Komşulara gerekli saygıyı göstermeyen kiracının sözleşmesi feshedilebilecek.
TBMM Adalet Komisyonu, 649 maddelik Türk Borçlar Kanunu Tasarısı'nın, kiracı-ev sahibi ilişkileri konusunda yeni düzenlemeler içeren maddelerini görüşmeye başladı.
Bugünkü çalışmasına, tasarının, "mal değişim sözleşmesi"ni düzenleyen 281'inci maddesinden başlayan komisyon, bağışlama sözleşmesine ilişkin maddeleri de kabul ettikten sonra, kiracı-ev sahibi ilişkisi konusunda yenilikler içeren bölüme geçti.
Komisyon, kira sözleşmeleriyle 298'inci maddeden başlayan bu bölümde, 24 maddeyi kabul ederek, 322'nci maddeye geldi.
Kiracının korunması ilkesi doğrultusunda hazırlanan, konut ve işyerini kiraya verenlerin menfaatlerinin de gözetildiği tasarının kabul edilen maddelerine göre, mal sahibi, kiralık yeri kararlaştırılan tarihte, sözleşmede amaçlanan kullanıma elverişli bir durumda teslim etmekle yükümlü olacak.
Kiralık yerle ilgili zorunlu sigorta, vergi ve benzeri yükümlülükleri mal sahibi karşılayacak.
Kiraya veren, sözleşmede aksi öngörülmemişse, kiralananın kullanımıyla ilgili olmak üzere, kendisi veya üçüncü kişi tarafından yapılan yan giderlere katlanacak. Buna göre, mal sahibi, kiraya verdiği konutta sürekli rutubet oluşması gibi durumlarda, bunun giderilmesinden sorumlu olacak.
Kiracı, mal sahibinden kiralanan yerle ilgili ayıbın uygun bir sürede giderilmesini isteyebilecek. Bu sürede ayıp giderilmezse kiracı, bu ayıbı mal sahibi adına gidertebilecek ve bundan doğan alacağını kira bedelinden kesebilecek. Ayıbın verilen sürede giderilmemesi durumunda, kiracı sözleşmeyi feshedebilecek.
Kira sözleşmesinin imzalanmasından sonra kiralanan yer herhangi bir nedenle el değiştirirse, yeni malik kira sözleşmesinin tarafı olacak. Kiracı, aksine sözleşme ve yerel adet olmadıkça, kira bedelini ve gerekiyorsa yan giderleri, her ayın sonunda ve en geç kira süresinin bitiminde ödeyecek.
Kiracı, kiralanan yerin tesliminden sonra hemen ödenmesi gereken kira bedelini veya yan gideri ödemezse, mal sahibi yazılı olarak bir süre verecek. Bu süre içinde de ödenmezse mal sahibi, sözleşmeyi feshedeceğini kiracıya bildirecek.
Kiracıya verilecek süre en az 10 gün, konut ve işyeri kiralarında ise en az 30 gün olacak. Süre, yazılı bildirimin yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlayacak.
Komşuya saygı
Kiracı, kiralanan yeri, sözleşmeye uygun olarak özenle kullanacak ve komşulara gerekli saygıyı gösterecek. Kiracının bu yükümlülüğüne aykırı davranması durumunda kiraya veren, en az otuz gün süre vererek, durumunu düzeltmesi için ihtarda bulunacak.
Ancak, kiracının davranışları komşular tarafından çekilmez hale gelirse, ev sahibi yazılı bildirimle sözleşmeyi hemen feshedebilecek. Buna göre, uyarıya rağmen yüksek sesle müzik dinleyen, gürültü patırtı, balkonda mangal yapan kiracının sözleşmesi iptal edilecek.
Temizlik ve bakım giderleri
Kiracı, kiralanan yerin olağan kullanımı için gerekli temizlik ve bakım giderlerini ödemekle yükümlü olacak.
Mal sahibi, konut veya işyerinde kira sözleşmesinin feshini gerektirmeyen ve kiracıdan katlanması beklenebilecek olan yenilik ve değişiklikler yapabilecek.
Değer artışının karşılığını isteyemeyecek
Kiracı da ev sahibinin yazılı rızasıyla konut veya işyerinde yenilik ve değişiklikler yapabilecek. Kiracı, aksine yazılı bir anlaşma yoksa, kiraya verenin rızasıyla yaptığı yenilik ve değişiklikler dolayısıyla kiralananda ortaya çıkan değer artışının karşılığını isteyemeyecek.
Ev sahibi - kiracı milletvekili
AK Parti Kastamonu Milletvekili Hakkı Köylü, "kiraya verenin, yan giderlere katlanmasına" ilişkin düzenlemenin, mahkemelerin elini kolunu bağlayacağını, iş yükünü artıracağını ileri sürerek, kiracılar aleyhine sonuç doğuracağını savundu.
Köylü, ev sahibi olan milletvekilleri ile kiracı olan milletvekillerinin, farklı görüşler ortaya koyduğunu iddia etti. Buna tepki gösteren Komisyon Başkanı Ahmet İyimaya, "Lütfen. Siz deneyimlisiniz. Buradaki arkadaşlar kişisel konumlarını hukuk normuna yansıtmaz. Gözleminiz yanlış" dedi.
Depozito 3 aylık kira bedelini geçemeyecek
Öğleden sonraki oturumunda, kiracı-ev sahibi ilişkisini düzenleyen bölüm üzerindeki görüşmelerine devam eden Komisyon, günün sonunda tasarının 345. maddesine geldi.
Kiracının korunması ilkesi doğrultusunda hazırlanan, konut ve iş yerini kiraya verenlerin menfaatlerinin de gözetildiği tasarının kabul edilen maddelerine göre, kiracı, mal sahibinin yazılı rızasını almadıkça kira ilişkisini başkasına devredemeyecek. Ancak kiraya veren, işyeri kiralarında "haklı bir sebep olmadıkça" bu rızayı vermekten kaçınamayacak.
Kiracı, sözleşme süresine veya fesih dönemine uymaksızın kiralanan yeri geri verirse, kiralananın benzer koşullarla kiraya verilebileceği makul bir süre ödeme yapmakla sorumlu tutulacak. Yeni kiracı bulunması durumunda, kiracının kira sözleşmesinden doğan borçları sona erecek.
Kiracı, kiralanan yeri ne durumda teslim almışsa, kira sözleşmesinin bitiminde o durumda geri verecek. Ancak, kiracı sözleşmeye uygun kullanım dolayısıyla kiralananda meydana gelen eskimelerden ve bozulmalardan sorumlu olmayacak.
Kiraya veren, kiracının sorumlu olduğu eksiklikleri ve ayıpları hemen yazılı olarak bildirecek. Bu bildirim yapılmazsa, kiracı her türlü sorumluluktan kurtulacak. Ancak, teslim alma sırasında olağan incelemeyle belirlenemeyecek olan eksikliklerin ve ayıpların varlığı halinde kiracının sorumluluğu devam edecek. Kiracı, sözleşmede aksi öngörülmedikçe ısıtma, aydınlatma ve su gibi kullanma giderlerini karşılayacak.
Konut ve çatılı işyerlerinde, mal sahibine verilen depozito miktarı, 3 aylık kira bedelini aşamayacak. Güvence olarak para verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, mal sahibinin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatıracak. Güvence senetleri ise bankaya depo edilecek. Banka güvenceleri ancak, iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesi ya da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilecek.