Piyasalarda kara Pazartesi, Borsada 50 milyar $ buharlaştı

Borsada 50 milyar $ 20 günde buharlaştı

İMKB 2001 yılından bu yana ilk kez yüzde 6'nın üzerinde değer kaybederek tarihi bir çöküşe sahne oldu

Şirketlerin piyasa değeri son 20 günde yaklaşık 50 milyar dolar eridi. Yabancılar özellikle banka ve holding hisselerinde satışa geçti. Yüzde 6 yükselen dolar 1.22 YTL'yi gördü

Global krize daha fazla dayanamayan İMKB dün tarihi seanslarından birini yaşadı. 2001 yılı krizinden sonra ilk kez bir günde yüzde 6'nın üzerinde kayıp yaşandı. Yılbaşından bu yana sürekli değer kaybeden endeks, yüzde 18 oranında gerilerken, borsanın toplam piyasa değeri 20 günde yaklaşık 50 milyar dolar azalarak 230 milyar dolara kadar geriledi. Özellikle banka ve holding hisselerine gelen satışların etkisiyle gün içerisinde yüzde 8'lere ulaşan kayıplardan sonra kapanışa doğru hafif toparlanan endeks günü yüzde 6.40 kayıpla 45 bin 544 puandan kapattı. Endeks bir günde 3 bin 113 puan birden değer yitirdi. Borsadaki 330 hisseden sadece 10'u değer kazandı. .

Dolar 1.22'ye çıktı

Borsadaki sert düşüş kadar olmasa da dün yaklaşık yüzde 3 değer kazanan dolar 1.22 YTL'yi gördü. Kapanışa doğru dünya piyasalarında fırtınanın bir miktar dinmesiyle hafif gerileyen dolar 1.2150 YTL seviyesinde kaldı. Bir hafta önce 1.15 YTL'den satılan dolar, kısa vadede yatırımcısına yüzde 6 oranında kazandırdı. Diğer taraftan uluslararası piyasalarda değer kaybeden euro ise yüzde 1.50 oranında değer kazanarak 1.7540 YTL'den kapandı.

Dış borsalarda altın fiyatlarında yüzde 2'ye yakın düşüş yaşansa da dolardaki çıkışın etkisiyle Cumhuriyet Altını yüzde 1 artışla 225 YTL'ye kadar çıktı. Satıcılı seyir tahvil-bonoda da kendini gösterdi. Günü yüzde 16.65 bileşikten kapatan 7 Ekim 2009 vadeli gösterge tahvil, valörlü işlemlerde yüzde 16.71 bileşik seviyesine yükseldi. Mortgage krizi, likidite sıkışıklığı, banka zararları resesyon korkusuyla başlayan panik havasının kısa vadede sürmesi bekleniyor.

PİYASALARDA KARA PAZARTESİ

ABD'den gelen durgunluk haberlerinin moral bozduğu bir ortamda Çin'den sürpriz bir şekilde gelen mortgage batığı haberleri dünya borsalarını salladı. Dünya borsalarında adeta kara bir pazartesi yaşanırken, ilk kez birçok borsada aynı anda yüzde 6'ları aşan düşüşler yaşandı

Songül Hatısaru

ABD'nin resesyon kaygılarına Çin'den gelen mortgage batığı eklenince önce pasifik borsaları ardından Avrupa borsaları çöktü. Avrupa borsalarında düşüş oranı yüzde 6'ları aşarken, dünyada adeta kara pazartesi yaşandı. Asya piyasalarını Bank of China'nın ABD subprime mortgage destekli kıymetlerinin uğradığı 7.9 milyar dolarlık kayıp nedeniyle 2007 yılında zarar edebileceği yönündeki haberler tedirgin etti.

Almanya korkuttu

Avrupa borsalarının Asya'dan gelen haberlere yüzde 5'leri bulan büyük bir düşüşle tepki vermesinde Almanya'da West LB'nin 1.5 milyar dolarlik zarar açıklaması sonrasında Alman bankacılık sistemine ilişkin artan endişeler ve Fransa'da bazı yatırım fonlarının batacağı söylentileri etkili oldu. Ayrıca, Avrupa Merkez Bankası'nın 'Avrupa bölgesinde de yavaşlama beklentisi arttı' açıklaması düşüşün nedenleri arasındaydı.

ABD'den de kredi sigorta şirketi Ambac'ın kredi notunun Fitch tarafından düşürüldüğü haberi finans sektörüyle ilgili kaygıları artırdı. Ambac'ın notunun düşürülmesi sigorta kapsamındaki çok sayıda şirketin milyarlarca dolarlık tahvil üzerinde risk oluşturuyor. Finans piyasasından art arda gelen bu olumsuz haberler ABD ekonomisindeki yavaşlamanın diğer ülkelere etkisinin ne boyutta olacağına yönelik kaygıları artırdı.

MSCI Asya Pasifik endeksi günü yüzde 3.2 düşüşle tamamlarken, 20 Ağustos'tan bu yana en düşük seviyesine geriledi. Japon Nikkei endeksi yüzde 3.9 değer kaybıyla son iki yılın en düşük oranına geriledi. Hong Kong borsasının yüzde 5.5, Hindistan'ın da yüzde 7.4'lük kaybı 11 Eylül'den bu yanaki en büyük değer kaybı oldu. Çin Borsası da yüzde 5'e yakın değer yitirdi.

KÜRESEL DALGANIN 8 ÖNEMLİ NEDENİ

ABD'de durgunluk kaygılarının olduğu bir ortamda, sabah saatlerinde Çin'de de sürpriz şekilde yüksek riskli konut kredilerinde batıklar ortayla çıkması Çin Borsası'nı yüzde 5 düşürdü.

Çin'den gelen haberlere paralel Asya borsalarındaki hızlı düşüş yaşandı. Hindistan Borsası yüzde 7.4 düştü.

Avrupa borsalarının Asya'dan haberlere büyük bir düşüşle tepki vermesinde Almanya'da West LB'nin 1.5 milyar dolarlık zarar açıklaması sonrasında Alman bankacılık sistemine ilişkin artan endişeler ve Fransa'da bazı yatırım fonlarının batacağı söylentileri etkili oldu.

Olumsuz gelişmeler emtia piyasalarına sıçradı, emtia fiyatlarında düşüş hızlandı. Amerikan vadeli işlemlerinde yüzde 4'e varan oranda düşüş yaşandı.

Emtia fiyatları düşünce gelişmekte olan piyasalarda Türkiye'de dahil olmak üzere adeta gömüldü. Petrol fiyatları 91 dolardan 88 dolara, altın 881 dolardan 861 dolara geriledi.

Ekonomistler, artık FED'in 50 veya 75 baz puanlık faiz indiminin çözüm olup olmayacağına şüpheyle yaklaşıyorlar.

Yenin dolar karşısında değer kazanmasıyla carry-trade endişelerinin arttı.

Merrill Lynch'in Avrupa bankalarının hedef değerlerini düşürdüğü haberi.

Söylenti borsası

Dün global piyasalarda İngiltere'de de bazı yatırım fonlarının batabileceği spekülasyonları dalgalanmayı artırdı.

Öte yandan piyasalar, ABD'nin açıkladığı ekonomiyi canlandırma paketinden umduğunu bulamadı. ABD'de önümüzdeki bir -iki hafta içinde Dow Jones endeksini taşıyan Microsoft, AT&T, Johnson&Johnson, Prifezer ve Caterpillar gibi hisselerin olumsuz bilanço açıklaması bekleniyor. Uzmanlar, bu durumda yeni bir çöküş olacağını dile getiriyor.

Uzmanlar ne diyor?

Ekinciler Menkul Değ. Genel Müdürü Alp Tekince:

Dünyada bu çapta bir düşüş ilk kez oluyor

"Dünya borsalarında bu çapta bir düşüşü ilk defa görüyoruz. ABD'deki sorunların Çin ve Avrupa'ya yansımaları görülmeye başlandı. ABD'de sermaye piyasası kültürü var. Halka açık oranlar çok yüksek bu nedenle kamuoyu çok net bir şekilde aydınlatılıyor. Sermaye piyasası kültürü daha düşük olan, borçlanma araçlarının yoğun olduğu bir piyasaya sahip olan Avrupa'da kol kırılıp yen içinde kalyor. Kamuoyu gecikmeli aydınlatılıyor. Avrupa'yı yeni yeni gündemimize alyoruz. Çin'in açıkladığı zarardan sonra artık herkes Avrupa'daki ülkelere de kuşkuyla bakmaya başladı. Avrupa'nın büyümesi güçlü görünüyordu. Eğer bu düşüşlerin önüne geçilemez ise o zaman mali piyasalar kaynaklı etkiler Avrupa'nın da büyümesine ket vurabilir. Türkiye'de bütün bu olanlardan etkileniyor. Fakat hala özellikle bono tarafında sağlam duruyoruz. Borsada ise global yatırım bankalarının yazdığı zararlar nedeniyle strateji değişikliğine giden yabancılar var. Borsadaki satışlar bu nedenle yoğundu. FED'in faiz indirmesi bile durumu çok rahatlatacağa benzemiyor. Borsada 43 bin seviyesi 6 yıllk bir destek. Eğer bu seviye kırılırsa yatırımcıların zararı minimize etme satışları hız kazanır."

Standard Ünlü Men. Murahhas Azası Atilla Köksal:

Sarsıntı 15 gün de sürebilir 6 ay da

"Bu tabii geçmişte çok yaşadığımız ama uzun zamandır görmediğimiz çaptaki bir düşüştü. Hedge fonların etkisinin çok arttığı bir ortamda bu tür hareketleri görmek çok şaşırtıcı değil. Ancak şaşırtıcı bir şekilde Almanya'nın yüzde 5 düşmesi bizde de düşüşün sert olmasına neden oldu. Yabanclar bir piyasada zarar edince gidip diğer piyasalarda da satıyor. Türkiye'ye ilişkin uzun vadeli görünümün değiştiğini düşünmüyoruz.

Dün ABD piyasası da kapalı olduğu için düşük hacimle sert düşüşler yaşandı.

Yaşananları sert bir kısa vadeli hareket olarak görüyorum. Bu 15 gün mü, bir ay mı, 6 ay mı ne kadar sürer, bilmiyoruz. Çünkü yurtdışındaki hareketin ne kadar süreceğini bilmiyoruz. Dün kurda da bir yükseliş vardı. Ancak YTL çok değerlenmişti zaten. İki hafta önce 1.1450'ye kadar düşmüştü. Şimdi bunun bedelini ödüyoruz.

Dolar kuru 1.21- 1.25'te stabilize olursa iyi olacaktır."

Brown: IMF küresel sarsıntıda uyarsın

İngiltere Başbakanı Gordon Brown, Uluslararası IMF'nin yaklaşan finansal çalkantılara karşı küresel bir uyarı sisteminin odağını oluşturacak bağımsız bir gözetim birimine dönüştürülmesini istedi.

Brown, geçen yıl ABD'de riskli mortgage kredileri alanında baş gösteren ve hızla yayılan kredi sıkışıklığının, küresel finansal denetimdeki kusurları ortaya çıkardığını ve buna çare bulunması gerektiğini söyledi.

Brown, "IMF'nin herhangi bir ülkedeki merkez bankasıyla aynı bağımsızlık içinde davranabilmesini öneriyorum" dedi. Brown, "IMF'nin odaklandığı alan küresel ekonomik ve finansal sistemin denetlenmesi olmalı. Rolü, geçmişte olduğu gibi sadece krizleri yönetmek veya çözümlemek değil, aynı zamanda bunları önlemek olmalı" diye konuştu.