İşten ayrılış bildirgesine 'OHAL/KHK' kodu uygulaması hukuka aykırı bulundu

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 02/08/2016 tarih ve 2016/16 sayılı Genelgesinin, dava konusu ''2.1-Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar'' başlıklı maddesinin, ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibarelerinin iptaline, iptal edilen kısımları dışında kalan bölümleri yönünden davanın reddine ilişkin Danıştay Beşinci Dairesinin temyize konu 24/06/2021 tarih ve E:2018/1062, K:2021/2295 sayılı kararı ONANDI.

Kurum kapatılsa da orada çalışanlara ilişkin bir bulgu olmayabilir

Olayda, her ne kadar davacının sigortalı olarak çalıştığı İzmir Üniversitesi, 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenerek kapatılmış ise de, anılan Kanun Hükmünde Kararnamede davacının FETÖ/PDY terör örgütüne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı bulunduğuna yönelik bir belirlemede bulunulmamıştır

Mağduriyete neden olmaktadır.

20/07/2016 tarih ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen olağanüstü hale ilişkin olarak çıkarılan 667 ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenerek kapatılan kurum ve kuruluşlarda çalışan sigortalılar hakkında işten ayrılış bildirgesinde işten ayrılış nedeni olarak "OHAL/KHK" kodu kullanılmasının işverenlerce FETÖ/PDY terör örgütüne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı bulunduğundan bahisle işten ayrılışının yapıldığı şeklinde değerlendirilebileceğinden işten ayrılışı yapılan sigortalılar yönünden mağduriyetlere neden olabileceği dikkate alındığında dava konusu Genelge hükmünün ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibaresinde hukuka uyarlık görülmemiştir.

T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2022/549
Karar No: 2022/887

TEMYİZ EDENLER: I- (DAVACI) : .
VEKİLİ: Av. .
II- (DAVALILAR) :
1- . Bakanlığı
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri Av. .
2-.
VEKİLİ: Av. .

İSTEMLERİN KONUSU:

Danıştay Beşinci Dairesinin 24/06/2021 tarih ve E:2018/1062, K:2021/2295 sayılı kararının taraflarca karşılıklı olarak temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem:

Davacı tarafından, 667 ve 668 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca çıkarılan, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 02/08/2016 tarih ve 2016/16 sayılı Genelgesinin ''2.1-Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar'' başlıklı kısmının iptali istenilmiştir.

Daire kararının özeti:

Danıştay Beşinci Dairesinin 24/06/2021 tarih ve E:2018/1062, K:2021/2295 sayılı kararıyla;

Dava konusu 02/08/2016 tarih ve 2016/16 sayılı Genelgenin iptali istenen ''2.1-Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar'' başlıklı kısmı ile 20/07/2016 tarih ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen olağanüstü hale ilişkin olarak çıkarılan 667 ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenerek kapatılan kurum ve kuruluşlardan, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında işyeri sayılanlarda sigortalı olarak çalışanların sigortalılıklarının sona erdirilmesi hakkında yapılacak işlemlerin düzenlendiği,

Genelgelerin yasa, tüzük, yönetmelik ve benzeri hukuk kaynaklarının uygulanmasına ilişkin ayrıntıları ve uygulama şeklini gösteren düzenleyici işlemler olduğu, söz konusu Genelgelerin de, normlar hiyerarşisi bakımından bir üst norma uygun olması gerekeceği,

02/08/2016 tarih ve 2016/16 sayılı Genelgenin dava konusu maddesinin ikinci fıkrasında; 667 ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenerek kapatılan kurum ve kuruluşlarda çalışan sigortalıların işten ayrılış bildirgesinin ünitelerce re'sen düzenleneceği ve işten ayrılış nedeni olarak "36- OHAL/KHK" kodu kullanılacağı, dördüncü fıkrasında ise; işyerinin KHK'lar kapsamında kapatılması nedeniyle sadece bu işyerlerinden işten çıkan sigortalılarla sınırlı olmak üzere re'sen düzenlenecek işten ayrılış bildirgesi düzenleme nedeni olarak "OHAL/KHK" kodu kullanılacağının düzenlendiği,

Olayda, her ne kadar davacının sigortalı olarak çalıştığı İzmir Üniversitesi, 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenerek kapatılmış ise de, anılan Kanun Hükmünde Kararnamede davacının FETÖ/PDY terör örgütüne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı bulunduğuna yönelik bir belirlemede bulunulmadığı,

20/07/2016 tarih ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen olağanüstü hale ilişkin olarak çıkarılan 667 ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenerek kapatılan kurum ve kuruluşlarda çalışan sigortalılar hakkında işten ayrılış bildirgesinde işten ayrılış nedeni olarak "OHAL/KHK" kodu kullanılmasının işverenlerce FETÖ/PDY terör örgütüne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı bulunduğundan bahisle işten ayrılışının yapıldığı şeklinde değerlendirilebileceğinden işten ayrılışı yapılan sigortalılar yönünden mağduriyetlere neden olabileceği dikkate alındığında dava konusu Genelge hükmünün ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibaresinde hukuka uyarlık görülmediği,

02/08/2016 tarih ve 2016/16 sayılı Genelgenin, dava konusu ''2.1-Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar'' başlıklı maddesinin, ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibaresi dışında yer alan kısmının, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında alınan tedbirlerin uygulanmasına yönelik olduğu ve bu kısımların da 667 ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, 02/08/2016 tarih ve 2016/16 sayılı Genelgenin, dava konusu ''2.1-Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar'' başlıklı maddesinin, ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibarelerinin iptaline, iptal edilen kısımları dışında kalan bölümleri yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:

Davacı tarafından, dava konusu Genelge hükmünün "Bu sigortalıların işten ayrılış bildirgesi ünitelerce re'sen düzenlenecek olup işten ayrılış nedeni olarak '36-OHAL/KHK' kodu kullanılacaktır." şeklinde olduğu, "36-OHAL/KHK" ibaresinin bütün olarak kullanıldığı, KHK ile kapatılan kurumlardan işten çıkışı yapılan kişiler için kullanıldığının bilindiği, "36" kodunun doğrudan "OHAL/KHK" ibaresini çağrıştırdığı, kararın "36" ibaresinin ayrılarak iptal hükmüne dahil edilmediği, Genelge hükümleriyle, KHK ile kapatılan kurumların tüm çalışanlarının iş akitlerinin feshedilmiş sayılacağının kabul edildiği, aniden işsiz kaldığı bu durumla ilgili hiç bir kusuru bulunmadığı halde maaşından ve özlük haklarından mahrum kalarak maddi ve manevi yönden büyük mağduriyetler yaşadığı, iş akdinin sona erdirilmesinin kalıcı ve sonuçlarının çok ağır nitelikte olduğu, olağanüstü halin gerekli kıldığı hususlara ilişkin olmayan, Anayasal haklarını ihlal edecek nitelikte idari işlem olduğu, dava konusu Genelge ile yapılan ölçüsüz düzenlemenin, kişilerin yaşamlarını devam ettirebilmeleri için çalışma ve mesleki hayatını devam ettirmesine engel olduğu, özel hayata saygı haklarını ihlal ettiği ileri sürülmektedir.

Davalı idarelerden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından, dava konusu Genelgenin, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında alınan tedbirlerin uygulanmasına yönelik olduğu ve anılan Genelgenin iptali istenen "Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar" başlıklı maddesinin ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibarelerinde, 667 ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı, "36-KHK ile işyerinin kapatılması" işten çıkış nedeni olarak belirtildiği, sigortalıların yeniden çalışamayacağı anlamına gelmediği, sigortalı hakkında KHK ile herhangi bir tasarrufta bulunulmadığı ileri sürülmektedir.

Davalı idarelerden Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayıldığı, Kanun'un 8. maddesi gereğince işverenlerin 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişilerin, 7. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, hizmet akdi sona erenlerin ise 9. madde gereğince hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren on gün içinde bildirilmelerinin gerektiği,

Dava konusu Genelgenin, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında alınan tedbirlerin uygulanmasına yönelik olduğu ve anılan Genelgenin iptali istenen "Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar" başlıklı maddesinin ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibarelerinde, 667 ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı, "36-KHK ile işyerinin kapatılması" işten çıkış nedeni olarak belirtildiği, sigortalıların yeniden çalışamayacağı anlamına gelmediği, sigortalı hakkında KHK ile herhangi bir tasarrufta bulunulmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI:

Davacı tarafından, temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Davalı idareler tarafından, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ .'UN DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,

2. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 02/08/2016 tarih ve 2016/16 sayılı Genelgesinin, dava konusu ''2.1-Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar'' başlıklı maddesinin, ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibarelerinin iptaline, iptal edilen kısımları dışında kalan bölümleri yönünden davanın reddine ilişkin Danıştay Beşinci Dairesinin temyize konu 24/06/2021 tarih ve E:2018/1062, K:2021/2295 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 21/03/2022 tarihinde davacının istemi yönünden oybirliği, davalı idarelerin istemleri yönünden oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- Dava konusu 02/08/2016 tarih ve 2016/16 sayılı Genelgenin, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında alınan tedbirlerin uygulanmasına yönelik olduğu ve davaya konu Genelgenin iptali istenilen ''2.1-Kapatılan işyerlerinden işten ayrılışı yapılacak sigortalılar'' başlıklı maddesinin ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan "OHAL/KHK" ibarelerinde 667 ve 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine ve hukuka aykırılık görülmediğinden, davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulü ile Daire kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği görüşüyle, karara bu kısım yönünden katılmıyorum.