YÖK Başkanı: Üniversiteler sadece devlet kaynağı ile götürülemez
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Yusuf Ziya Özcan, "Son gelişmeler bize sadece devlet bütçesinden aldığımız finansmanla üniversiteleri çok başarılı bir şekilde götüremeyeceğimizi göstermiştir." dedi.
Avrupa Üniversiteler Birliği(EUA)'nin girişimi, YÖK'ün koordinasyonu ve Ankara, İstanbul Teknik, Kocaeli Üniversiteleri'nin ortaklığı ile 'Tam Maliyetlendirme Türkiye Çalıştayı' başladı.
Çalıştayın açılışında konuşan YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan, üniversitelerin hem Türkiye hem de dünyada ciddi değişimlerle karşı karşıya olduğuna dikkat çekti. Özellikle iki unsurun üniversiteleri değişime zorladığını belirten Özcan, "Bunlardan bir tanesi küreselleşme, diğeri de bilgi temelli ekonomiye geçiştir." diye konuştu. Özcan, bu iki süreç yüzünden üniversitelerin 'belki biraz fazla akademik olan vurgularına' tekrar bakmak, değerlendirmek ve bazı değişiklikler yapmak zorunda olduklarını kaydetti.
Son yıllarda yükseköğretime olan talebin çok fazla arttığına işaret eden Özcan, şöyle devam etti: "Bu yığınlaşmanın sonucu çok farklı türde ve farklı amaçlara hizmet eden üniversiteler görmekteyiz. İkinci bir durum, artık üniversitelerin akademik yeterlilikler dışında, mesleki yeterliliklere de önem vermesi zaruretidir. Bunun için üniversiteler bugün iş kollarında piyasanın ihtiyaç duyduğu bilgi ve becerilere sahip öğrenciler yetiştirmek zorundadır."
Üniversitelerden içinde bulundukları toplumla bağlar geliştirmesinin beklendiğine dikkat çeken Özcan, "Artık üniversitelerimiz, içinde bulundukları toplumun ihtiyaçlarına, ekonomisinin ihtiyaçlarına uzak kalamazlar. Eğer varsak bu ihtiyaçlara cevap verebildiğimiz ölçüde varız. Bizden beklenen ülkenin ekonomisine yapabildiğimiz ölçüde katkıda bulunmaktır." şeklinde konuştu.
Üniversiteler ile ilgili meselelerin sadece yükseköğretim politikaları başlığı altında tartışılmadığın vurgulayan Özcan; mali politikalar, ekonomik kalkınma gibi çok daha geniş kavramlar içinde ele alındığını aktardı.
Özcan, "Bütün bu değişimler, üniversitelerin karşılaştıkları güçlükler, yeni roller, üniversitelerin finansmanı ile ilgili soruları ön plana çıkartıyor. Bu kadar talep beklenen bir kurumun finansmanı nasıl olacaktır? Sadece devletten elde edilen gelirlerle mi üniversitelerimizi idare ettireceğiz, yoksa başka çözümler de aramak mı zorundayız? Son gelişmeler bize sadece devlet bütçesinden aldığımız finansmanla üniversiteleri çok başarılı bir şekilde götüremeyeceğimizi göstermiştir." dedi.
Bütün üniversitelerin devlet gelirleri dışındaki kaynakları artırabilmek için elinden geleni yaptığını kaydeden Özcan, "Bize bu konuda yardım edecek hususlardan bir tanesi tam maliyetlendirme denilen konudur." ifadesini kullandı.
Bu yaklaşımın son zamanlarda ortaya çıktığını belirten Özcan, "Üniversitedeki bütün faaliyetlerin direkt ve endirekt maliyetlerinin hesaplanmasını gerektiren bir yaklaşım. Özelikle araştırmalarda çok faydalı olduğu görülmüş. Bizim de böyle bir yola başvurmamız, finansal sürdürülebilirliği artırmamız açısından önem arz etmektedir." diye konuştu.
"SEKTÖRLE ÜNİVERSİTELER ARASINDAKİ İŞBİRLİĞİ GÖRMEK İSTEDİĞİM SEVİYEDE DEĞİL"
Özcan, çalıştayda bir de sunum yaptı. Türk üniversitelerinin dünyaya açılma çabası içinde olduğunu belirten Özcan, bunun için üniversite rektörlerinin ülke ziyaretleri yaparak, yabancı öğrenci çekmeye çalıştığını kaydetti.
Türkiye'de sektörle üniversiteler arasındaki işbirliğinin hiçbir zaman görmek istediği seviyeye gelemediğini dile getiren Özcan, "Ama yine de adımlar atılıyor." dedi.
Türkiye'deki araştırma ? geliştirme faaliyetlerinin yüzde 62'sinin üniversiteler tarafından yapıldığını kaydeden Özcan, bu faaliyetlere ayrılan kaynakların artırılması gerektiğini dile getirdi. Özcan, son yıllarda özel sektörün araştırma-geliştirme faaliyetlerine devletten fazla harcama yaptığını söyledi.
Türkiye'nin genç bir nüfusa sahip olduğuna dikkat çeken Özcan, "Nüfusumuzun yüzde 16'sı genç, yüzde 4'ü ise yükseköğretim yaşında. Okullaşma oranı ise yükseköğretimde halen çok düşük. Kendimize hedef koymalıyız." dedi.
Özcan, çalıştaya verilen arada gazetecilerin sorularını ise yanıtsız bıraktı.
TAM MALİYETLEMENİN FAYDALARI
Avrupa Üniversiteler Birliği'nin tam maliyetlendirme projesi, Türkiye'de YÖK koordinatörlüğünde, Ankara, İstanbul Teknik ve Kocaeli Üniversitelerince yürütülüyor. Projenin finansmanı Avrupa Birliği Komisyonu Araştırma Genel Müdürlüğü tarafından sağlanıyor. Tam maliyetlemenin faydası, üniversitelerin yürüttükleri projeler için tahsis edilen kaynağın nereye, nasıl ve ne kadar harcanacağını şeffaf bir şekilde göstermesi ve bu sayede alınan kaynağın tam olarak kullanılmasının sağlanması olarak gösteriliyor. Ayrıca koordineli çalışma sayesinde, üniversitelerde kaynak sağlayan kurumların neye kaynak sağladığını, kaynağın ne şekilde kullanıldığını, bu kaynağın nerelerde etkili olduğunu ve kendi etkilerini görebilecekleri belirtiliyor.