Kamu Borç Yönetimi Raporu açıklandı...

Hazine Müsteşarlığı, 2004 yılı sonu itibariyle 30.8 katrilyon lira net iç borçlanma, 3.1 katrilyon lirası da dış borçlanma olmak üzere toplam 33.8 katrilyon liralık net borçlanma gerçekleştirdi.

Hazine tarafından bu yılın 2004 yılına ilişkin olarak hazırlanan Kamu Borç Yönetimi 2005 Şubat Ayı Raporu'na göre, 2004 yılı için geçerli olan net borçlanma limiti 45.8 katrilyon lira olarak tespit edildiği hatırlatılarak net borçlanma tutarının tahminlerin altında kaldığına işaret edildi.

Konsolide borç stoku 2004 yılı sonu itibariyle 316.4 katrilyon liraya ulaştı.

Rapora göre, 2004 yılı sonu itibariyle iç borç stoku 224.5 katrilyon liraya yükseldi. 2004 yılı Eylül ayında iç borç stoku 217.6 katrilyon lira düzeyindeydi.

İÇ BORÇ ÖDEMELERİNDE FAİZİN ORANI YÜZDE 28'E DÜŞTÜ

2004 yılı sonu itibariyle toplam iç borç servisinin, 129.3 katrilyon lirası ana para, 50.1 katrilyon lirası da faiz olmak üzere toplam 179.3 katrilyon lira oldu. Böylece iç borç geri ödemelerinin yüzde 72'sini anapara, yüzde 28'ini de faizler oluşturdu.

Faiz giderlerinde 2004 yılındaki gerilemeye bağlı olarak faiz ödemelerinin toplam borç servisi içindeki payı 2003 yılında yüzde 33 iken, 2004 yılı soru itibariyle yüzde 28'e düştü.
2004 yılı sonu itibariyle iç borçlanmanın yüzde 76 devlet iç borçlanma senedi ihaleleriyle sağlanırken, aynı dönemde, değişken faizli TL cinsi tahvillerin borçlanma içindeki payı yüzde 11.2, sabit kuponlu TL cinsi borçlanmanın payı ise yüzde 3 seviyelerinde gerçekleşti.

Bu arada iç borç stokunun beklenen yıllık bileşik faizi 2003 yılına göre 2.4 puanlık bir azalış göstererek yüzde 9.5 olarak hesaplandı.
2004 yılında iç borçlanma maliyetleri bir önceki yıla göre yarı yarıya azaldı.

DIŞ BORÇ VE DIŞ BORÇ SERVİSİ

Geçen yıl kamu dış borç stoku 3.4 milyar dolarlık artış gösterirken, 2004 yılı sonu itibariyle 68.5 milyar dolara ulaştı. Söz konusu tutarın 29.7 milyar doları yurtdışı piyasalara ihraç edilmiş tahvillerden, 38.8 milyar dolarlık kısmı ise kredilerden oluştu.

Öte yandan konsolide bütçe kapsamında 2004 yılında,7 milyar doları anapara, 4.4 milyar doları faiz olmak üzere toplam 11.48 milyar dolar (16.1 katrilyon lira) dış borç servisi yapıldı. 2004 yılının Ekim-Aralık döneminde ise toplam 2.6 milyar dolarlık dış borç ödemesi gerçekleştirildi.

Hazine'nin borç portföyünün riske maruz faiz bileşenin küçültülmesi stratejisi çerçevesinde 2004 yılı sonu itibariyle konsolide borç toplamı stoku içindeki değişken faizli borçların payı 2003 yılı sonuna göre 4.9 puanlık bir azalış göstererek yüzde 46.2 seviyesine düştü.

2004 yılında konsolide bütçe dış borç ödemelerinde en büyük payı yüzde 42 ile Avro, yüzde 35 ile dolar aldı. Ödemelerin yüzde 13'ü Japon Yeni, yüzde 9'u SDR (IMF Doları), yüzde 1'i ise diğer paralardan oluştu.

Bu arada 2004 yılı genelinde Türkiye tahvilleri benzer veya daha yüksek kredi notuna sahip ülke tahvillerine oranla daha düşük faiz seviyelerinden işlem gördü.

IMF BORÇ GERİ ÖDEMESİ 3.7 MİLYAR DOLAR

Hazine'nin Uluslararası Para Fonu'na (IMF) 2004 yılı sonu itibariyle 3.7 milyar dolarlık borç geri ödemesi yaparken, aynı dönemde Merkez Bankası tarafından 992 milyon doları anapara, 31 milyon doları faiz olmak üzere toplam 1 milyar 23 milyon dolar tutarında borç geri ödemesi yapıldı. Böylece 2004 yılında IMF'ye net 4.5 milyar dolarlık geri ödeme yapıldı.

Bu arada 2004 yılında, IMF'den 1.2 milyar dolarlık, Dünya Bankası'ndan ise 2.1 milyar dolarlık kaynak sağlandı.

BORÇ STOKUNUN VADESİ

Nakit iç borçlanmanın ortalama vadesi 2004 yılında, 2003 yılına göre 3.2 aylık bir artış göstererek, 14.7 ay seviyesinde gerçekleşti. 2004 yılı sonu itibariyle toplam iç borç stokunun vadeye kalan süresi 20.6 ay seviyesinde gerçekleşti.

2003 yılı sonunda 5.4 yıl olan dış borç tahvil stokunun ortalama vadeye kalan süresi 2004 yılında 7 yıla ulaştı.

BORÇ SERVİSİ PROJEKSİYONU

2005 yılı ocak ayı soru itibariyle 2005 yılı genelinde mevcut borç stoku üzerinden 112.7 katrilyon lirası anapara 37.3 katrilyon lirası da faiz olmak üzere toplam 150.1 katrilyon lira tutarında kesinleşmiş iç borç ödemesi gerçekleştirilecek. Söz konusu ödemeler, faiz ve döviz kuru gerçekleşmeleri ve yeni borçlanmalara bağlı olarak değişebilecek. Kesinleşmiş iç borç ödemelerinin 127.5 katrilyon liralık kısmı TL cinsinden,

22.6 katrilyon liralık kısmı ise döviz cinsi ve dövize endeksli senetlerin itfasından kaynaklanıyor.

2005-2009 YILLARI ARASINDAKİ DIŞ BORÇ ÖDEMESİ

2005 yılında öngörülen toplam 25 katrilyon dış borç ödemelerinin 15.6 katrilyon lirası kredilerden, 9.4 katrilyon liralık kısmı ise kredilerden oluşuyor.

Konsolide bütçe dış borç ödemeleri kapsamında 2005-2009 yılları arasında toplam 62.2 milyar dolar tutarında dış borç servisi yapılması öngörülüyor. Bu ödemelerin yüzde 75'ı anapara, yüzde 25'i de faiz ödemelerinden oluşuyor.

Bu arada, 2004 yılı sonu itibariyle kamu net borç stoku 272 katrilyon lira olarak gerçekleşti. Söz konusu dönemde brüt borç stoku yüzde 3.4 artarken, varlıklar toplamı yüzde 7.2 arttı.

2005-2007 DÖNEMİ STRATEJİK ÖLÇÜTLERİ

Hazine Müsteşarlığı, 2004 yılından itibaren kamu borç yönetiminde şeffaflığın artırılması, performansa dayalı etkin borçlanmanın asgari maliyet ve makul risk seviyesinde gerçekleştirilmesini teminen maliyet ve risk tercihine bağlı olarak tespit edilen stratejik ölçüt (bencmark) uygulamasını başlattığı hatırlatılarak, 2005-2007 dönemi stratejik ölçütleri şöyle:

''Toplam borçlanmanın ağırlıklı olarak TL cinsinden gerçekleştirilmesi, nakit iç borçlanmanın büyük ölçüde TL cinsinden sabit faiz enstrümanlarla yapılması, net iç borçlanmada ortalama vadenin piyasa koşulları el verdiği ölçüde uzatılması, nakit ve borç yönetiminde oluşabilecek likidite riskinin azaltılması amacıyla güçlü rezerv tutulması.''

HAZİNE'NİN ALACAK STOKU

Hazine'nin alacak stoku 2004 yılı sonunda 67.4 katrilyon liraya yükselirken, 17.2 katrilyon liralık artışın yüzde 87'si TMSF'nin, Hazine'ye olan borçlarından kaynaklandı.

Yerel yönetimler ve KİT'lerin Hazine'nin alacak stokundaki payları sırasıyla yüzde 22 ve yüzde 8 olarak gerçekleşti.

Hazine'nin alacak stokunda TMSF'nin payı 2004 yılı sonu itibariyle yüzde 65'e yükseldi. İzmit Büyükşehir Belediyesinin payı yüzde 7, Elektrik Üretim A.Ş'nin payı yüzde 5, Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin payı ise yüzde 3 olarak gerçekleşti.

ALACAK TAHSİLATI

Hazine alacaklarından gerçekleştirdiği tahsilat miktarı 2004 yılı sonu itibariyle 1.5 katrilyon lira olarak gerçekleşirken, söz konusu dönemde KİT'lerden 589 katrilyon lira, bütçe dışı fonlardan 411 katrilyon lira, yerel yönetimlerden de 368 trilyon, bankalardan ise 140 trilyon lira alacak tahsilatı yaptı. 2004 yılında gerçekleştirilen tahsilatın yüzde 21'i Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, yüzde 20'si ile Elektrik Üretim A.Ş. tarafından gerçekleştirildi.

Bu arada Hazine'nin 2004 yılı sonu itibariyle vadesi gelecek alacak stoku 36 katrilyon liraya yükseldi.

VADESİ GEÇMİŞ ALACAK STOKU

2004 yılı sonu itibariyle vadesi gelmiş alacak stoku 2003 yılına göre yüzde 75 artarak 31.4 katrilyon liraya yükseldi.

Vadesi geçmiş alacak stokundaki 13.4 katrilyon liralık artışın yüzde 69'u TMSF'nin Hazine'ye olan vadesi geçmiş borcundaki artıştan kaynaklanıyor. Bu arada 2003 yılı sonunda borcu bulunmayan İzmir

Büyükşehir Belediyesi'nin 2004 yılı sonunda 1.1 katrilyon liralık vadesi geçmiş borcu olurken, İzmit Büyükşehir Belediyesi'nin vadesi geçmiş borcunda 928 trilyon liralık artış oldu.

Hazine garantili kredilerin geri ödenmesi çerçevesinde 2004-2008 tarihleri arasında 3.8 milyar dolar tutarında ödeme yapılacak.

Hazine, 2004 yılında geri ödeme garantili krediler kapsamında 1.7 milyar dolarlık ödeme yaptı.

Türkiye 2004 yılında toplam 2.2 milyon dolar tutarında hibe verirken, bunun 1.1 milyon dolarlık kısmı Afganistan'a yapıldı. 2004 yılında Türkiye, toplam 160.6 milyon dolarlık hibe aldı.

milliyet