10 başlıkta üniversitelerde personel alanında yaşan sorunlar ve çözüm önerileri!
Yükseköğretim kurumlarında artan öğrenci sayısı, uluslararasılaşma süreçlerinin yoğunlaşması, kalite süreçlerinin üniversitelerde yeni bir iş alanı olarak eklenmesi, pandemiden kaynaklı sağlık hizmeti sunumunun artması ve topluma sunulan diğer hizmetlerin giderek çeşitlenmesiyle birlikte, üniversitelerde idari kadro ihtiyacı her zaman yerini koruyan bir sorun olarak devam etmektedir.
Bu yazımızda, üniversitelerde özellikle idari personel temininde, planlamasında ve ödüllendirilmesinde yaşanan sorunları sizlerle paylaşarak, sorunların çözümüne dair önerilerde bulunacağız.
1-İDARİ KADRO (MEMUR, SÖZLEŞMELİ VE İŞÇİ) İÇİN MEVCUT BİR NORM KADRO ÇALIŞMASININ BULUNMAMASI
Üniversitelerde idari hizmetlerin kalitesini belirleyen en önemli unsur, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi idari personel, sözleşmeli personel ve işçilerdir.
Bu kapsamda, idari personel sayısının çoğu birimde az sayıda olması hizmetlerin niteliğini önemli ölçüde düşürmektedir.
Dolayısıyla, akademik ve idari birimler için norm kadro çalışmasının yapılması büyük öneme haizdir.
2-AKADEMİK BİRİMLERİN KURULUŞ SÜRECİNDE YÖNETİM KADROLARIN GEÇ TAHSİS EDİLMESİ
Üniversitelerde kurulan/kurulacak olan Fakülte, Yüksekokul, Meslek Yüksekokulu ve Enstitülere kuruluş kararı ve onayı ile birlikte yeterli sayıda idari personel kadrolarının ihdas edilerek açıktan ve naklen atama kontenjanı verilmelidir.
Özellikle bu birimlerin birim sekreteri kadrolarının doğrudan tahsisinin yapılması birim idari teşkilatının şekillenmesi ve işlerliği için büyük önem arz etmektedir.
3-YILLIK SERBEST MEMUR ATAMA İZNİ SAYISININ YETERSİZLİĞİ VE AYRILAN PERSONELİN GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMAMASI
Üniversitelere verilen açıktan ve naklen atama kontenjanlarının eski yıllardaki uygulamalar gibi bir önceki yılda nakil, istifa, emeklilik, vefat gibi ayrılan personelin en az %50 si oranında ilave atama izni verilmelidir.
4-İDARİ PERSONELİN MAZERETE DAYALI TAYİNLERİ İÇİN BELİRLİ BİR YASAL DÜZENLEMENİN BULUNMAMASI
Üniversitelerdeki en büyük personel sorunlarından birisi, idari personelin tayin sorunudur. Atama izinlerinin az seviyede olmasına rağmen, gitmek isteyen personel sayısı oldukça yüksektir. Bu çerçevede, Üniversitelerdeki idari personelin eş ve sağlık durumu nakillerini kapsayıcı genel bir yönetmelik oluşturulmalıdır.
5-SÖZLEŞMELİ PERSONEL İSTİHDAMININ MERKEZİ OLMAMASI VE AYNI ANDA İLAN EDİLEN KADROLARDAN DOLAYI ATAMA İZİNLERİNİN SAĞLIKLI KULLANILMAMASI
Üniversitelere mahsus olmak üzere sözleşmeli personel istihdamının, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı gibi kurumlarda olduğu gibi ÖSYM üzerinden merkezi yerleştirme ile yapılması elzem bir durumdur. Çünkü her bir üniversitenin farklı tarihlerde çıktığı ya da aynı ve birbirine yakın tarihte çıkılmış ilanlar nedeniyle adaylar tarafından yapılan birden fazla başvuru sonucunda, ilan edilen kadro ve pozisyonların boş kalmasına neden olmaktadır.
6-İDARİ PERSONELİN ÖDÜLLENDİRİLMESİNDE YASAL OLARAK BELİRSİZLİK BULUNMASI
Üniversitelerde idari personelin ödüllendirilmesi, 657 sayılı Kanunun 122 nci maddesi uyarınca İllerde Vali onayına bağlanmıştır. Ancak, üniversitelerin Valilikle bağlılık ve hiyerarşik açıdan bir ilişkisi bulunmamaktadır. Haliyle, atama yetkisi olan Rektörün ödüllendirmeye yönelik de yetkisinin bulunması gerekir. Bu yönde yasal bir düzenleme yapılması, personel motivasyonu açısından önemlidir.
7-ÜNİVERSİTELERİN BİRBİRLERİ ARASINDA YAPILAN NAKİLLERİN YILLIK ATAMA İZNİNDEN SAYILMASI
Üniversitelerin özerk kuruluş olarak değerlendirilmesi bakımından, birbirleri arasında yaptıkları nakil işlemlerinin yıllık atama iznine dahil olması tüm yükseköğretim kurumlarında büyük bir sorun haline dönüşmüştür. Diğer önerilerimize bağlı olarak, üniversitelerdeki en büyük sorunun tayin sorunu olduğunu son olarak tekrar belirtmek isteriz.
8-KADRO İHDAS, İZİN VE DEĞİŞİKLİK İŞLEMLERİNİN PLANLI BİR TAKVİM DAHİLİNDE YÜRÜTÜLMEMESİ
Kadro ihdas, izin, dolu-boş değişiklik işlemleri belirli bir takvime bağlı olmaksızın yürümektedir. Bu durum haliyle üniversiteler nezdinde büyük bir belirsizlik yarattığı gibi, planlamalarda da aksaklıklara sebebiyet vermektedir. Bu süreçlerin bir takvim üzerinden yürütülmesi sağlıklı olacaktır. Ayrıca, önceden olduğu kadro değişiklik işlemlerinin yüz yüze veya pandemi durumuna göre çevrim içi yöntemlerle yapılarak müzakere edilmesi her iki taraf için de faydalı olacaktır.
9-ÜNİVERSİTELERDE UZMAN YARDIMCILIĞI/UZMANLIK MÜESSESESİNİN BULUNMAMASI
Üniversitelerin ana hizmet birimleri Daire Başkanlıklarıdır. Sekiz daire başkanlığında görev alan idari personelin kalitesi, verimi, yetiştirilmesi ve eğitim süreçleri kurumun idari hizmetlerinin kalitesi ve sürdürülebilirliği açısından en önemli unsurlardan birisidir. Bu bakımdan, diğer kamu idarelerinde olduğu gibi, Uzman Yardımcılığı kadrolarının ihdası ve YÖK bünyesinden koordine edilmek suretiyle yetiştirilmelerinin sağlanması oldukça faydalı olacaktır. Hazine ve Maliye Bakanlığının Mali Hizmet Uzmanı/Uzman Yardımcılarının Strateji Geliştirme Daire Başkanlıklarında istihdam edilmesi benzer bir uygulama olarak örnek alınabilir.
10-SÜREKLİ İŞÇİ TOPLU SÖZLEŞMELERİNİN TEK ELDEN YAPILMAMASI VE ÜNİVERSİTELER ARASI MAAŞ UNSURLARINDAKİ FARKLILIKLAR YAŞANMASI
Sürekli işçiler için yapılan toplu iş sözleşmelerinin merkezi olarak tek tip yapılması ve böylelikle Üniversiteler arası ücret dengesizliğin ortadan kaldırılarak iş barışının sağlanmasında uygulama farklılıklarının ortadan kaldırılması sağlanmalıdır.