AİHM'ye müracaat zorlaşıyor

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni önemli ölçüde değiştirecek olan 14 No'lu Protokol, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)'ne gereksiz yere yapılan başvuruları da engelleyecek.

Protokolde yer alan AİHM'ye müracaat için ?ehemmiyetli bir dezavantaja uğrama? şartının, gereksiz başvuruları engelleyeceğini söyleyen Prof. Dr. Bahri Öztürk, yeni uygulamayla AİHM'nin başvuru davalarına daha çok önem vereceğini ifade ediyor. ?Dezavantaja uğramanın' kişinin önemli bir haksızlığa uğraması demek olduğunu kaydeden Öztürk, ?Davaların çokluğu nedeniyle AİHM tıkanmış durumda. İnsanlar basit bir nedenden dolayı bile buraya başvuruyor. Yoğunluktan dolayı bazı davaların kabulü 4-5 yılı buluyor.'' şeklinde konuşuyor. Yeni uygulamanın hem AİHM, hem de bireylerin lehine olduğuna değinen Öztürk, ?Mahkeme artık gerçek manada haksızlığa uğrayanların davalarına bakacak. Bunları daha iyi inceleyecek. Bu noktada devletin işi kolaylaşmıyor, aksine zorlaşıyor.'' diyor. Yürürlükteki sistem uyarınca bir başvurunun AİHM tarafından ele alınabilmesi için şu kriterler isteniyor: Söz konusu yakınmanın sözleşme kapsamında olması. İç hukuk yolunun tüketilmesinden itibaren 6 ay içinde AİHM'ye başvurulması.

Yeni düzenlemenin devletleri memnun edici nitelikte olduğunu aktaran Avukat Serkan Cengiz ise bu yolla birçok başvurunun mahkeme önüne gelmeden reddedileceği görüşünde. ?Mahkeme önündeki başvuru sayısı göz önüne alındığında, devletlerin üzerine düşen görevleri yerine gerektiği gibi getirmediği ortaya çıkmaktadır.? diyen Cengiz, bunun faturasının bireye kesildiği görüşünü savunuyor. Yeni düzenlemelerle beraber AİHM'de yargılama, tek yargıç tarafından yapılabilecek. Daha önce bir komite veya daire tarafından verilebilen kabul edilemezlik veya kayıttan düşürme kararı, tek yargıç tarafından verilebilecek. Tek yargıç, bir başvuruyu kabul edilemez olarak ilan etmez veya kayıttan düşürmezse, aynı yargıç başvuruyu bir komiteye veya bir daireye gönderebilecek. Düzenlemeyle AİHM'de oluşturulan komitelerin yetkileri de artırılıyor. 14 No'lu Protokol, 21.3.2005 tarihi itibarıyla Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 32 devlet tarafından imzalandı ve yedi devlet tarafından onaylandı. Protokolün, onaylayan ülkelerin bağlı kalacağını belirtmesinin ardından geçen üç ay sonunda yürürlüğe gireceği belirtiliyor.

zaman