Tıp dünyası, tüpte ikiz-üçüz yasağını tartışıyor
Sağlık Bakanlığı riskli görülen çoğul gebelikleri önlemek amacıyla yönetmelik çıkardı. 35 yaşından genç kadınlara sadece bir, 35'inden büyüklere ise çift embriyo transferine izin verilecek
Sağlık Bakanlığı tüp bebek tedavisine yeni sınırlamalar getirdi. Bugüne kadar yalnızca dördüz gebelik konusunda yasak vardı. Ancak yeni bir yönetmelikle ikiz ve üçüz gebelikler de kurallara bağlandı. Yönetmelik, geçtiğimiz cuma günü Resmi Gazete'de yayınlandı. Türkiye'de dünyaya gelen tüp bebeklerin yüzde 50'si tek, yüzde 45'i ise ikiz olarak doğuyordu. Yüzde 5 oranında ise üçüzler dünyaya geliyordu. Oysa ikiz ve üçüz oranının yüzde iki olması gerekiyordu. Çoğul gebelik doğum riskini, özellikle de erken doğumları artırıyor. Bu nedenle ailelerin izniyle bebeklerden biri anne karnında kalbine iğne yapılarak öldürülüyor. Etik açıdan en tartışmalı konulardan biri olarak kabul edilen bu yöntem diğer bebeğin yaşam şansını artırırken, gebelik kayıplarına da yol açabiliyordu.
ÜÇ KEZ DENEYEN HARİÇ
Sağlık Bakanlığı, bunların önlenmesi için yeni yönetmelik hazırladı. Tüp bebek merkezleri, 35 yaşından küçük anne adaylarına yalnızca bir tek embriyo nakledebilecek. Böylece tek yumurta ikizi dışında ikiz bebekler dünyaya gelemeyecek. Ancak orta yaştan önce üç kez tüp bebek yöntemi denediği halde başarısız olan anne adaylarına iki embriyo nakledilebilecek. 35 yaşından sonra ise en fazla iki embriyo nakledilebilecek. Bakanlık tüp bebek merkezlerini artık özel bir bilgisayar programı ile izleyecek. Her işlemin ve sonuçta oluşan gebeliğin takibi yapılacak. Tüp bebek merkezleri annelere fazla embriyo nakledip çoğul gebelik oluşmasına yol açarlarsa 15 gün yeni hasta kabul edememe, ikinci tekrarlarında bir ay yeni hasta alamama cezası alabilecek. Bu yaptırım, ruhsat iptaline kadar varabilecek. Tüp bebek uygulamalarından sonra tüm dünyada ikiz ve üçüzlerin sayısı yüzde 500 arttı. Bunun üzerine tüm dünyada ülkeler kendi önlemlerini almaya başladı. Sağlık Bakanlığı'nın getirdiği sınırların bir kısmı Kuzey Avrupa ülkelerinde de uygulanıyor. Embriyo sayısındaki bu sınırlamanın Türkiye'de tüp bebek başarı oranını düşürmesi, ancak sağlıklı tüp bebek doğumlarını artırması bekleniyor.
KALAN EMBRİYO DONDURULSUN
IVI İstanbul Direktörü Dr. Erdal Budak: Bu yönetmelikten sonra çiftlerin mağdur olmaması ve gebelik şanslarının azalmaması için tüp bebek merkezlerine çok büyük görev düşüyor. Merkezler laboratuvar standartlarını yükseltmeli. Ayrıca, yeni uygulamayla embriyo dondurma yöntemleri daha da önem kazanacak. Kullanılmayan embriyolar dondurularak saklanabilir. Bir başka denemede anne rahmine yerleştirilir.
DAHA ÇOK DENEYECEKLER
Prof. Dr. Faruk Buyru: Yeni yönetmelik tüp bebekte gebelik şansını yüzde 10 dolayında düşürecek. Çoğul gebelik problemine karşın embriyo transferinin sınırlanması doğru ama 35 yaş altında iki embriyo transferine izin verilmeliydi, bir tane çok az. Hastalar daha fazla deneme yapmak zorunda kalacaklar.
İKİZ HAKKI ENGELLENEMEZ
Doç. Dr. Oya Gökmen: Amerika'da böyle bir kısıtlama yok. Böyle bir yönetmelik getiriliyorsa devletin deneme sayısını artırması gerekli. Tek embriyo ile tüp bebek başarısı düşer. İnsanlara böyle bir askeri disiplin içinde, bir-iki embriyo sınırı getirmek çok doğru değil. Zaten yıllarca bebek sahibi olmayan aileler ikiz de istiyorlar. Onlara bu konuda yasak getirmek çok doğru değil.