Vatandaş sordu, Sosyal Güvenlik kurumu yanıtladı
GÜLÇİN ÜSTÜN Ankara
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sendikalarla tartışmalı maddeleri müzakere edilen reforma ilişkin yasa tasarısında, vatandaşların merak ettiği soruları yanıtladı. Bakanlık uzmanlarının hazırladığı ?Sosyal Güvenlik Reformu'nda merak edilen 50 soru 50 cevap?ta sağlıktan emekliliğe kadar birçok düzenlemeden mevcut sigortalıların ve sisteme yeni gireceklerin nasıl etkilenecekleri anlatıldı. Tasarının aylık bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı ve emeklilik yaşına ilişkin maddeleri üzerindeki çalışmalar devam ediyor. Tasarıdaki değişiklik yapılması düşünülmeyen maddelere ilişkin bazı soru ve yanıtlar şöyle:
Bağ-Kur sigortalısıyım. Yasa çıktığında ödeyeceğim prim oranı artacak mı?
Mevcut uygulamada Bağ-Kur sigortalılarından basamak sistemine göre yüzde 40 oranında prim alınıyor. Yeni düzenleme ile basamak sistemi kaldırılacak. Esnaf prime esas kazancın aylık alt ve üst sınırı arasında beyan edeceği kazanç üzerinden yüzde 33.5 oranında prim ödeyecek. Buna göre, sigortalıların tercihleri doğrultusunda beyan edecekleri prime esas kazançlar ne kadar yüksek olursa, aylıkları da o kadar yüksek bağlanacak.
SSK'lıyım. İşverenin benden keseceği prim miktarı artacak mı?
Mevcut uygulamada sigortalılardan yüzde 9 oranında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ve yüzde 5 hastalık sigortası primi olmak üzere toplam yüzde 14 oranında prim kesilmekte. Yeni uygulamada, sigortalıların ödeyecekleri prim oranı yine toplam yüzde 14 olacak. Bunun yüzde 9'u malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, yüzde 5'i de genel sağlık sigortası primi olarak kesilecek.
Halen devlet memuruyum. İleride daha yüksek ünvanlarda görev yapmam durumunda mevcut uygulamada olduğu gibi unvanım, bağlanacak aylığımı etkileyecek mi?
Kanunun yürürlük tarihinden önce iştirakçi olanların bütün hakları mevcut Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre yürütüleceğinden, görev yapılan unvanlara ilişkin emekli aylığına bugün yansıtılan unsurlar, ileride bağlanacak aylıklara da yansıtılacak.
Malullük ve ölüm aylığını hak etmek için aranan süre uzuyor mu?
Mevcut uygulamada malullük sigortasından aylığa hak kazanma koşulu SSK'lılar için 1800 gün veya 5 yıldan beri sigortalı olup en az 900 gün prim, Bağ-Kur'lular için 5 tam yıl hizmet, kamu görevlileri açısından ise 10 tam yıl hizmet süresinin bulunmasını gerektirmekte. Yeni düzenleme ile malullük sigortasından aylığa hak kazanma koşulu en az 10 yıldan beri sigortalı bulunup toplam 1800 gün, sigortalının başkasının bakımına muhtaç olması halinde belli bir sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün prim ödeme şartına bağlandı.
Kız çocuklarına yetim aylığı bağlanması için yaş koşulu getiriliyor mu?
Yeni düzenlemeye göre hak sahibi kız çocukları çalışmamaları ve kendi çalışmalarından dolayı gelir ve aylık almamaları, evli olmamaları şartıyla aylık alıyor. Yaş koşulu kız çocukları için getirilmiyor.
Malul kız çocuklarının aylıkları evlenmeleri halinde kesilecek mi?
Kız ve erkek malul çocukların aylıkları evlenmeleri halinde kesilmeyecek. Ancak, çalışmaları, kendi çalışmalarından gelir/aylık almaları veya maluliyet hallerini yitirmeleri durumunda aylıkları kesilecek.
Dul aylığı alan eşlerin hisseleri yüzde 75'ten yüzde 50'ye düşüyormuş, doğru mu?
Eşlerin aylık oranlarında herhangi bir değişiklik olamayacak. Kanunla, çalışan, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almakta olan dul eşler bu durumda olmayanlardan ayrılıyor. Yani, tek kişi olarak aylık alan, çalışmayan, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan dul eşler yine yine 75 oranında aylık alacaklar.