TMO, pirinç vurguncularına savaş açtı

Bunu vurguncular istedi yanlarına kâr kalmayacak

Pirinç fiyatında son 6 ayda yaşanan yüzde 130'luk artış sonrası gözler TMO'ya çevrildi

Gülümhan GÜLTEN

TMO GENEL MÜDÜRÜ SERT ÇIKTI: FİYATLARI ARTIRAN BEDELİNİ ÖDEYECEK

Genel Müdür Kemaloğlu eleştirileri yanıtlarken gözdağı verdi: ?Piyasada 100 bin tonun üzerinde pirinç var. Aslında yapılması gereken hiçbir şey yok ama açıklıyorum, madem istiyorlar oyuna giriyoruz. ABD'den pirinç alıp en kısa sürede piyasaya süreceğiz?

Dünyada gıda fiyatlarındaki artışlarla yaşanan karmaşa, Türkiye'de de gözleri Toprak Mahsulleri Ofisi'ne (TMO) çevirdi. Özellikle pirinç fiyatında iç piyasadaki yüzde 100'lere varan artışlar nedeniyle, kurum ?Piyasayı düzenleme görevini yerine getiremiyor? eleştirilerine muhatap oldu. Son günlerde ?pirinçte? yaşanan gerilimin gelecekteki kötü senaryoyla ilgili bir ipucu olduğu endişesi kamuoyunda yayılırken, TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, gelişmelerle ilgili VATAN'ın sorularını yanıtladı.

* Türkiye tarihinde ilk kez ?pirinç? üzerinden kendini sorguluyor. Şuradan başlayalım: Bizim pirinç sıkıntımız var mı yok mu?

Türkiye hiçbir zaman tüketimini tam olarak üretemedi. Ama şu önemli. Türkiye daha önce ürettiği kadar ithalat yaparken bugün üçte biri kadar ithalat yapıyor. Biz 550 bin ton pirinç tüketiyoruz. Bu bizim 150 bin ton ithalata ihtiyacımız var demek. Pirinç üretimimiz 400 bin ton civarında. Çeltik hasatı Ağustos 15'te başlıyor. Bunun bitiminden sonra dönemsel olarak ithalata ihtiyaç duyuyoruz. Bu, işte şu an bulunduğumuz dönem. Ama bu rutin bir şey.

* Bir anda ne oldu peki?

Birincisi dünyada pirinç üretimi artıyor ama ülkelerin gelir seviyesi paralelinde tüketim daha fazla artıyor. İkincisi geleneksel hububat tüketen ülkeler Çin, Hindistan gibi pirince dayalı tüketimden unlu mamullere kayıyor. Üçüncüsü petrol fiyatlarının artışı bir yandan nakliye fiyatlarını artırarak ürünün fiyatını artırıyor, öte yandan alternatif ikame enerji üretme artışı yaratıyor. Mısır enerjide kullanılıyor. Son dönemde buğday fiyatları artınca, bazı ülkeler pirinç üretimini daha çok kendisine kullanmaya ayırdı. İhracatını sınırladı. Bu durum, mal alanının daraldığı, ?İstediğiniz her yerden pirinç bulamayabilirsiniz' havasını yaratmaya gayet müsait bir ortam yarattı.

Psikolojiyle savaş

* Türkiye bu ithalat anlaşmalarını bu saate kadar yapmamış mıydı? Yaptı da bu ithalat anlaşmaları fesh mi edildi? Ne oldu?

Türkiye'nin yolda, gelen malları var. İçerde malı var. Biz geçen hafta sanayicilerle bir toplantı yaptık. 100 bin tonun üzerinde içerde pirinç var. TMO'nun deposunda 50 bin ton çeltik var. Bu 30 bin ton pirinç demek. Yani sanayicilerin TMO'dan satın alınmış, çekilmemiş malı var. Şu an pirinç bulamıyorum, ortada kıtlık var gibi bir şey yok. Yük boşaltmayı bekleyen gemiler var.

Bu yıllık rutin bir iştir. Bu ithalat bizim bilerek yaptığımız bir şey. Uzun yıllardır pirinç fiyatının artmamasının nedeni bu. Şu anda Türkiye'ye 120 bin ton pirinç geldi. Bir kısım gemi yükünü boşaltıyor.

* 30 bin ton daha ithalat yapmamız gerek değil mi?

Hayır. Yeniden bir şey yapılması gerekmiyor. Yeniden ithalat yapmayı gerektirecek bir durum yok. Bakın size açıklıyorum. TMO piyasaya girecek ve madem bunu istiyorlar, biz de piyasaya ilave mal süreceğiz. ABD büyükelçiliğiyle görüştük. ABD'den pirinç alınabiliyor. Biz de alacağız. Bunu piyasa görecek, en kısa zamanda piyasaya ilave mal süreceğiz.

* Ne kadar alacaksınız? Eğer açık yoksa neden ithal edeceksiniz peki?

Ne kadar isterlerse. Biz burada miktarla değil, psikolojiyle savaşıyoruz. Bunun altını özellikle çiziyorum. Şu an piyasanın psikolojisine dayalı bir ithalat hareketimiz var. Hükümet bize bunun kısmi yetkisini verdi. Ayrıca hükümet bize 120 bin ton ithalat yetkisi veriyor. Bakanlar Kurulu'nun gündeminde. Dolayısıyla piyasa nasıl rahatlamak istiyorsa biz o şekilde mal süreceğiz piyasaya.

* Diğer ülkelerin dışarıya pirinç ihracatında kısıt, bir sıkıntı yok mu?

Kesinlikle yok. Burada şöyle bir psikoloji yaratılıyor: ?TMO elindeki çeltikleri piyasayı sattı. Olağanüstü bir dönem yaşanıyor, devletin yapacak bir şeyi yok. Biz bu piyasada istediğimiz gibi bu fiyatı yansıtırız tüketiciye.' Biz piyasayı rahatlatacağız. Yani burada insanlar panik yapıp, önümüzdeki 5 ayda pirinç fiyatları böyle gidecek artacak gibi bir havaya girmesin.

Depolar pirinç dolu ama...

TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, arkadaşımız Gülümhan Gülten'le pirinç dolu depolarda konuştu. Kemaloğlu, ?Haftasonu markete gittim 4 YTL'ye pirinç satılıyor. Biz 1.8 YTL'ye veriyoruz. Çok kötü oldum? dedi.