İstanbul Üniversitesinden losemili hastalara kötü haber

İstanbul Üniversitesi (İÜ) İstanbul Tıp Fakültesi Kemik İliği Bankası Başkanı Prof. Dr. Mahmut Çarin, Türkiye'de bağış olayına çok fazla ilgi gösterilmemesi ve kurum olarak yaşadıkları maddi sıkıntıların, verici sayısının arttırılması önündeki en büyük engeller olduğunu bildirdi. Kemik İliği Bankası'nın, bu yıl için istenilen 2 bin 500 yeni gönüllü vericiyi bulamaması halinde uluslararası faaliyetlerinin askıya alınacağı uyarısında bulunan Prof. Dr. Çarin, "Bu karar, şu an için aile dışı kemik iliği bekleyen 400'ün üzerinde Türk hasta ve diğer ülkelerde yaşayan 900 Türk ve yabancı hastaları bir bakıma akıbetiyle başbaşa bırakacaktır" dedi.

Prof. Dr. Mahmut Çarin, İHA muhabirine yaptığı açıklamada, İstanbul Tıp Fakültesi'ne bağlı olarak 1998'de yaklaşık 400 verici ile hizmet vermeye başlayan Kemik İliği Bankası'nın, 2004 yılı itibariyle verici sayısının 26 bin civarında olduğunu söyledi. Kemik İliği Bankası'nın, 1999'dan beri BMDW (Bone Marrow Donor Worldwide-Dünya Kemik İliği Bankası) üyesi olduğunu ifade eden Prof. Dr. Çarin, "Dünya Kemik İliği Bankası, 39 ülkeden 53 ayrı Kemik İliği Bankası ve 36 Kordon Kanı Bankası'na kayıtlı 9 milyon 122 bin 656 gönüllü vericiden oluşan büyük bir havuzdur. Bu havuzun üyesi olması sıfatıyla İstanbul Tıp Fakültesi Kemik İliği Bankası, hastalarına uygun verici bulabilmek için yararlanabilmekte ve kendi kayıtlarında bulunan vericileri bu havuza dahil ederek dünyada kemik iliği nakli bekleyen hastalar için bir umut ışığı olma görevini sürdürmektedir" diye konuştu.

"TÜRKİYE'DE VERİCİ SAYISI AZ"
Prof. Dr. Mahmut Çarin, Kemik İliği Bankası'na kayıtlı 26 bin verici sayısının, diğer ülkelerle kıyaslandığında çok yetersiz olduğunu vurgulayarak, "Örneğin 500 bin nüfuslu Güney Kıbrıs'ta 100 binin üzerinde kemik iliği vericisi bulunmaktadır. Bu rakam, her 5 kişiden 1'inin Kemik İliği Bankası'na üye olduğu anlamına gelmektedir. ABD'de bu sayı 3 milyonda 5 bin, Almanya'da 1 milyonda 800 bindir. Türkiye için öngörülen sayı 100 bin kadardır. Almanların bankasının 1 milyon üyesi var, her ay 70 hastaya kemik iliği nakli yapıyorlar" dedi.

Lösemi hastalığının ve kemik iliği nakline ihtiyaç duyan diğer tüm hastalıkların büyük hızla arttığı göz önüne alındığında, bu hastalıklarla savaşan Türk hastalara yardım şanslarının çok sınırlı kaldığını anlatan Prof. Dr. Çarin, "Çünkü üye sayımızı arttırmamız gerekir. Ama şu an itibariyle biz iyi bir üye değiliz. Üye sayısının artması için hem vericiye hem de malzeme alacak bağışa, paraya ihtiyaç var. Para vermesinler, malzeme de alınsa da bizim için yeterlidir" diye konuştu.
Prof. Dr. Mahmut Çarin, İstanbul Tıp Fakültesi Kemik İliği Bankası'na yurt içi ve yurt dışından toplam 829 hastanın başvuruda bulunduğunu ve bugün için acil olarak kemik iliği nakli bekleyen 500'ün üzerinde hastaya uygun dokulu verici aranmaya devam edildiğini kaydederek, "Biz 2000 yılından bu yana 6 nakil yaptık. 3 tane daha hazırlıyoruz. 2 tane dışarıya verdik. Toplam 11. neticede dönüyor. 26 binde bu böyle dönüyor. 200 bin olsa çok daha fazla dönecek" dedi.

'GÖNÜLLÜ VERİCİ' ÇAĞRISI
Prof. Dr. Mahmut Çarin, tüm dünyada kemik iliği bankaları verici sayılarını hızla arttırırken, Türkiye'de bağış olayına çok fazla ilgi gösterilmemesi ve Kemik İliği Bankası'nın yaşadığı maddi sıkıntıların, verici sayısının arttırılması önündeki en büyük engeller olduğunu ifade ederek, "2004 Ekim ayında ABD'de Minneapolis'te yapılan Dünya Kemik İliği Bankaları toplantısında İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kemik İliği Bankası'nın bu yıl için istenilen 2 bin 500 yeni gönüllü vericiyi bulamaması halinde uluslararası faaliyetlerinin askıya alınacağı bildirilmiştir. Bu karar, şu an için aile dışı kemik iliği bekleyen 400 üzerinde Türk hasta ve diğer ülkelerde yaşayan 900 Türk ve yabancı hastaları bir bakıma akıbetiyle başbaşa bırakacaktır" dedi.

Kemik iliği nakli masraflarının ülkeye göre değiştiğini söyleyen Prof. Dr. Çarin, "Türkiye'de 10-30 bin Euro arasında tutan nakil işlemleri, yurt dışında 120-150 bin Euro'ya kadar yükselmektedir. Bir Türk hastaya yurt dışında uygun dokulu ilik bulunması ve naklinin gerçekleştirilmesi halinde 10 katı daha fazla para harcanmak zorunda kalıyor. Bu, Türkiye için önemli bir gelir kaybına neden oluyor" diye konuştu.

NASIL VERİCİ OLUNUR?
Prof. Dr. Mahmut Çarin, 18-55 yaş arasında Hepatit, AIDS ve kalp rahatsızlığı bulunmayan ve bir hayat kurtarma bilinci olan kişilerin, imzaladıkları rıza formu ve küçük bir tüp kan vererek verici olabildiklerini bildirdi. Kemik İliği Bankası vericilerinden biri olabilmek için İstanbul Tıp Fakültesi'nde bulunan merkeze gelmenin şart olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Çarin, "Verici olmak isteyen kişiler, kendi yerleşim birimlerindeki en küçük sağlık merkezine giderek Kemik İliği Bankası yetkililerinin yollayacağı 5 ml'lik tüpe kanlarını aldırabilmekte ve verici olabilmektedir. Rıza formu ve kan örneği bir kurye ile vericinin adresinden aldırılmaktadır. Çeşitli testlerden geçirildikten sonra doku tipleri belirlenen kanlar ve vericinin kişisel bilgileri ayrı bilgi havuzlarında bilgisayar ortamına yüklemektedir. Vericilerin kişisel bilgileri ve doku grupları, Kemik İliği Bankası dışında hiç kimseye verilmemektedir. Türkiye'den veya dünyadan kemik iliği nakli bekleyen bir hastaya doku grupları uyduğu takdirde verici, Kemik İliği Bankası yetkililerince aranmakta öncelikle konu ile ilgili bilgilendirilmektedir. Vericinin tekrar onayı alındıktan sonra ileri testler yapılmak için Kemik İliği Bankası'na davet edilmektedir. Bütün bu analizleri takiben komple bir check-up yapılan verici, kemik iliği nakline engel teşkil edecek bir hastalığı yoksa kemik iliği nakli hazırlıkları yapılmaktadır" dedi.

KEMİK İLİĞİ NAKLİ NEDİR?
Prof. Dr. Mahmut Çarin, görevini yapmayan kemik iliği yerine, doku grubu uygun sağlıklı bir kişiden alınan iliğin nakledildiğini belirterek, "Normal bir kan bağışı gibi koldan alınan kan özel cihazlarla filtre edilerek kemik iliği hücreleri toplanır ve yine kan transfüzyonu gibi hastaya steril şartlarda damardan infüzyon yoluyla verilir. 2-3 hafta içinde nakil edilen kemik iliği hastada sağlıklı hücreler üretmeye başlar" diye konuştu.

Kemik iliği nakli ile tedavi edilebilen hastalıkları, "Değişik lösemi türleri, değişik anemiler (Aplastik anemi, Akdeniz anemisi, Talasemiler), immüm yetmezlik sendromu, ağır radyasyon zehirlenmesi, bazı metabolik hastalıklar" olarak sıralayan Prof. Dr. Çarin, ortalama olarak bir hasta için uygun kemik iliği bulma şansının 20 binde 1 ila 60 binde 1 olarak hesaplandığını kaydetti.

Prof. Dr. Mahmut Çarin, kemik iliği bağışlamak isteyenlerin en büyük tereddütlerinin, kendi sağlıklarına bir zarar gelebileceği endişesinden kaynaklandığına dikkat çekerek, "Ancak dünyada senede 7-8 bini, aile dışı olmak üzere on binlerce kemik iliği nakli gerçekleştirilmesine rağmen vericiye zarar veren ciddi bir sorunla bugüne kadar karşılaşılmamıştır. Yalnızca vericide nakil sonrası birkaç gün süren sırt ağrısı veya gribal durum gözlemlenebilmektedir" dedi.
iha