Erdoğan'ın 20 Aralık 2021 manifestosu meyvesini verdi: 2022 TL yılı oldu

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 20 Aralık 2021 tarihinde açıklanan ekonomi manifestosunun üzerinden bir yıl geçti. Türkiye ekonomisini faiz-döviz kıskacında tutarak rant peşinde koşanların, piyasalarda oluşturduğu panik havasını dağıtan Kur Korumalı Hesap uygulaması, Türkiye Ekonomi Modeli'nin en önemli kaldıracı oldu. Vatandaşların ve işletmelerin sahip çıktığı kur korumalı uygulaması sayesinde TL'ye güven geldi, finans piyasaları istikrara kavuştu.

VATANDAŞ SAHİP ÇIKTI

Türkiye ekonomisi için milat sayılan Kur Korumalı Mevduat (KKM), kısa sürede vatandaşlardan büyük ilgisiyle karşılaştı. Birikim sahiplerini dolar ve avro gibi yabancı paralardaki yükseliş riskine karşı korumayı garantileyen kur korumalı uygulamasını tercih eden 2,1 milyon kişi, yaklaşık 1 trilyon 470 milyar lirasını burada değerlendirdi. Kararların hemen ertesinde ellerindeki dövizi bozdular vatandaşlar, bankalara akın ederek paralarını kur korumalı hesaplara yatırdı.

1 YILDA 30 KURUŞ ARTTI

20 Aralık 2021 akşamı 18 lira 36 kuruş ile zirveyi gören dolar saatler içerisinde 13-14 lira bandına indi. Ve birkaç gün içinde 11 liralara kadar geriledi. Aradan geçen bir yılda yüksek enflasyon ortamına rağmen doların TL karşısındaki değer artışı bu yıl yüzde 10 ile sınırlı kaldı. Erdoğan'ın Kur Korumalı hesap duyurusu yaptığı güne göre doların TL karşısındaki değeri sadece 30 kuruş artış oldu. Aradan geçen bir yılda dolar 18,36 liradan 18,65 liraya yükseldi.

• KKM'nin etkisi o kadar büyük oldu ki, Aralık 2021'de bankalardaki döviz mevduatının toplam mevduat içindeki payı yüzde 62'lerdeyken, bugün gelinen noktada bu oran yüzde 50'nin altına indi. Geçen yıl bankalarda bulunan 4.8 trilyon liralık mevduatın 3 trilyon liralık kısmı döviz mevduatında, 1,8 trilyon lirası da TL mevduatında bulunuyordu. Bugün ise 8,6 trilyon lirayı aşan mevduatın içindeki döviz mevduatı tutarı 4 trilyon 250 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde TL mevduatı ise döviz mevduatını geçerek 4 trilyon 382 milyar liraya yükseldi. Merkez Bankası, kurdaki dalgalanma nedeniyle zorlanan ihracatçılara ileri vadeli kur rakamı verdi. Bireysel Emeklilik Sistemi'ndeki devlet katkısı yüzde 30'a çıkarıldı. Kamu borçlanma senetleri çıkarılarak yatırımcıların TL bazlı varlıklara yönelik teşvik edildi. Yastıkaltındaki 5 bin ton altının ekonomiye kazandırılması için çalışmalar başlatıldı. Şirketler için kurumlar vergisinde 1 puanlık indirime gidildi.

KOBİLER KREDİYE KOŞTU

Alınan kararların ardından geçen 1 yıllık zaman zarfında istihdamda da olumlu gelişmeler yaşandı. Geçen yıl ekim ayı itibarıyla yüzde 11,2 olan işsizlik oranı bu yıl yüzde 10'a geriledi. Aynı dönemde çalışan sayısı 29 milyon 581 kişiden 31 milyon 300 bin kişiye iş gücüne katılım da 33 milyon 2091 binden 34 milyon 734 bin kişiye çıktı.

Yeni Ekonomi Modeli olarak adlandırılan ve odağında 'yatırım, istihdam, üretim, ihracat, cari fazla' hedefi olan kararlar kredilerde de olumlu hava estirdi. Kararların devreye girmesiyle yatırım ve üretime odaklanan AK Parti hükümeti, kamu bankaları üzerinde sanayicilere düşük kredi faizleri verdi. Bu sayede son 1 yılda ticari krediler 3,6 trilyon liradan 5,9 trilyon liraya çıktı. Bu dönemde KOBİ'lerin yatırım için aldığı kredilerde patlama yaşandı. Geçen yıl aralık ayında 1 trilyon 44 milyar liralık kredi alan KOBİ'ler aradan geçen 1 yılda bu rakamı 1,9 trilyon liraya yükseltti.

REZERVLER YÜKSELDİ

Ekonomide yaşanan olumlu hava Merkez Bankası politika faizlerine de yansıdı. 20 Aralık 2021 kararlarından sonra Merkez Bankası son 1 yıl içinde politika faizini 5 puan indirerek yüzde 14'ten yüzde 9'a çekti. Merkez Bankası'nın açıkladığı Liralaşma politikaları hem ticari hem de tüketici kredileri faizlerinin gerilemesine yol açtı. Ayrıca Merkez Bankası rezervleri güçlendi. Son 1 yılda Merkez Bankası'nın rezervleri 17,8 milyar dolar arttı ve 110 milyar 925 milyon dolardan 128 milyar 764 milyon dolara çıktı. Aynı dönemde altın rezervleri de 38.3 milyar dolardan 43.9 milyar dolara yükseldi.

Hamit Varol