Bürokrasi 2009'dan sonra tuş olacak
Türkiye'de yıllardır ağır işlemekle eleştirilen bürokrasiyi aşacak e-Devlet Kapısı nihayet açıldı. Ancak, kamu hizmetlerini elektronik ortama taşıyan www.turkiye.gov.tr sitesindeki uygulamaların yetersizliği dikkat çekiyor.
Sitede yer alan 'Sınav sonucunu öğrenme', 'SSK hizmet dökümü' gibi işlemler, daha önce e-imzaya gerek olmadan da yapılabiliyordu. Vatandaşın uzun zamanını alan pasaport işlemlerinin sanal ortama taşınması için ihale 2009'da yapılacak. İnternetten adliye işlemlerinin takibi de ancak gelecek yıl mümkün olacak.
21 kamu kurumuna hizmetlerini elektronik ortamda verme imkânı sunan e-Devlet Kapısı Projesi ile birlikte, 5 yıldır üzerinde konuşulan e-devlet dönüşüm süreci kurumların ve vatandaşın 'hizmetine' girmeye başladı. Dileyen herkes şifre, elektronik imza ve mobil imzadan oluşan 3 farklı yöntem sayesinde e-Devlet Kapısı'ndan geçebiliyor. Bu hizmeti haziran ayında duyurarak rakiplerinin bir adım önüne geçen Turkcell, 75 bin kişiyi devlet kapısından sokmayı başardı. Avea tarafından da verilmeye başlanan uygulamaya, özellikle gümrük müsteşarları yoğun ilgi gösteriyor. Bu sayede Dış Ticaret Müsteşarlığı, gümrük işlemlerinde 50 milyar yeni lira tasarruf bekliyor. www.turkiye.gov.tr sitesinin sunduğu rahatlığa dikkat çeken E-Güven Genel Müdürü Can Orhun, önemli bir hatırlatmada bulunuyor: "Şifreler, yalnızca e-Devlet Kapısı uygulamalarında kullanılabiliyor. Oysa Türkiye'nin e-devlet dönüşüm sürecini hızlandırmak üzere bugün Sanayi Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü, Adalet Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı gibi kurumlar uygulamalarında e-imza kullanımını zorunlu kılıyor."
Şifreler PTT şubelerinde veriliyor
Başbakan Tayyip Erdoğan'ın geçen perşembe günü açılışını yaptığı www.turkiye.gov.tr sitesine erişimde Türkçe karakter sorunu yaşanmıyor. Ancak, birçok işlem için şifre gerekiyor. Şifre PTT'den bir günde, evden ise bir haftada alınıyor. Fakat, PTT şubelerine giderek bizzat başvuruda bulunmak ve şifre almak isteyen kişilerin uzun kuyruklarla karşılaşma ihtimalleri var. Bir hafta ila 10 gün süre zarfında şahıslara ulaştırılan şifreler, yalnızca e-Devlet Kapısı uygulamalarında kullanılabiliyor. E-Güven Genel Müdürü Can Orhun, vatandaşların uzun kuyruklarda beklemelerini önlemeye yönelik e-Devlet Kapısı Projesi'nin başarıya ulaşabilmesi için e-imzanın bir gereklilik olduğuna inanıyor. Orhun, e-imza sahibi olmak isteyen kullanıcılara yerinde kimlik kontrolü ve yerinde kurulum hizmeti verdiklerini ve onları iş yoğunluğu sırasında bizzat başvuru ve noter onayı zahmetlerinden kurtardıklarını söylüyor.
Dünyada ilk olarak kullanıcıların hizmetine kanunî olarak ıslak imzaya eşdeğer elektronik imza uygulamasını sunan Turkcell, hizmeti beş bankanın işbirliği ile internet bankacılığı alanında başlattı. Kısa sürede 13 bankaya yayılan uygulama, kamuda, belediyecilik ve bankacılık alanlarında ATM'lerden kartsız para çekme, kredi onayı gibi e-imzalı posta, e-dosya, e-satın alma alanlarında da kullanılmaya başlandı. Turkcell yetkilileri, bireysel işlemlerde de M-İmza'yı zenginleştirdiklerini belirterek, Kale Kilit'in M-İmza ile açılan kapı üretmeye başladığına dikkat çekiyor. Kullanıcı sayısının 75 bine ulaştığını açıklayan şirket yetkilileri, gümrük beyannamelerinin internet üzerinden verilmesi, Aile Hekimliği Bilgi Sistemi'nde hasta verilerine erişim ve marka ve patent başvurularının cep'ten imzalandığını ifade ediyor.
Sanal devlet kapısından üç yöntemle girilebiliyor
Şifre ile giriş: Elektronik hizmetlere (e-hizmetler) erişim için, kişiye tahsis edilmiş şifre kullanılıyor. Şifre almak için herhangi bir PTT şubesine başvurulabiliyor. Şifre temin edildikten sonra elektronik hizmetlere erişebilmek için TC kimlik numarası ve alınmış şifreyle sisteme giriş yapılması gerekiyor. PTT Genel Müdürlüğü'ne bağlı ofislerden şahsen başvuruyla alınabilecek kişiye özel şifre, e-Devlet Kapısı'nda sunulan hizmetlerden faydalanmak isteyen vatandaşlara özel olarak oluşturulacak bir şifre. Bunun için vatandaşlar en yakın PTT ofisine gidip, kendilerine özel şifrelerini TC kimlik numaralarını ibraz ederek alabilecek. Şifrenin bedeli 320 yeni lira.
E-İmza ile giriş: Giriş işlemi, belirli firmalardan edinilen elektronik imza sertifikasıyla gerçekleştirilebiliyor. E-imza için kişinin bilgisayarında bir programın yüklü olması, daha sonra da sisteme kayıt olması gerekiyor. Ekrandaki alanlara TC kimlik numarası ve e-imza şifresi girilerek e-Devlet Kapısı'ndan giriliyor. 5070 sayılı Elektronik İmza Yasası uyarınca Telekomünikasyon Kurumu'na bildirimini yapmış ve Türkiye'de bu hizmeti vermeye yetkili 'elektronik sertifika hizmet sağlayıcılar'a başvuruyla alınabilen, ıslak imza yerine geçen kimlik tanımlama aracı. E-İmza, Türkiye Bilişim Vakfı ve Siemens Business Services tarafından kurulan E-Güven üzerinden Nitelikli Elektronik Sertifika Ön Başvuru Formu ile satın alınabiliyor. Ücretsiz bir hizmet olmayan E-İmza, www.e-guven.com adresinde bulunan 'online başvuru' formu doldurularak yapılan ödemenin ardından, müracaat E-Güven yetkilileri tarafından inceleniyor. İncelemenin ardından hazırlanan kurulum paketi adrese gönderiliyor. Paketin alınmasından sonra en geç beş gün sonra bir teknisyen, randevuyla başvuru sahibinin evine geliyor ve kimlik doğrulamasının akabinde kurulumu gerçekleştiriyor. Nitelikli Elektronik Sertifika'nın yıllık 110 yeni liralık bedeline ek olarak kurulum, akıllı çubuk, akıllı kart ve okuyucusu ile kurulum hizmeti de istenmesi halinde 319 yeni lira ödenmesi gerekiyor. Kurulum hizmeti alınmadığında ise bu rakam 218 yeni liraya düşüyor.
M-İmza ile giriş: Ekrandaki alanlara TC kimlik numarası, GSM numarası ve operatör bilgisi giriliyor. Cep telefonunda mobil imza şifresi soran bir ekran beliriyor. Şifre girilip onaylandığında e-devlet'e giriş yapılıyor. Türkiye'de Avea ve Turkcell tarafından dağıtılan Mobil İmza (M-İmza), kurumların servislerine SMS yollayarak, internet üzerinden ya da müşteri hizmetlerinin sunulduğu ofislerden alınabiliyor. Ancak kullanıcıların mobil imza almadan önce cep telefonlarının ve SIM kartlarının uyumluluğunu kontrol etmeleri gerekiyor. Mobil imza da, elektronik imza gibi ücretli bir servis ve aktivasyonu bir hafta sürüyor. M-İmza'nın ücretlendirmesi biraz daha düşük. Turkcell, kullanıcılarına iki seçenek sunuyor: İşlem başına 1 SMS ya da 2 kontör, aylık sınırsız işlem için faturalı hatlardan 5 yeni lira, kontörlü hatlardan ise haftada 10 kontör talep ediyor. Avea ise aylık olarak 4 yeni lira bedelle mobil imza servisini kullanıcılarına sunuyor.
Zeliş Y. Arslan