Başbakan, Bakan ve bürokratlara kötü haber
Turan GÜLTEKİN/İZMİR,
Kusurlarından ötürü devletin ödediği tazminatlar kendilerinden alınacak.
KAMU görevlilerinin yaptığı hatalı işlemler nedeniyle devlet tarafından ödenen tazminatların, hatayı yapan görevlilere rücu edilmesininin (yönlendirilmesinin) yolu açıldı.
Bergamalı 10 yurttaşın Ovacık altın madeni hakkında yargı kararlarının uygulanmaması nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) açtıkları davadan kazandıkları 30 bin Euro tazminatın, Başbakandan daire müdürlerine kadar madene izin verenlere rücu edilmesi için açtıkları davada Danıştay 5'inci Dairesi, ?Kamu görevlilerinin hukuka aykırı eylem ve işlemlerinden ve kendi kusurlarından doğan zararı toplum ödemek zorunda değildir? kararı verdi. Davayı reddeden Ankara 2'inci İdare Mahkemesi'nin Danıştay'ın verdiği karara uyması durumunda 55, 56, 57, 58 ve 59'uncu Hükümetlerde görev alan Başbakanlar, hükümet üyeleri ve madene izin veren 720 kamu görevlisi, daha sonra açılan davalarla 2 milyon YTL'yi bulan tazminatı ödemek durumunda kalacak.
Bergama eski Belediye Başkanı Sefa Taşkın ve 9 arkadaşı, İzmir'in Bergama İlçesi'ne bağlı Ovacık Köyü'nde işletilmek istenilen altın madeni hakkında yargı kararlarının uygulanmadığını ileri sürerek AİHM'e Türkiye Hükümeti aleyhine dava açtı. Davayı gören AİHM, Taşkın ve arkadaşlarını haklı bularak Türkiye Hükümeti'ni kişi başı 3 bin Euro'dan toplam 30 bin Euro manevi tazminat ödemeye mahkum etti. AİHM'nin hükmettiği tazminat miktarı Hazine tarafından Taşkın ve arkadaşlarına ödendi. Tazminatın Hazine tarafından ödenmesinin ardından, Bergama köylülerinin avukatı Senih Özay, Hazine'den ödenen tazminatın madenin çalışmaya başladığı 1998 yılından bu yana görev yapan TC Hükümetleri'nin başbakanları, Çevre ve Orman, Sağlık Bakanları başta olmak üzere tüm kabine üyeleri, müsteşarlar, müsteşar yardımcıları, genel müdürler ve yardımcıları, daire müdürleri ve müdür yardımcıları, valiler, il müdürleri kısacası madenin çalışmasında imzası bulunan tüm kamu görevlilerine rücu ettirilmesi (yönlendirilmesi) için Ankara İdare Mahkemesi'ne başvurdu. Davayı inceleyen Ankara 2'inci İdare Mahkemesi, devlet tarafından ödenen bir tazminatın rücu edilmesi için yurttaşların dava açma ehliyeti olmadığı gerekçesiyle davayı reddetti.
DANIŞTAY: ZARARI KAMU ÖDEMEK ZORUNDA DEĞİL
Ankara 2'inci İdare Mahkemesi'nin davayı reddetmesinin ardından Taşkın ve arkadaşları Danıştay'a temyiz başvurusunda bulundu. Davayı görüşen Danıştay 5'inci Dairesi, kusurlu bulunan kamu görevlilerinin doğacak tazminatları ödemesi gerektiği anlamına gelen bir karar verdi. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 13'üncü Maddesi uyarınca kurumun, kamu görevlisinin kusurlarından doğan tazminatı personele rücu etme hakkının bulunduğunu bu mekanizmanın ancak kişinin belirgin kusurunun bulunduğu işkence, kötü muaemele ve insanlık dışı muamele sonucu işletildiği belirtilen kararda şöyle denildi:
?Rücu kurumunun işletilmesi, kamu görevlisinin kişisel kusurunun doğurduğu zararın yine kendisi tarafından karşılanmasını ve yargı kararının uygulanmaması ya da etkisiz bırakılması gibi hukuka aykırı eylem ve işlemlerden titizlikle kaçınmasını amaçlar. İdarenin bunu yapmadığı durumlarda, yurttaşın bunu sağlamak amacıyla idareye başvurmasının önünde bir engel yoktur. Mahkemece hükmedilen tazminatın devlet tarafından ödenmesi, yükün toplum üzerine bırakılması anlamına gelmektedir. Kamu hizmeti görevlilerinin hukuka aykırı eylem ve işlemlerinden ve kendi kusurlarından doğan zararları toplum ödemek zorunda değildir.?
Danıştay 5'inci Dairesi, Ankara 2'nci İdare Mahkemesi'nin davayı ehliyet yönünden reddedemeyeceğini belirterek yeniden görüşülmesini istedi.
?KARAR, BÜROKRATLARI HİZAYA SOKACAK'
Danıştay 5'inci Dairesi'nin verdiği kararı değerlendiren Bergama köylülerinin avukatı Senih Özay, davanın Ankara 2'inci İdare Mahkemesi tarafından yeniden görüşüleceğini, idare mahkemesinin Danıştay'ın kararına uyabileceğini, uymaması durumunda davanın Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu'na gideceğini söyledi. Kararın hukuk devleti olan Türkiye'de başta hükümet olmak üzere tüm bürokratları hizaya sokacak nitelikte olduğunu belirten Özay şöyle konuştu:
?Ankara 2'nci İdare Mahkemesi'nin, Danıştay 5'inci Dairesi'nin kararına uyması durumunda 1998 yılından bu yana Türkiye Cumhuriyeti'ne başbakanlık yapmış Mesut Yılmaz, Bülent Ecevit, şu anda Cumhurbaşkanı olan Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan ile birlikte 55, 56, 57, 58 ve 59. hükümetlerde bulunan bakanlar, altın madeni şirketinin her zaman ifade ettiği gibi çalışmalarını sağlayan izinlerde imzası bulunan yaklaşık 720 kişi, dönemin İzmir Valileri ve il müdürleri tazminat ödemek zorunda kalacaklar.?
TAZMİNAT BEDELİ 2 MİLYON YTL
Danıştay 5'inci Dairesi'nin, Bergama eski Belediye Başkanı Sefa Taşkın ve 9 arkadaşı için AİHM'ye açılan ilk dava için karar verdiğini hatırlatan Özay şöyle devam etti:
?Bu on kişi AİHM'den manevi tazminat kazanınca, 275 Bergamalı da aynı davayı açtı ve aynı tazminatı kazandı. Tazminat bedeli yaklaşık 2 milyon YTL ediyor. Karar kesinleşirse bu para bu kişiler arasında bir şekilde ödenecek. Umarım bundan sonra hukuka aykırı bir karar veren, işlem yapan bürokratlar, bu işlemlerinin sonucunda ceplerinden para çıkacağını düşünerek geri adım atarlar. Çünkü sadece devletten para almak hukuksuzluğu önlemiyor. Bürokratların ceplerinden para çıkabileceğini bilmeleri bir şekilde hizaya gelmelerini sağlayabilir.?