İptal kararı yine 2'ye karşı 9 oyla alındı
Oya ARMUTÇU/ANKARA
Anayasa Mahkemesi, üniversitelerde türbanın serbest bırakılmasına ilişkin Anayasa değişikliğini, davanın esasına girerek inceledi ve 2'ye karşı 9 oyla iptal etti. Yüksek Mahkeme, esasa girmesinin gerekçesini de "Meclis Anayasa'nın dokunulmaz maddelerini işlevsiz hale getirmeye çalışarak yetkisini aştı. Yetki aşımının tespiti için kaçınılmaz olarak esasa girilir" gerekçesine dayandırarak, yeni bir içtihata imza attı.
ANAYASA Mahkemesi, üniversitelerde türbanın serbest bırakılmasına ilişkin Anayasa değişikliğini iptal etti ve yürürlüğünü durdurdu. Yüksek Mahkeme CHP ve DSP'nin başvurusunun üzerinden 99 gün sonra verdiği iptal kararını, Anayasa'nın 2. maddesindeki "laiklik ilkesine" ve bu ilkenin "Anayasa'nın değiştirilmesi teklif bile edilemeyeceğini" düzenleyen 4. maddesi ile mahkemenin görev ve yetkilerini düzenleyen 148. maddesine dayandırdı. Yüksek Mahkeme, bu kararıyla başta laiklik olmak üzere Anayasa'nın ilk üç maddesinde düzenlenen ve değiştirilmesi teklif edilemeyeceği öngörülen maddelere karşı AKP Hükümeti'nin düzenleme yapması halinde, esasa girerek, iptal edeceği yönünde çok önemli ve yeni bir içtihat oluşturdu.
Yürürlük de durduruldu
İptal kararını piyasalar kapandıktan sonra duyuran Yüksek Mahkeme, gerekçeli karar yazılana kadar "Telafisi güç zararlar doğabileceği" gerekçesiyle bir başka ilke daha imza attı ve yürürlüğü durdurma kararı verdi. İptal ve yürürlüğü durdurma kararıyla, üniversitede türbanla ilgili tartışmalar da noktalandı; üniversitede türbana geçit verilmedi.
7 saatlik maratonu
Yüksek Mahkeme, dün saat 09.30'da CHP ve DSP'nin türban başvurusunu görüşmek üzere toplandı. Heyet, önce Anayasa Mahkemesi Raportörü Doç Dr Osman Can'ın, davanın reddi yönündeki raporunu okudu ve tartıştı. Yüksek Mahkeme, ardından 148. maddeye göre yetkisini görüştü. Başkan Haşim Kılıç ve üye Sacit Adalı, Anayasa'nın 148. maddesindeki, "Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler" hükmü karşısında davanın reddi gerektiğini, aksinin mahkemenin yetkisini aşmak olacağını ifade ettiler.
Kılıç ve Adalı'nın görüşüne karşı çıkan 9 üye, Anayasa'nın 2. maddesindeki, "laiklik ilkesi" ile ilk üç maddesindeki ilkeleri ve en başta laikliğin değiştirilemesinin teklif bile edilemeyeceğini düzenleyen 4. maddeyi işlevsiz kılacak başka maddelerdeki değişikliğin, "Yasama organının yetki aşımı" olduğunu belirttiler. Anayasa'nın 10 ve 42. maddelerinde yapılan ve üniversitelerde türbanı serbest bırakmayı hedefleyen değişiklikte, "Yetki aşımı" olduğunu savundular. Bu şekilde yapılan düzenlemenin "şekil aykırılığı oluşturacağı" ve böyle bir şekil aykırılığının tespiti için kaçınılmaz olarak esasa girileceğini dile getirdiler. Mahkeme böylece, yetkisinin sınırlarını aşmadığını ve şekilden esasa girmek zorunda kaldığını kayda geçirdi. Üyeler, "Şekilden esasa gitme" olarak değerlendirdikleri bu görüşü şöyle savundular: "Yapılan düzenleme Anayasanın 2. maddesinin arkadan dolanılmasıdır. İkinci madde, dördüncü madde 'Değiştirilmesi teklif bile edilemeyen maddeler" kapsamındadır. Dolayısıyla şekil yönünden bunun içine girilip, esasına bakılabilir ve iptali oylanabilir."
Dört satırlık açıklama
7 saatlik görüşmenin ardından Anayasa Mahkemesi tarihi kararını, saat 17.15'te dört satırlık bir açıklama ile kamuoyuna duyurdu: "9.2.2008 günlü 5735 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına dair Kanun'un 1. ve 2. maddeleri, Anayasa'nın 2, 4. ve 148. maddeleri gözetilerek iptal edilmiştir. Ayrıca yürürlüğü de durdurulmuştur."
9'a karşı 2 oyla iptal
Tartışmaların ardından oylamaya geçildi. 11 üyeden 9'u iptal, 2'si ret oyu kullandı. Böylece türban düzenlemesi iptal edildi. Kılıç ve Adalı ret oyu verirken, Osman Paksüt, Ahmet Akyalçın, Mehmet Erten, Fulya Kantarcıoğlu, Serruh Kaleli, Serdar Özgüldür, Necmi Özler, Şevket Apalak ve Ayla Perktaş, iptal yönünde oy kullandı.