'Kredi kartından aidat alınmaz' hükmü kanuna girmeden mağduriyetler bitmez
Bankaların yaptığı kredi kartı kesintileri, mahkemelerden tüketici lehine geri dönüyor.
Mahkemelerin, bankaların müşteriden kestiği aidat ücretlerinin kanunî olmadığına karar vermesine rağmen vatandaşın mağduriyeti devam ediyor. Bankaların Tüketici Kanunu'nun ilgili maddesini kendi lehlerine yorumlayarak kesinti yaptığına dikkat çeken hukukçular, kanunun yoruma yer bırakmayacak şekilde değiştirilmesini istiyor.
Bankaların müşterilerinden farklı isimler altında aldığı komisyon ücretlerini hukukçular yasal bulmuyor. Hukukçular, hesap işletim ücreti, kredi kartı üyelik ücretleri, kart bedeli, rehin kaldırma yazısı ücreti, dosya açma parası gibi kesintilerin, Tüketiciyi Koruma Yasası'nın 6. ve 10. maddelerine aykırı olduğunu belirtiyor. Avukat Evran Kırmızı, kanuni düzenleme yapılmadıkça bu tür mağduriyetlerin önüne geçilmeyeceğini vurguluyor. Kredi kartları başta olmak üzere çeşitli hesaplardan alınan komisyonların yasal olmadığını öğrenen tüketiciler ise soluğu Tüketici Sorunları Hakem Heyeti'nde alıyor.
Bankaların yaptığı kesintileri Zaman'ın, 'Mahkeme 'aidat yasal değil' diyor, banka bildiğini okuyor' başlığıyla manşetten duyurması büyük yankı uyandırdı. Vatandaşlar, bankalara tepkisini dile getirirken, hukukçular da uygulamanın kanunî olmadığını ifade ediyor. Avukat Hüseyin Kaya, 4077 sayılı Tüketiciyi Koruma Yasası'na aykırı yapılan kesintilerin uzun süredir kamuoyunda tartışılmasına rağmen mağduriyetlerin giderilmediğine dikkat çekerken, avukat Evran Kırmızı ise çözüm için kanuni düzenleme yapılması gerektiğini belirtiyor.
Bankaların Tüketici Kanunu'nun ilgili maddesini kendi lehlerine yorumlayarak kesinti yaptığını anlatan Evran, "Mahkemeler ve Tüketici Hakem heyetleri de aynı kanunu tüketicinin lehine yorumlayarak karar veriyor. Kanuna tarafların yorumuna açık bırakmayacak net bir hüküm konulması lazım. Bu düzenleme yapılmadıkça kesintilerin önüne geçilemez." bilgisini veriyor. Evran Kırmızı, bankaların, kesintileri sözleşme serbestini öne sürerek yaptığını belirtiyor. Konunun tamamen ekonomik kazançtan kaynaklandığını anlatan Kırmızı, "Ortalama 30 yeni lira kesinti yapılıyor. İtiraz edenin parasını iade ediyorlar. 30 yeni lira için mahkemeye mi gidilir diyenlerin çokluğu bankaların kesintilerde ısrarını teşvik ediyor." diyor.
Bankaların kesintilerinin kanunî olmadığını öğrenen tüketiciler ise Tüketici Sorunları Hakem Heyeti'ne başvuruyor. İllerde valilik, ilçelerde kaymakamlık bünyesinde oluşturulan heyetlere son aylarda gelen şikâyetlerin büyük bölümünü bankalar oluşturuyor. Şikâyette bulunmak ise herhangi bir masraf gerektirmiyor. Şikâyet dilekçesi ve belgeler yeterli oluyor. Konuyu heyete götürenlerden biri de Veysel Yılmaz oldu.
Yılmaz, 2002 yılında bir bankadan aldığı kredi kartını kullanırken, bir süre sonra aynı banka talebi olmadığı halde kendisine ek bir kart gönderdi. Posta ile gelen kartı alan Yılmaz, her iki kartını da kullanmaya başladı. Bir süre sonra ek sınıfında olan karta 25, diğerine ise 35 yeni lira kart bedeli kesildiğini hesap ekstresinde görünce bankanın ilgili telefonunu arayarak itirazda bulundu. Bankanın itirazı kabul etmemesi üzerine kartlarını iptal edeceğini bildirerek üç gün içinde her iki kartını da iptal ettirdi.
Daha sonra da konuyu hakem heyetine götürdü. İtiraz yolu açık olmak üzere paranın iadesine karar verildi. Banka parayı iade etmeyerek Ankara 6. Tüketici Mahkemesi'nde itirazda bulundu. İlk duruşmaya giden Veysel Yılmaz, benzer davalarla ilgili daha önce çıkan kararları da mahkemeye sundu. Mahkeme, üçüncü duruşmada bilirkişinin de raporuna dayanarak, "peşin harç yeterli olduğundan başkaca harç alınmasına yer olmadığına" karar vererek paranın iade edilmesine hükmetti. Kararın kendisine ulaşmasını bekleyen Yılmaz, cep telefonuna 13 Eylül 2007 tarihinde gelen, "Kart ücreti kredi kartınıza yansıtılmıştır." mesajıyla şaşırdı.
Yılmaz, "Ben kartları zaten iptal ettirdim. İptal edilen karta para nasıl iade ediliyor anlayamadım." diyor. Yılmaz, bankanın iyi bir müşterisi olduğunu belirtiyor, ancak şirketine ait bütün işlemleri aynı banka üzerinden yapmasına rağmen karşılaştığı muameleyi içine sindiremiyor. Yapılanlara tepki göstererek, banka ile ilgili bütün ilişkisini kestiğini ifade ediyor.
Bankalar haksız uygulamalarını devam ettirirken, kesintilere itiraz eden tüketiciler parasını geri alıyor. Yaklaşık 10 yıldır bir bankaya ait kredi kartını kullanan Hüseyin Kara, sekiz ayda gelen hesap ekstresinde üyelik ücreti adı altında 30 yeni lira kesinti yapıldığını görmüş. Ödemeyi yaptıktan sonra bankanın ilgili telefonunu arayarak itirazda bulunan Kara'ya "Kesinti yasal olarak yapılıyor. Ancak bankamız müşteriyi düşünerek bu parayı belli şartlarda iade ediyor. Üç ay içinde bin 500 yeni lira harcama yapacağınızı beyan ederseniz iade ederiz." cevabı verildi.
Teklifi kabul etmeyen Kara, ay sonunda borcunu sıfırlayarak kartı iptal ettireceğini ve tüketici hakem heyetine gideceğini belirtti. Banka, yaklaşık 10 gün sonra Kara'nın cep telefonuna, "Bankamıza iletmiş olduğunuz kart ücreti iade talebiniz olumlu sonuçlanmış, ilgili tutar kartınıza yansıtılmıştır." mesajıyla paranın iade edildiğini duyurdu. Benzer bir olay da İzmir'de ikamet eden Yusuf Demir'in başından geçti.
Kredi kartından 30 yeni lira üyelik bedeli kesilen Demir, bankanın internet sitesindeki 'bize yazın' bölümüne girerek, ilgili kanun maddeleri ve mahkeme kararlarını hatırlatarak, bu bedelin iptal edilmesini istedi. Banka bir süre sonra Yusuf Demir'e bir mektup göndererek üyelik parasının geçici olarak iptal edildiğini, üç ay içinde bin 500 yeni liralık harcama yapmaması durumunda üyelik ücretinin geri alınacağını bildirdi. Bankanın bildirdiği tarihte bin 500 YTL'den daha fazla alışveriş yapan Yusuf Demir'den bir daha kesinti yapılmadı.
3 ayda 750 YTL'lik alışveriş şartı
Mahkemelerin, bankaların kestiği aidatların yasal olmadığına karar vermesine rağmen, bankalar kesintilerden vazgeçmek için şartlar öne sürüyor. Hesabından 30 YTL kesinti yapılan İsmail A. tüketici mahkemelerinin daha önce verdiği ve üyelik ücreti alamayacağını belirten emsal kararları bankaya gönderdi. İsmail A.'ya üyelik ücreti, 3 aylık sürede 750 yeni lira harcama yapma şartıyla iade edildi. Müşteriye gönderilen yazıda, söz konusu sürede belirtilen miktarda harcama yapılmaması halinde paranın yeniden kesileceği uyarısında bulunuldu. Kanunî dayanağı olmayan ücretin alınması ve alışveriş şartıyla tüketiciye iade edilmesine sert tepki gösteren Tüketicileri Koruma Derneği Genel Başkanı Fikri Karagöz, bankaların saçma sapan şartlarla müşteriyi alışverişe yönlendirmeye çalıştığını dile getirdi. Karagöz, mağdur olanların Tüketici Hakları Hakem Heyeti'ne başvurmaları çağrısında bulundu. İsmail Avcı, Diyarbakır
Aidatı mahkeme kararıyla iade eden banka aynı müşteriye yine kesinti yaptı
Açılan davalar aleyhine sonuçlanmasına rağmen aidat almakta ısrar eden bankalar var. Geçen yıl Konya Tüketici Mahkemesi'nin aleyhte kararı doğrultusunda kestiği aidatı müşterisine geri ödeyen bir banka, bu yıl aynı müşterisinin aynı numaralı kartına yine aidat ücreti çıkardı. 2006'da kullanım bedeli adı altında ödediği 75 yeni lirayı mahkeme kararıyla geri alan Metin Erkul'un hesap ekstresine bu sene yine aynı kartı için aynı miktarda aidat bedeli yansıtıldı.
Aidatı ödemek zorunda kalan Erkul, parasını geri alabilmek için bankayı Tüketici Hakları Hakem Heyeti'ne şikayet etti. Konu, heyete intikal ettiğinde heyet başkanı da şaşırdı. "Sizin davanızı geçen yıl çözmüştük, bu da nereden çıktı?" diyerek, hayretini ifade eden başkan, şikayeti işleme koydu. Bankanın mahkemeyi hiçe saydığını söyleyen Metin Erkul, "Benim durumumdaki binlerce insanın mağduriyetinin giderilmesi için BBDK'nın bir an önce haksızlığı engelleyecek yaptırımlar uygulamasını bekliyoruz." dedi.
Geçen yıl kazandığı davanın bu senekine de emsal teşkil edeceğini ifade eden Erkul, davayı kazanacağına inanıyor. Tüketiciler Birliği Başkan Yardımcısı Kemal Özer, Bankacılık Üst Kurulu'nun hazırlayacağı bir yönetmelikle bu tür mağduriyetlerin önüne geçebileceğini kaydetti. Kredi kartları için kesilen aidatlarla ilgili açılan tüm davaları müşterilerin kazandığına işaret eden Özer, "Dava açan mağdurlar parasını alıyor. Açamayandan kesinti sürüyor." şeklinde konuştu.
Ünal Livaneli, Konya