Şoförken yaptığı fiillerden dolayı imam hatibin atılması hukuka aykırı bulundu

Olay ve iddialar

Davacı hakkında, bayanlar tuvaletinde sigara içtiği, Merkez Kuran Kursuna ait demirbaş eşyaları hurdacıya sattığı, borçlarını ödemediği" yönündeki iddialarda bulunulmuştur.
Görevine son verildiğinden hem Yönetmeliğe hem de bireysel işleme dava açmıştır.

Düzenleme hukuka uygundur.

Kamu görevlisi olarak atanmak için aranan genel şartlar yanında ifa edilecek görevin önem ve özelliği nedeniyle özel şartlar öngörülmesinin; ayrıca, atama için aranan niteliklerin görev sırasında kaybedilmesi halinin kurum disiplinini ve itibarını olumsuz yönde etkileyecek kimi unsurların önleyici ve caydırıcı nitelikleri de gözetilerek idari yaptırıma bağlanmasının, idarenin takdir hakkı kapsamında kaldığı ve kamu hizmetinin gereği gibi yürütülmesi amacına yönelik olduğu açıktır.

Din görevlisinin toplum nezdindeki yeri ve önemi ile ifa edilen görevin sosyal yapıya etkileri gözetildiğinde, Din Hizmetleri Sınıfında görev yapanların, topluma örnek olacak davranışlar içinde olmalarının bekleniyor olması, örnek kişilik özellikleri sergileme sorumluluğu taşımaları, toplumda kabul gören değerlere ters düşmeyen ve inanç, ibadet, ahlak ve davranış bütünlüğüne uygun bir yaşam tarzına sahip olmalarının yürütülen kamu hizmetinin ayrılmaz parçası olması, inanç, ibadet, ahlak değerlerinin yaşama yansıyan yönlerinde örnek olma görevini yüklenmeleri karşısında, bu hizmet sınıfı için yukarıda sözü edilen ve iptali istenen, "Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak." şartının aranmasında, Yönetmeliğin dayanağı ve üst hukuk normu olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'a, hukuka, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.

Davacı bu fiilleri şoför iken işlediğinden görevine son verilemez

Bakılan uyuşmazlıkta; davacının yardımcı hizmetler sınıfındaki şoför görevini ifa ettiği esnada üzerine atılı bulunan ve soruşturma konusu olan eyleminin, daha sonra devam ettiği Din Hizmetleri Sınıfındaki görevi kapsamında görülmek suretiyle anılan Yönetmelikte düzenlenen ortak nitelik şartını kaybettiği yönünde değerlendirilemeyeceği, yürütmekte olduğu (soför) kamu göreviyle, bir başka ifadeyle mesleki faaliyetiyle (Cami imam hatipliği) ilgisinin olmadığı, dolayısıyla ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahisle ağır sonuçlar doğuran bir idari yaptırım niteliğini haiz olan imam hatiplik görevine son verilmesine ilişkin dava konusu . tarih ve . sayılı işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.

DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3723
Karar No : 2022/3766

DAVACI : .
VEKİLİ : Av. .

DAVALI : . Başkanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri .

DAVANIN KONUSU : Kayseri ili Develi ilçesi . Köyü Camii imam hatip olarak görev yapan davacı tarafından

1- 25/10/2011 tarih ve 28095 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin "atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak." şeklindeki 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iptali,

2- Anılan maddedeki düzenlemeye dayanılarak davacının görevine son verilmesine ilişkin Diyanet İşleri Başkanlığının . tarih ve . sayılı işleminin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI:

Husumetli olduğu ve aynı lojmanda oturduğu ... tarafından verilen şikayet dilekçesinde yer alan "bayanlar tuvaletinde sigara içtiği, Merkez Kuran Kursuna ait demirbaş eşyaları hurdacıya sattığı, borçlarını ödemediği" yönündeki iddialarının tamamen asılsız olduğu, bu iddialara ilişkin olayların geçtiği zamanda şoför olarak görev yaptığı, 657 sayılı Kanun'un 98. maddesinin (b) bendi ve Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 5/1-(b). maddesi uyarınca tesis edilen göreve son işleminin, Anayasada yer alan laiklik, din ve vicdan özgürlüğüne ilişkin düzenlemelere aykırılık teşkil ettiği ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI : Dava konusu Yönetmelik hükmünün daha önce Danıştay denetiminden geçtiği ve hukuka uygun bulunduğu, davacının sübut bulan soruşturmaya konu eyleminin niteliği ve yaptığı görevin gereklilikleri dikkate alındığında, atanma sırasında aranan niteliğin kaybedilmesi nedeniyle göreve son verme işleminin hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : .

DÜŞÜNCESİ : Dava konusu yönetmelik hükmünün hukuka uygun olduğu, davanın düzenleyici işlem yönünden reddi ile davacının anılan Yönetmelikte yer alan ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahisle görevine son verilmesine ilişkin işlemin hukuka aykırı olduğu, dava konusu bireysel işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : .

DÜŞÜNCESİ : Dava; 25/10/2011 tarih ve 28095 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin "atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak." şeklindeki 5/1-b maddesinin iptali ile anılan maddedeki düzenlemeye dayanılarak imam hatip olarak görev yapan davacının görevine son verilmesine ilişkin . tarih ve . sayılı işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

657 sayılı Yasanın Devlet memurluğuna alınmada Genel ve Özel Şartları belirleyen 48.maddesinin B/2 bendinde ; "kurumların özel kanun veya diğer mevzuatlarında aranan şartları taşımak" hükmüne yer verilmiştir. Aynı Kanunun 98/b. maddesinde ise; "memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memurlukları sırasında bu şartlardan herhangi birini kaybetmesi hallerinde" Devlet memurlarının memurluğunun sona ereceği belirtilmiştir.

633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 10'uncu maddesinde de, Başkanlık kadrolarına yapılacak atama ve nakil işlemlerine ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüştür.

25/10/2011 tarih ve 28095 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve olay tarihinde yürürlükte bulunan Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 5'inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, bu Yönetmelikte yer alan kadrolara atanacaklarda aranacak genel şartlar içerisinde, "atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan ünvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak" şartı öngörülmüştür. Anılan Yönetmelik 15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 46. maddesiyle yürürlükten kaldırılmış ise de; 5. madde hükmü yeni yönetmelikte de aynen korunmuştur.

657 sayılı Kanununun 36'ncı maddesinde, din hizmetleri sınıfının, özel kanunlarına göre çeşitli derecelerde dini eğitim görmüş olan ve dini görev yapan memurları kapsadığı ifade ettiği belirtilmiş olup, bu sınıfta görev yapan din görevlilerinin kendilerinden beklenen örnek kişilik özelliklerini sergileme sorumluluğunu taşımaları nedeniyle, toplumda kabul gören inanç, ibadet ve davranış bütünlüğü içerisinde aynı zamanda örnek olma görevini de yüklendiklerinden, bu hizmet sınıfı için yukarıda sözü edilen "ortak nitelik" şartının aranılmasının, yapılan hizmetin gereği olduğu sonucuna varılmakla, iptali istenilen düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.
Davanın bireysel işleme ilişkin kısmına gelince;

Dosyanın incelenmesinden; 08/02/1999 tarihinde davalı idare emrine aday imam-hatip olarak atanan davacının, farklı yerlerde imam hatip olarak görev yaptıktan sonra 01/02/2012 tarihinde Niğde İli, . İlçe Müftülüğü emrine şoför olarak atandığı, bu görevde bulunduğu sırada hakkında açılan soruşturma devam etmekte iken Kayseri İli, Develi ilçesi, . Köyü Camiine imam hatip olarak naklen atandığı, hakkında yürütülen soruşturma sonucunda tesis edilen Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Kurulunun . tarih ve . sayılı kararı ile; Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 5/1/b. maddelerindeki "Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unsurlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin işlem törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak" şartını kaybettiğinden bahisle 657 sayılı Kanun'un 98. maddesinin (b) uyarınca davacının görevine son verildiği anlaşılmıştır.
Soruşturma raporunun incelenmesinden, üzerine atılı fiili işlediği anlaşılan ve bu nedenle de Yönetmeliğin 5.maddesinde yer alan itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklindeki ortak nitelik şartını taşımadığı açık olan davacı hakkında tesis edilen işlemde mevzuata ve hukuka aykırılık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :

Kayseri ili, Develi ilçesi, . Köyü Camiinde imam hatip olarak görev yapmakta olan davacının, Niğde ili . ilçe Müftülüğü şoförü olarak çalıştığı 01/02/2012 - 28/02/2013 tarihleri arasında işlediği iddia edilen fiillerden dolayı hakkında merkez camii müezzin kayyımı ... tarafından yapılan şikayet üzerine soruşturma başlatılmıştır.
Soruşturma sonucu düzenlenen . tarihli ve . sayılı soruşturma raporunda özetle; 2012 yılı Ramazan ayında, oruç tutmamasını mubah kılacak bir mazereti bulunmadığı halde, oruç tutmadığını mesai arkadaşlarıyla birçok defa paylaşmak, Merkez Camii'nin bahçesinde ve bayanlar tuvaletinde, Müftülüğün altındaki çay ocağında sigara içmek, oturduğu mahallede insanların göreceği şekilde sigara içmek ve yiyip-içmek suretiyle, halen yürüttüğü göreve atanma şartlarından birisi olan Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde sayılan ortak nitelik şartını görevi sırasında kaybettiğinden bahisle 657 sayılı Kanun'un 98. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca görevine son verilmesinin teklif edildiği, bu teklif uyarınca Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Kurulunun . tarih ve . sayılı kararı ile davacının görevine son verilmesine karar verildiği, bu kararın Diyanet İşleri Başkanlığının . tarih ve . sayılı işlemi ile onaylandığı anlaşılmıştır.
Bunun üzerine davacı tarafından, görevine son verilmesi işlemi ile Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT:

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinin birinci fıkrasının "Özel şartları" belirleyen (B) bendinin (2) numaralı alt bendinde, "Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak" kuralına yer verilmiş; 98. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, "Memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memurlukları sırasında bu şartlardan her hangi birini kaybetmesi", Devlet memurluğunu sonra erdiren haller arasında sayılmıştır.

633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un "Personelin nitelikleri" başlıklı 9. maddesinin ikinci fıkrasında, "Başkanlık personelinin 657 sayılı Kanunda ve bu Kanunda yer almayan diğer nitelikleri ile atanmalarında dini öğrenim şartı arananlara ilişkin ortak nitelikler yönetmelikle düzenlenir." hükmü öngörülmüştür.

15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin "Genel şartlar" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, "Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak" kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Dava, Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin "Genel şartlar" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi yönünden incelendiğinde:

Kamu görevlisi olarak atanmak için aranan genel şartlar yanında ifa edilecek görevin önem ve özelliği nedeniyle özel şartlar öngörülmesinin; ayrıca, atama için aranan niteliklerin görev sırasında kaybedilmesi halinin kurum disiplinini ve itibarını olumsuz yönde etkileyecek kimi unsurların önleyici ve caydırıcı nitelikleri de gözetilerek idari yaptırıma bağlanmasının, idarenin takdir hakkı kapsamında kaldığı ve kamu hizmetinin gereği gibi yürütülmesi amacına yönelik olduğu açıktır.

Din görevlisinin toplum nezdindeki yeri ve önemi ile ifa edilen görevin sosyal yapıya etkileri gözetildiğinde, Din Hizmetleri Sınıfında görev yapanların, topluma örnek olacak davranışlar içinde olmalarının bekleniyor olması, örnek kişilik özellikleri sergileme sorumluluğu taşımaları, toplumda kabul gören değerlere ters düşmeyen ve inanç, ibadet, ahlak ve davranış bütünlüğüne uygun bir yaşam tarzına sahip olmalarının yürütülen kamu hizmetinin ayrılmaz parçası olması, inanç, ibadet, ahlak değerlerinin yaşama yansıyan yönlerinde örnek olma görevini yüklenmeleri karşısında, bu hizmet sınıfı için yukarıda sözü edilen ve iptali istenen, "Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak." şartının aranmasında, Yönetmeliğin dayanağı ve üst hukuk normu olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'a, hukuka, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.

Dava, davacının görevine son verilmesine ilişkin bireysel işlem yönünden incelendiğinde:

Bakılan uyuşmazlıkta; davacının yardımcı hizmetler sınıfındaki şoför görevini ifa ettiği esnada üzerine atılı bulunan ve soruşturma konusu olan eyleminin, daha sonra devam ettiği Din Hizmetleri Sınıfındaki görevi kapsamında görülmek suretiyle anılan Yönetmelikte düzenlenen ortak nitelik şartını kaybettiği yönünde değerlendirilemeyeceği, yürütmekte olduğu (soför) kamu göreviyle, bir başka ifadeyle mesleki faaliyetiyle (Cami imam hatipliği) ilgisinin olmadığı, dolayısıyla ortak nitelik şartını kaybettiğinden bahisle ağır sonuçlar doğuran bir idari yaptırım niteliğini haiz olan imam hatiplik görevine son verilmesine ilişkin dava konusu . tarih ve . sayılı işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin "Genel şartlar" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,

2. Diyanet İşleri Başkanlığının . tarih ve . sayılı dava konusu işleminin İPTALİNE,

3. Dava kısmen iptal kısmen ret ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen .-TL yargılama giderlerinin yarısı olan .-TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, yargılama giderlerinin diğer yarısı olan .-TL'nin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,

4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen .-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, .-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,

5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,

6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 15/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.