Ölüm aylığı alamayan memur ailelerine yeni bir hak geliyor
Ölüm aylığı bağlama koşulları işçilere zorlaştırılırken, memur için kolaylaşıyor. Bu nedenle on yıldan az prim ödediği için vârislerine ölüm aylığı bağlanamayan memurun ailesine, geriye dönük ölüm aylığından yararlanma imkânı getirilecek
AHMET KIVANÇ
ANKARA - TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmekte olan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, bundan önce yaşamını yitirmiş ancak on yıldan az çalışma süresi bulunan memurların eş ve çocuklarına, ölüm aylığı bağlama hakkı getiriyor.
5510 Sayılı Kanun'a göre, eş ve çocukların ölüm aylığından yararlanabilmesi için ölen kişinin halen SSK'lılarda olduğu gibi, en az beş yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1.800 gün prim bildirilmiş olması yeterli sayılacak. Ancak 5510 sayılı kanunda değişiklik yapılmasına ilişkin tasarıyla ölüm aylığından yararlanabilmek için halen Bağ-Kur'lularda olduğu gibi 'en az 1800 gün' prim bildirilmiş olması koşulu getiriliyor. İşçiler açısından ölüm aylığından yararlanma koşulu, 900 günden 1800 gün prim ödeme koşuluna yükseltilmiş olacak.
Memurlara avantaj
Mevcut mevzuata göre memur yakınlarının ölüm aylığından yararlanabilmesi için ise en az 3 bin 600 gün çalışmış olmak gerekiyor. Bu nedenle, tasarıyla memurlar açısından ölüm aylığından yararlanma koşulları kolaylaştırılmış olacak ve 3 bin 600 günden 1800 güne indirilecek. 5510 sayılı kanunda yapılacak bu değişiklik sonucu, yasa yürürlüğe girmeden önce yaşamını yitiren ve çalışma süresi on yıldan az olduğu ölüm aylığı bağlanmamış eş veya çocuklara yeni bir hak doğacak. Buna göre, TBMM gündemindeki yasal düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce hayatını kaybeden ve çalışma süresi 1800 gün (beş yıl) ila 3 bin 600 gün (on yıl) arasında bulunan memurların eş ve çocukları, yasa yürürlüğe girdikten hemen sonra SGK'ya başvuruda bulunabilecekler. Bu kişilere, müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren ölüm aylığı bağlanacak. Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlardan yaşamını yitirenlerin yakınlarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için SGK'ya hiçbir prim borcunun bulunmaması gerekecek. Prim borçlarının ölümden sonra topluca ödenmesi halinde de ölüm aylığı bağlanabilecek. Ölüm aylığının tutarı, son çalıştığı işte 9 bin gün çalışan kişilere ödenen emekli aylığı üzerinden hesaplanacak.
İşçilere kademeli geçiş yok
Tasarıyla ölüm aylığından yararlanma koşulları 900 günden 1800 güne çıkartılan işçiler için kademeli geçiş süresi konulması alt komisyonda da unutuldu. 5510 sayılı kanunda genel olarak, hak kaybına yol açan düzenlemelerde yıllara yayılan kademeli geçiş süresi öngörülüyor. Tasarının görüşmeleri sırasında Maliye uzmanları, yasa yürürlüğe girdiği tarihte 900 gün ila 1800 gün arasında prim ödemesi yapmış bulunan kişilerin, önümüzdeki yıllarda vefat etmesi halinde, eş ve çocuklarına ölüm aylığından yararlanma hakkı verilmesini istediler. Maliye Bakanlığı'nın bu önerisi, Çalışma Bakanlığı'ndaki görüşmeler sırasında dikkate alınmadı.
Maliye Bakanlığı aynı öneriyi alt komisyon görüşmelerinde de tekrarladı. Ancak tasarıda bu konuda bir geçiş hükmüne yer verilmedi. Yasa yürürlüğe girdikten sonra bu konuda Anayasa Mahkemesi'ne iptal başvurusunda bulunulması halinde, kazanılmış hak gaspına yol açan bu maddenin iptaline kesin gözüyle bakılıyor.
Hastane alacaklarına 45 gün müjdesi
Tedavi giderlerinin zamanında ödenmemesi konusunda SGK ile hastaneler arasında yaşanan borç-alacak tartışmasına yasal düzen getiriliyor. Tasarıya alt komisyonda eklenen bir hükme göre SGK hastanelerin tahakkuk etmiş alacaklarının yüzde 70'i ila 85'i arasındaki tutarı, faturaların teslim tarihinden itibaren en geç 45 gün içinde avans olarak ödeyecek. Doksan gün içinde de faturalar kontrol edilerek, varsa hastanenin ilave alacağı ödenecek. Eğer SGK faturaların kontrolü sonucunda hastaneden alacaklı çıkarsa, daha sonra yapacağı alacaklarından mahsup yoluna gidecek.