. Son 30 yılda ise asaleten ya da vekâleten 20'den fazla isim geldi, geçti. Sonuç da ortada.

Peki şimdi ne halde?

İlk yıllardaki o partilerüstü konumundan eser kalmadı. Liyakat, belki de aranan en son nitelik oldu. Talim Terbiye, bakanlığa değil, bakan Talim Terbiye'ye yön veriyor. Çoğu zaman da esen rüzgâra göre şekil alıyorlar.

ANAP iktidardayken ANAP'çı, DSP iktidardayken DSP'ci, şimdi de AKP'ci oldular. Daha doğrusu Çelikçi. Öyle dönemler yaşandı ki şaşıp kalırsınız. Hasan Celal Güzel, "basamaklı kur sistemi"ni ortaya attı. Yani, herkese değil, isteyene yabancı dil öğreteceğiz dedi.

Talim Terbiye de bu yönde karar aldı. Sonraki bakan böyle saçmalık olur mu deyince de aynı Talim Terbiye bu kez de aksi yönde karar verdi. Tıpkı Avni Akyol'un "kredi sistemi"nde olduğu gibi. 10'luk, 100'lük, 5'lik not sistemleri ile tekli, üçlü giriş sınavları hep Talim Terbiye'nin marifetleri. Bakan istiyor.

Onlar karar alıyor. Sonra da bakan beyler, Talim Terbiye böyle karar aldı diye uygulamaya geçiyor ya da vazgeçiyor. AKP iktidarında ise tek bakan dönemi yaşandığı için tek tip bir kadrolaşma ve tek tip bir müfredat söz konusu. Çelik ne diyorsa o oluyor.

Kadrolaşma var mı?

Geçen hafta gazetelere yansıdı. Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ali İlker Gümüşel, Talim Terbiye'deki kadrolaşmanın dayanılmaz noktalara geldiği gerekçesiyle istifa etti. Başkan İrfan Erdoğan'ın da bu konuda çok rahat olduğu söylenemez. Çünkü, kuralları da Çelik koyuyor, üyeleri de Çelik atıyor. Karşı çıkan olduğunda da beğenmeyen çeker gider diyor. Başkan Erdoğan, AKP iktidarı dönemindeki 3. TTK Başkanı.

Dün, Talim Terbiye'den pek çok isimle konuştum. Hemen hepsi tedirgin. Türk eğitiminin geleceğine yön veren isimler, aman ne olur bizi bu işe karıştırma ürkekliği içerisindeydi. İstifacı Prof. Gümüşel de üzgün, kırgın ve hırpalanmış bir ruh halindeydi. Belli ki yaptığı çıkışın faturası ağır olmuş.

"Yanlış anlaşıldım. Aslında hiç konuşmak istemiyorum. Ama benim asıl söylemek istediklerim şunlardı" diye söze başladı ve şu tespitlere bulundu.

TTK, Türk eğitim sisteminin beyni. Bu yüzden üye seçiminden yönetimine kadar ciddi kriterler getirilmelidir. Kurul, kesinlikle özerk ve tarafsız olmalıdır.

Üyeler atamayla değil, belirli kriterleri taşıyan isimler arasından seçimle gelmelidir. Örneğin başkanın önerdiği isimler arasından bakan seçebilir ya da bakanın önereceği isimler arasından cumhurbaşkanı atayabilir.

Kadrolaşma bugünün sorunu değil. Dün de vardı. Bugün de. Bireysel bir sıkıntım olmadı. Sorun sistemde. TTK, cumhuriyetin ilk yıllarındaki konumuna dönmeli. Objektif kararlar çıkmalı. Türkiye'nin geleceği açısından bu çok önemli...

Özetin özeti: TTK, YÖK'ten daha önemli bir kurum. Ama onun anayasal dokunmazlığı var, TTK'nın yok. Eğitimde arka bahçe sevdası olmayanların Türkiye'ye yapacağı en büyük iyilik, kurumu özerkleştirip siyasetten olabildiğince uzak tutmaktır.