Tansiyonu ayarlarken ?kalp krizi' geçirmeyin
Dr. Murat Kınıkoğlu'nun yazısı
Tansiyon ilaçlarına dikkat... Atenolol veya betabloker grubu içerisinde yer alan bazı ilaçlar kalp yetmezliği ve felç geçirme riskini artırıyor
Son aylarda tüm dünyada ve Türkiye'de de çok kullanılan bir tansiyon ilacının zararlı etkileri konuşuluyor. Tansiyon yüksekliğinin tedavisinde kullanılan bu ilaçların (Atenolol grubu -Tensinor, Tenoretic, Nortan, Atexol başta olmak üzere beta blokerler) kalp krizinden ölümleri artırdığı gösterildi. Yalnız onla kalsa iyi betabloker grubu bu ilaçlar, kullanan insanların toplam yaşam süresini kısaltıyor, kalp yetmezliği ve felç geçirme riskini artırıyorlar. (J Am Coll Cardiol. 2008;52.)
Cardiff'deki Wales Kalp Enstitüsü'nden Prof. John Cockcroft'a göre tüm betablokerler değil sadece atenolol sonuçtan sorumlu ama genel yaklaşım benzer tüm beta blokerlerin aynı zararlı etkiyi yapabileceği şeklinde. Amerika ve İngiltere'de tedbirler alındı ancak Türkiye'de henüz etkili bir duyuru yapılmadı. Şu anda ülkemizde on binlerce kişi, yüksek tansiyonlarını düşürmek için aslında zararlı olan bu ilaçları kullanıyor. Tansiyon hastası olup, ilaç kutusunun üzerinde atenolol veya betabloker yazan hastaların bu yazıyı doktorlarına göstermelerinde fayda var. Dikkat!.. Hastaların ilaçlarını kendi başlarına değiştirmemeleri veya kesmemeleri çok önemli... Bu grup ilaçlar bazı aritmi türlerinde ve kalp yetmezliklerinde faydalı olabiliyorlar.
Biz doktorlar uluslararası dev ilaç firmalarının ellerinde oynattığı kuklalar gibiyiz. Hastalarınıza ?şu ilacı verin', ?bu hastalığa iyi gelir' diyorlar, veriyoruz. ?Sakın bu ilac yazmayın, şu organa zararı olur' diyorlar kesiyoruz. Güya firmalar bizleri ilaçların etkisi konusunda ikna etmek için çeşitli araştırmalar yapıyor. Buna karşılık gün geliyor hararetle tavsiye edilen her derde deva ilacı ?çok zararlıymış, özür dileriz' diyerek piyasadan çekip yerine başka bir ilaç öneriyorlar. Tıbbın ilerlediği, her geçen gün yeni yeni buluşlar yapıldığı bu nedenle daha iyi, daha etkili ilaçların çıkacağı gerçeğini kabul ediyorum ama 30 yıl boyunca ?ak' dediğimiz şeye ?kara' demekten, hastalarımızdan tekrar tekrar özür dilemekten bıktık.
30 yıldır kullandığımız hayat kurtaran betablokerler neden birdenbire katil oldu?
Kalp hızı üzerinde etkili olmayan yeni jenerasyon ilaçların piyasaya verilmesinin, firmaların patenti kendilerine ait ilaçların satışını artırmak istemesinin rolü olabilir. Sebep ne olursa olsun son araştırmaların ışığında, hastalarına yüksek tansiyon nedeniyle atenolol grubu betabloker veren doktorların tedavilerini gözden geçirmelerinde fayda var.
Hekimler tıptaki yenilikleri mesleki kongrelerden takip ediyorlar ancak doktorların hepsinin bu tip toplantıları takip edebildiğini söyleyemeyiz. Sağlık Bakanlığı'nın tıp fakülteleri ile işbirliği yaparak mezuniyet sonrası eğitim organizasyonları yapması, tıptaki yenilikleri internet ortamında doktorlara duyuracak etkili bir bilgi ağı kurması çok önemli.
Atenolol ?ilk seçenek' değil
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden, Prof. Dr. Sadi Güleç, atenolol grubu ilaçların tansiyon düşürme konusunda faydasının diğer ilaçlara kıyasla daha az olması nedeniyle, ilk seçenek olamayacağını belirterek, ?Tansiyon hastası, ilaç kullanmak zorunda. Kalp-damar ve tansiyon problemi varsa atenolol çok iyi. Ancak değişik durumlarda, mesela çarpıntısı ve tansiyonu varsa bu ilacı kullanan kimseler doktoruna gidip, devam edip etmeyeceğini ya da ilaçlarını değiştirmeleri gerekiyor mu diye sorsunlar? diye konuştu.
Doz ayarlaması yapıyoruz
İstanbul Üniversitesi Cerrahapaşa Tıp Fakültesi-Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Keleş, aynı düşüncede olmadığını belirterek, ?Bu ilaçlar, elimizdeki en güvendiğimiz ilaçlar sıfında. Kalp krizi ve kalp yetmezliğinde doz ayarlaması yaparak rahatlıkla verebiliyoruz. Hayat kurtarıcı olduğuna inanıyoruz. Bu ilaçlar, hâlâ kullanılıyor. Yerinde ve dozunda kullanıldığında önemli bir ilaç. Öncelikle, hipertansiyon, kalp yetmezliği olgularında kullanılıyor. Kalp krizi engelleme yönü var, ritm bozuklukları rahatlıkla kulla-nabiliyoruz.?